Pięknotka – krzew piękny nie tylko z nazwy. Uprawa, przycinanie, odmiany

Coraz częściej uprawiana w naszym kraju pięknotka, to krzew, który wyróżnia się na tle innych gatunków za sprawą niezwykłych owoców. Pełnię swojej urody prezentuje wprawdzie dopiero jesienią, ale z pewnością warto poczekać na ten moment, gdyż wtedy rośliny naprawdę mogą nas zaskoczyć.

Pięknotki należą do licznego rodzaju werbenowatych i w większości pochodzą z ciepłych rejonów świata. Nie są szczególnie odporne na zimno i łatwo przemarzają, dlatego w Polsce uprawia się zaledwie kilka z nich.

Najpopularniejsza jest pięknotka Bodiniera nazywana też kalikarpą (Callicarpa bodinieri), która pochodzi z Chin i ma postać luźnego, niedużego krzewu, dorastającego do wys. ok. 2-3 m. Jej rozłożyste, szare, lekko owłosione pędy pokryte są dużymi, eliptyczno-jajowatymi, zaostrzonymi na końcach liśćmi i nie wyróżniają się szczególnie na tle innych krzewów, dlatego przez większą część sezonu pozostają zwykle jedynie tłem dla innych roślin ozdobnych.

Dopiero jesienią krzewy prezentują swoją niezwykłą urodę w pełnej krasie i stają się jedną z największych atrakcji ogrodu. W październiku na ich pędach dojrzewają liczne, niemal idealnie okrągłe, gładkie, błyszczące owoce, zebrane w kątach liści w kuliste grona. Ich największą zaletą jest zaskakująca i niespotykana u innych gatunków liliowo-fioletowa barwa, która jest szczególnie dobrze widoczna po opadnięciu liści, kiedy to na nagich pędach pozostają wyłącznie samotne owoce.

Pięknotka Bodiniera nie ma zbyt wielu odmian, dlatego w uprawie spotyka się głównie jedną z nich - „Profusion”, różniącą się od gatunku intensywniejszą barwą owoców i obfitszym owocowaniem. Oprócz pięknotki Bodiniera w ogrodach można też czasami spotkać mniej popularną pięknotkę rozwidloną, reprezentowaną zwykle przez odmianę „Issai'”.

Jest ona dużo niższa od poprzedniego gatunku (dorasta do ok. 1,5 m wys.) i ma bardziej jaskrawe, liliowo-purpurowe owoce. Pomimo iż najciekawszymi pięknotkami są rośliny o fioletowych owocach, w ogrodach i szkółkach można też znaleźć mniej popularne pięknotki, o białych owocach (zawiązuje je odmiana pięknotki japońskiej - „Leucocarpa”).

Aby jednak jesienią móc cieszyć się niezwykłą urodą pięknotek, musimy zapewnić roślinom odpowiednie warunki uprawowe, gdyż tylko wtedy będą mogły się prawidłowo rozwijać. Krzewy najlepiej rosną w miejscu ciepłym, słonecznym i osłoniętym od wiatru oraz na żyznej, próchniczej, zasobnej, przepuszczalnej i umiarkowanie wilgotnej glebie o lekko kwaśnym lub obojętnym odczynie pH.

Późną jesienią należy je bardzo starannie zabezpieczyć przed mrozem, gdyż łatwo przemarzają i tracą swoje walory ozdobne. Najlepiej okryć ich górną część słomianymi matami lub grubą, zimową włókniną, a podstawę obsypać kopczykiem ziemi oraz liśćmi.

W chłodniejszych rejonach kraju lepiej w ogóle zrezygnować z gruntowej uprawy pięknotki na rzecz uprawy pojemnikowej, co pozwoli przechować roślinę przez zimę w chłodnym pomieszczeniu, zabezpieczonym przed mrozem.

Ważnym zabiegiem w uprawie pięknotki jest też cięcie. Bez względu na gatunek, krzewy pięknotek z natury mają dość luźny i trochę „nieporządny” pokrój, dlatego za pomocą cięcia można nadać im bardziej zwarty kształt i ładniejszy wygląd. Najmocniej należy przyciąć je wiosną w pierwszym roku po posadzeniu, skracając ich pędy nawet nad 2-3 oczkiem.

W kolejnym roku pędy pięknotek skraca się mniej więcej o połowę, nadając roślinom odpowiedni kształt. W następnych latach należy przeprowadzać głównie cięcie sanitarne i odmładzające, polegające na usuwaniu 1/3 najstarszych pędów oraz wszystkich pędów chorych i przemarzniętych. Nie trzeba się przy tym martwić, że mocno przycięte pięknotki nie wydadzą w danym roku owoców, gdyż rośliny owocują na pędach tegorocznych.

Pięknotki dobrze wyglądają w grupach krzewów lub kompozycjach rabatowych z innymi roślinami ozdobnymi, ale nie sprawdzają się jako żywopłoty. Warto natomiast sadzić je w ogrodzie parami, gdyż znacznie lepiej owocują, jeśli mają szansę na zapylenie krzyżowe.