Jak zrobić gnojówki roślinne – na nawóz i do oprysków przeciw szkodnikom

Gnojówka kojarzy się nam zwykle z czymś wyjątkowo odpychającym, dlatego często nie doceniamy jej niezwykłych właściwości. Warto jednak odłożyć uprzedzenia na bok i przyjrzeć się jej bliżej, gdyż może się okazać naszym wielkim sojusznikiem w walce z chorobami i szkodnikami roślin.

Gnojówki roślinne ze względu na swój szczególny zapach nie są wprawdzie preparatami szczególnie przyjemnymi w stosowaniu, ale posiadają liczne właściwości lecznicze, wzmacniające i ochronne, dlatego warto przymknąć oko na tą niedogodność.

Najbardziej intensywny zapach gnojówka wydziela w trakcie fermentacji, dlatego podczas jej przygotowania dobrze jest dodać do wody walerianę lub mączkę dolomitową, które osłabią przykrą woń.

Należy też pamiętać, że gnojówka jest preparatem mocno skoncentrowanym i w czystej postaci mogłaby uszkodzić rośliny, dlatego w ogrodzie należy stosować ją po rozcieńczeniu wodą.

W przypadku gnojówek stosowanych jako nawóz, bezpiecznie można to robić co 2-3 tygodnie.

W zależności od gatunku rośliny, z której zostanie przygotowana, gnojówkę można wykorzystać ją na różne sposoby.

Idealnym surowcem na gnojówkę jest pokrzywa. Uzyskanie z niej gotowego preparatu nie jest trudne, ale wymaga czasu i przestrzegania kilku zasad.

Pierwsza sprawa to wybór odpowiedniego pojemnika. Idealna do tego celu będzie duża, plastikowa beczka, neutralna dla zgromadzonego w niej płynu, natomiast zupełnie nieodpowiednie będą naczynia z metalu, które mogą wchodzić w niekorzystne reakcje z fermentującą cieczą.

Przygotowany pojemnik należy ustawić w ustronnym, ciepłym, półcienistym miejscu i wypełnić go roślinami oraz wodą – ok. 1 kg pokrzywy zalewamy 10 litrami wody.

Na gnojówkę najlepsze będą zdrowe, młode krzaczki pokrzyw, które należy ściąć, nieco rozdrobnić, umieścić na dnie beczki i zalać letnią wodą do poziomu sięgającego kilkanaście centymetrów poniżej brzegów zbiornika, co zapobiegnie wydostaniu się wody z beczki (w trakcie fermentacji powstaje sporo piany).

Mimo wydzielającego się podczas fermentacji nieprzyjemnego zapachu, pojemnika z gnojówką nie powinno się niczym zakrywać, aby nie utrudniać swobodnej wymiany gazowej z otoczeniem.

Gnojówka jest zwykle gotowa po ok. 2-3 tygodniach. Po tym czasie płyn przestaje się pienić, sygnalizując zakończenie procesu fermentacji.

Gnojówka z pokrzywy jest preparatem bardzo wszechstronnym. Ze względu na bogactwo minerałów i składników odżywczych, po rozcieńczeniu wodą może być wykorzystywana jako nawóz wzmacniający pod warzywa, owoce i rośliny ozdobne (w stężeniu 1:10 dla roślin o dużych wymaganiach pokarmowych lub w stężeniu 1:20 pod rośliny mniej wymagające).

Gnojówka z pokrzywy może być też skutecznym środkiem ochrony roślin przed chorobami i szkodnikami. Można nią opryskiwać:

• rośliny porażone grzybami - stężenie 1:10, oprysk co 2 tygodnie; działa m.in. na szarą pleśnią, rdzę, mączniaka
• lub zaatakowane przez mszyce - stężenie 1:20.

Gnojówkę z pokrzywy można też stosować profilaktycznie, opryskując nią rośliny w ciągu całego okresu wegetacyjnego (stężenie 1:50, na mszyce i przędziorki).

Nierozcieńczoną gnojówką możemy też podlewać kompost w celu przyspieszenia rozkładu materiału roślinnego.

UWAGA: gnojówki z pokrzywy nie stosuje się do fasoli, grochu, cebuli i czosnku. Trzeba też wiedzieć, że ma odczyn lekko zasadowy, więc nie należy jej nadużywać do roślin kwasolubnych.

Podobnie jak gnojówkę z pokrzywy, możemy przygotować też gnojówki z innych roślin. Jedną z nich może być gnojówka ze skrzypu polnego. Do jej przygotowania potrzebujemy ok. 1 kg świeżych roślin i 10 l wody.

Fermentującą gnojówkę po rozcieńczeniu wodą (1:50) możemy wykorzystać do walki ze szkodnikami (opryski przeciwko przędziorkom, misecznikom, tarcznikom, mszycom), a także jako nawóz do zasilania roślin (stężenie 1:5).

Gnojówkę możemy przygotować też  z żywokostu lekarskiego, zalewając 1 kg zielonych roślin 10 l wody. Gotowy preparat można wykorzystać (stężenie 1:10) jako oprysk przeciwko mszycom. W tej samej proporcji można go również stosować jako nawóz bogaty w potas. Szczególnie dobrze nadaje się do zasilania pomidorów, bakłażanów, a także roślin kwitnących.

Gnojówkę uzyskamy też z cebuli (5 l wody na 100g łusek cebuli), stosując gotowy płyn (stężenie 1:10) w postaci oprysku przeciwko chorobom grzybowym (np. szara pleśń na truskawkach) lub jako nawóz wzmacniający.

Ciekawą gnojówkę, przyspieszającą wzrost roślin i dojrzewanie owoców uzyskamy natomiast z mniszka lekarskiego, zalewając ok. 1 kg roślin (kwiaty, łodygi, liście, korzenie) 10 litrami wody (fermentacja trwa ok. tygodnia). Stosujemy ją w stężeniu 1:10.
W odróżnieniu od większości gnojówek roślinnych, ta z mniszka ma odczyn lekko kwaśny.