Pokrzywa dobra na wszystko. Jak wykorzystać pokrzywę dla siebie i dla ogrodu

Kiedy w ogrodzie znajdujemy pokrzywę, w pierwszej chwili chcemy się jej pozbyć. Zanim jednak usuniemy ją z rabat, zastanówmy się, czy przypadkiem nie pozbywamy się jednej z najbardziej wartościowych, dzikich roślin leczniczych.

Pokrzywa to nieprzebrana skarbnica wielu cennych substancji, takich jak witaminy (np. A, C, K i z grupy B) i minerały (potas, fosfor, azot, magnez, wapń, żelazo, cynk, krzem, mangan) oraz kwasy organiczne, chlorofil, karoten, ksantofil, pektyny, garbniki i enzymy.

Podpowiadamy: Jak wykorzystać pokrzywę w kuchni i co z niej zrobić

Wszystkie te substancje mają bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie, gdyż poprawiają stan skóry i włosów (pokrzywa jest doskonałym składnikiem płukanek ziołowych do włosów), obniżają ciśnienie oraz poziom cukru we krwi, poprawiają pracę wątroby i nerek, zmniejszają potliwość, oczyszczają organizm z toksyn, wspomagają procesy trawienne i poprawiają funkcjonowanie układu moczowego.

Sałatka lub sok z młodych liści jest szczególnie polecana osobom cierpiącym na anemię, gdyż wzbogaca ich dietę w cenne witaminy i minerały.

Jeśli jednak chcemy bezpiecznie korzystać z cudownych właściwości pokrzywy, powinniśmy zbierać ją wyłącznie z terenów wolnych od zanieczyszczeń (z dala od obszarów przemysłowych i dróg) oraz pozyskiwać z młodych roślin, gdyż w starszych liściach i w kwitnących pędach pojawiają się toksyczne substancje, mogące uszkadzać wątrobę i nerki. Nie oznacza to, że pokrzywę możemy mieć tylko wiosną, bo można wykorzystywać też młode pędy, wyrosłe po ścięciu roślin.

Pokrzywę należy też zbierać w rękawicach, ponieważ w całości pokryta jest parzącymi włoskami, które tracą swoją moc dopiero wtedy, gdy rośliny zwiędną lub zostaną poddane krótkiej obróbce termicznej (sparzone wrzątkiem, a jeszcze lepiej - zblanszowane).

Pokrzywa nie musi jednak lądować wyłącznie na naszym talerzu, gdyż wachlarz jej możliwości jest znacznie szerszy. Z roślin można między innymi przygotowywać doskonałe preparaty ogrodnicze, poprawiające kondycję roślin lub służące do ich ochrony przed chorobami i szkodnikami.

Przykładem może być choćby cenna gnojówka, która jest znakomitym nawozem organicznym (wymienione wyżej minerały są korzystne nie tylko dla naszego zdrowia, ale zasilają też rośliny).

Aby uzyskać gnojówkę z pokrzyw, należy zebrać młode liście i pędy pokrzyw, umieścić je w plastikowej beczce. Metalowe naczynia nie nadają się do tego celu, gdyż podczas fermentacji mogą zachodzić niekorzystne reakcje chemiczne między roztworem a metalem.

Pokrzywy zalewamy wodą i odstawiamy na okres 1-2 tyg. w ciepłe miejsce, oddalone od kącika wypoczynkowego lub okien, gdyż gnojówka wydziela bardzo przykry zapach (możemy go osłabić, dodając do roztworu waleriany lub mączki dolomitowej).

Trzeba też pamiętać, że podczas fermentacji mocno się pieni, dlatego nie należy wypełniać naczynia wodą po brzegi. O tym, że gnojówka jest gotowa, świadczy brak pienienia się roztworu. Wtedy otrzymany płyn możemy już wykorzystać w ogrodzie (posiada sporo azotu i potasu).

Jeśli jednak chcemy zasilać rośliny gnojówką z pokrzyw, musimy najpierw ją rozcieńczyć wodą gdyż w czystej postaci mogłaby wyrządzić więcej szkody niż pożytku (proporcje wody i gnojówki w zależności od gatunku rośliny to 1:10 lub 1:20).

Gnojówkę możemy też wykorzystać do opryskiwania roślin w celu ich ochrony przed chorobami i szkodnikami. Po rozcieńczeniu z wodą w stosunku 1:20, nadaje się do zwalczania mszyc i przędziorków, natomiast po rozcieńczeniu w proporcji 1:10, sprawdza się w walce z mączniakiem rzekomym i szarą pleśnią.

Nierozcieńczoną gnojówką możemy natomiast polewać kompost, wzbogacając go w cenne składniki i przyspieszając jego rozkład.

UWAGA: gnojówki z pokrzywy NIE należy stosować do fasoli, grochu, cebuli i czosnku.

Oprócz gnojówki, z pokrzywy możemy też przygotować wyciągi i wywary. Łagodniejszą formą preparatu jest wyciąg, który przygotowuje się, zalewając młode liście pokrzyw wodą (ok. 0,5 kg świeżego ziela na 5 litrów wody) i odstawiając je na ok. 1 dobę w ciepłe miejsce. Gotowy płyn stosujemy bez rozcieńczenia, opryskując nim rośliny przez cały sezon wegetacyjny (odstrasza mszyce i przędziorki).

Nieco mocniejszy jest wywar z pokrzywy, który uzyskuje się przez zalanie liści pokrzywy wodą i gotowanie ich przez ok. 0,5 g. Po wystudzeniu preparat rozcieńcza się wodą w stosunku 1:5 i podlewa lub opryskuje nim rośliny zagrożone m.in. zarazą ziemniaczaną.

Ziele pokrzywy można też wykorzystać do ściółkowania, gdyż zawarte w nim składniki przenikają do podłoża, poprawiając strukturę gleby i wzmacniając rośliny.