Zdrowe i dorodne rośliny to marzenie każdego ogrodnika. Niestety, rzadko udaje się utrzymać rośliny w dobrej formie przez cały sezon. Kapryśna pogoda, nieodpowiednie warunki uprawy, zbyt duże zagęszczenie roślin oraz ich podatność na patogeny sprawiają, że łatwo atakują je różne choroby. Aby zapobiec ich rozwojowi, często sięgamy po chemiczne środki ochrony roślin, które są wygodne w użyciu, skuteczne i praktyczne. Mają też jednak poważne wady.
Zawarte w nich chemikalia szkodzą środowisku, zatruwają glebę i wody gruntowe, dziesiątkują owady zapylające (w tym pszczoły), wymagają specjalnych środków ostrożności podczas stosowania i mogą trafiać do naszej diety wraz z jadalnymi częściami warzyw i owoców.
Domowe środki ochrony roślin
W trosce o środowisko i nas samych, możemy jednak spróbować utrzymać rośliny w zdrowiu bardziej ekologicznymi sposobami, wykorzystując do ich ochrony m.in. preparaty roślinne takie jak wyciągi czy wywary, które bywają całkiem skuteczne w walce z chorobami roślin, szczególnie pochodzenia grzybowego.
Nie są wprawdzie tak silne jak preparaty chemiczne, a do tego ich przygotowanie wymaga więcej czasu, pracy i wysiłku, niż zakup gotowego środka, ale pozwalają chronić rośliny w naturalny i bezpieczny sposób, co jest szczególnie ważne w przypadku roślin użytkowych (warzyw, owoców, ziół).
Oprysk z czosnku
Jedną z popularniejszych roślin wykorzystywanych do przygotowania preparatów przeciw chorobom grzybowym roślin jest czosnek. Wykonanym z niego wywarem, można opryskiwać rośliny zapobiegawczo i w razie pojawiania się pierwszych objawów choroby grzybowej lub bakteryjnej (m.in. kanciasta plamistość ogórka). Wywar z czosnku możemy też wzbogacić, przygotowując go pół na pół ze zgniecioną cebulą.
Przepis na wywar z czosnku
Wywar z czosnku uzyskamy zalewając ok. 200 g zmielonych lub zmiażdżonych ząbków czosnku 10 litrami wody i gotując na małym ogniu przez ok. 20 min. Po ostudzeniu płyn przecedzamy, wlewamy do opryskiwacza bez rozcieńczenia i wykonujemy oprysk zagrożonych roślin – działa na różne choroby grzybowe (a także bakteryjne).
Wyciąg z krwawnika pospolitego - jak zrobić i na co stosować
Na liczne choroby grzybowe pomoże też wyciąg z krwawnika pospolitego. Do przygotowania wyciągu potrzeba 1 kg świeżych, kwitnących roślin lub 100 g suszu. Krwawnik zalewamy 10 litrami wody i odstawiamy na dobę w chodnym miejscu.
Gotowy wyciąg należy rozcieńczyć w proporcji 1:10 i opryskujemy profilaktycznie, w czasie kwitnienia i po zauważeniu pierwszych objawów choroby rośliny zagrożone takimi chorobami jak:
- mączniak prawdziwy,
- plamistość drzew pestkowych,
- monilioza
- kędzierzawość liści brzoskwiń.
Opryski ze skrzypu polnego
W zapobieganiu chorobom grzybowym pomoże nam też wyciąg ze skrzypu polnego, który uzyskamy zalewając 1 kg ziela lub 200 g suszu 10 litrami wody i odstawiając na ok. 12 godz. Po tym czasie płyn przecedzamy, rozcieńczamy wodą 1 : 5 i opryskujemy rośliny.
Skrzyp będzie skuteczny także w postaci wywaru, który uzyskujemy w podobny sposób co wyciąg, ale płyn gotujemy jeszcze przez około pół godziny.
Rozcieńczonym wywarem (w proporcji 1:4) opryskujemy rośliny zagrożone chorobami grzybowymi:
- mączniakiem prawdziwym i rzekomym,
- rdzą,
- kędzierzawością liści brzoskwiń.
Czym jeszcze zwalczać mączniak (i nie tylko)
Sporo preparatów roślinnych pomoże też walczyć z mączniakiem prawdziwym, który jest popularną chorobą grzybową roślin. Do zwalczania mączniaka warto stosować m.in. wywar z wrotyczu, aksamitki oraz pokrzywy. Oto sposoby ich przygotowania i zastosowania:
- Przepis na wywar z wrotyczu
ok. 500 g ziela lub 75 g suszu zalewamy 10 litrami wody, odstawiamy na dobę, gotujemy przez ok. 20 min., studzimy i po rozcieńczeniu wodą 1 : 5 opryskujemy rośliny.
Preparat pomaga też na liczne szkodniki.
Uwaga: preparatów z wrotyczu nie należy stosować do roślin, które mają trafić do spożycia w ciągu ok. trzech tygodni od oprysku. - Przepis na wywar z aksamitki
500 g suszu zalewamy 3 litrami wody, gotujemy około pół godziny, studzimy i opryskujemy rośliny bez rozcieńczenia. - Przepis na wywar z pokrzywy
1 kg ziela lub 200 g suszu zalewamy 10 litrami wody i gotujemy przez około pół godziny. Stosujemy po rozcieńczeniu wodą 1:5. Wywar z pokrzywy pomaga też na rdzę, szarą pleśń i zarazę ziemniaka.
Naturalne środki ochrony roślin są skuteczne, ale nie działają tak silnie jak środki chemiczne. Jeśli chcemy odnieść z ich pomocą sukces, musimy zadbać o kilka dodatkowych rzeczy.
Bardzo ważne jest, żeby użyć ich jak najwcześniej (profilaktycznie i zaraz po zauważeniu pierwszych objawów) i w odpowiednim stężeniu (wiele wymaga rozcieńczenia wodą).
Trzeba także zastosować szeroko idącą profilaktykę m.in.:
- przestrzegać zmianowania w warzywniku,
- uprawiać odmiany odporne na choroby,
- dbać o odpowiednie warunki uprawowe,
- starannie usuwać chwasty oraz resztki pożniwne,
- kupować zdrowy materiał rozmnożeniowy,
- używać czystych, najlepiej odkażonych narzędzi i pojemników.
