Jarzębina - do ogrodu i spiżarni. Uprawa, właściwości i wykorzystanie jarzębiny

Jarzębina, czyli jarząb pospolity (Sorbus aucuparia) naturalnie występuje, między innymi, na dużych obszarach Europy, w tym na terenie Polski. Sprawia to, że jest doskonale przystosowana do klimatu i łatwa w uprawie. Często sadzona w parkach i wzdłuż miejskich ulic i chodników, jarzębina doskonale wygląda także w ogrodzie.

Jarzębina dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych, ale znosi także półcień, toleruje także różne rodzaje gleby – gliniaste i luźne, próchnicze, a także kwaśne torfowe. Nie znosi jednak nadmiaru wody, więc nie należy jej zbyt obficie podlewać.
Sadzonki jarzębiny można kupić w sklepach ogrodniczych, rozsiewa się także przez nasiona, które roznoszą ptaki, zjadające jej owoce. Pojedyncze drzewa zapewnią kolorową dekoracji od lata do zimy.

Jarzębina rośnie stosunkowo szybko i może osiągać wysokość do 15 m (najczęściej jest to ok. 10 m). Jej korona ma luźny pokrój, liście są podłużne, nieparzysto-pierzaste, białe baldachowate kwiaty pojawiają się w maju i czerwcu.

Jakie właściwości mają owoce jarzębiny 

Owoce jarzębiny nie tylko pięknie wyglądają, ale też są bogate w witaminę C, pektyny, garbniki i cukry oraz karotenoidy i antocyjany. Mają działanie moczopędne i przeciwbiegunkowe, a przede wszystkim uzupełniają niedobór witaminy C.

UWAGA: Nie należy jednak spożywać świeżych owoców (zawierają toksyczny kwas parasorbidowy), a jedynie suszone lub w postaci przetworów.

Z jarzębiny sporządza się dżemy i konfitury (szczególnie popularne w kuchni skandynawskiej) oraz likiery i nalewki. Owoce jarzębiny powinno się zbierać w pełni dojrzałe, a najlepiej – po pierwszych przymrozkach. Do suszenia – w temperaturze ok. 45-55°C – należy rozłożyć pojedynczą warstwę owoców (inaczej będą się sklejać).

Owoce jarzębiny można też mrozić, mają wtedy lepszy smak. Jarzębina w ogrodzie zapewni też materiał do zabaw dla dzieci. korale z jarzębiny zawsze są urocze, choć warto trochę owoców pozostawić dla ptaków.

Jarzębina trafiła także do sfery wierzeń i przesądów. Uważano, że chroni przed uderzeniem pioruna i zapewnia szczęście, a jedzenie umieszczone w naczyniach zrobionych z jej drewna miało się nie psuć. Horoskop celtycki wiąże ją z osobami silnymi i odpornymi.

Jarzębina jest tylko jedną z odmian jarzębów. Równie dekoracyjny i popularny jest jarząb mączny i szwedzki, a wszystkich odmian dziko rosnących i uprawnych, ozdobnych krzyżówek jest kilkadziesiąt.