Mahonia – wiecznie zielona i pięknie kwitnąca. Jak uprawiać mahonię

Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium) bywa mylona z ostrokrzewem, jednak nie ma z nim nic wspólnego. A wszystko przez zielone, błyszczące liście, których wcięcia najeżone są niewielkimi kolcami. Stąd inne nazwy tego krzewu – mahonia ostrolistna lub ościał. W rzeczywistości mahonia jest kuzynką berberysu, a nie ostrokrzewu.

Zobacz: Jakie rośliny mylimy najczęściej i które pomyłki są niebezpieczne

Choć liście mahonii rzeczywiście są „ościste” i trochę kłują, to ich wielką zaletą jest to, że nie opadają na zimę i zdobią krzew przez cały rok. Przy jesiennych przymrozkach czasem przebarwiają się na bordowo, ale nie odbiera to atrakcyjności mahonii. Czerwonawe są także młode liście.

Mahonie kwitną wczesną wiosną. Zdarza się to i w marcu, ale najczęściej w kwietniu. Często nie zdajemy sobie z tego sprawy, dopóki nie poczujemy naprawdę intensywnego i przyjemnego zapachu, i nie usłyszymy brzęczenia pszczół. To znak, że mahonia właśnie rozwinęła swe żółte kwiaty. Same w sobie nie są one okazałe, ale ponieważ są zebrane w wiechowate kwiatostany, nabierają efektownego wyglądu.

Mahonie kwitną stosunkowo wcześnie, między innymi dlatego są chętnie odwiedzane przez pszczoły. A efektem tych wizyt będą owoce – jagody, początkowo zielone, a ostatecznie granatowe z białym nalotem, które ozdobią mahonie od późnego lata, nawet do zimy.

Warto wiedzieć, że owoce mahonii są jadalne i szczególnie dobrze nadają się na przetwory. Ze zbieraniem owoców mahonii nie ma się co spieszyć, bo najlepsze są przemrożone. Uważajmy tylko na pestki, których nie powinno się jeść.

Sprawdź: Jakie właściwości mają owoce mahonii i na co uważać

Mahonie nie są trudne w uprawie. Bywają wręcz uważane za rośliny inwazyjne – przywieziono je z Ameryki Północnej, ale doskonale radzą sobie w europejskich warunkach. Nie znaczy to jednak, że powinniśmy rezygnować z ich uprawy w ogrodzie.

Mahonie nie mają dużych wymagań. Najlepiej rosną na lekko kwaśnych lub obojętnych ziemiach, żyznych i przepuszczalnych. Ale radzą sobie również na słabszych. Podobnie z nasłonecznieniem - dobrze rosną i w lekkim słońcu, i lekkim cieniu. Dlatego można je sadzić np. pod drzewami liściastymi, które wiosną, w czasie kwitnienia, nie „zabiorą” im słońca. Przeżyją też w cieniu, ale będą gorzej kwitły i nie będą tak ładne, jakby mogły być.

Mahonie lubią wilgotne podłoże, jednak wymagają podlewania przede wszystkim podczas suszy. Podłoże wokół nich warto wyściółkować korą, dzięki czemu będzie ono dłużej wilgotne, a przy okazji lekko zakwasimy glebę.

Mahonie nie mają dużego zapotrzebowania na nawozy - wiosną można zastosować nawóz wieloskładnikowy, a jesienią taki, który będzie zawierał fosfor i potas (te pierwiastki pomagają przetrwać roślinom zimę).

Mahonie mają zielone liście przez cały rok. Dzięki temu świetnie nadają się na wszelkiego rodzaju jesienne i zimowe stroiki czy wianki. Jednak ma to też pewne konsekwencje dla ich uprawy. Przede wszystkim – potrzebują one wody przez cały rok. Ponieważ również zimą następuje parowanie przez liście, mahonie warto podlewać zimą, kiedy tylko pogoda na to pozwala (tzn. kiedy zima jest sucha, ale nie ma mrozów). Warto je też dość obficie podlewać jesienią, bo w końcu nigdy nie wiadomo, czy zima będzie mroźna.

Z tego samego względu mahonie źle też znoszą zimowe wiatry. Pomimo że są odporne na mróz, lepiej je sadzić w miejscach osłoniętych od wiatrów, szczególnie zachodnich  (warto wiedzieć, że zimą wieją w Polsce głównie z zachodu). Wprawdzie raczej nie „zmarnują” one mahonii, ale mogą uszkodzić część liści, a to one są całoroczną ozdobą rośliny.

Mahonii teoretycznie nie trzeba przycinać. Ale jeśli chcemy, żeby miała ładny pokrój i była gęsta, warto to robić. Mahonia wprawdzie dobrze znosi nawet radykalne cięcie, jednak lepiej prowadzić je systematycznie. Mahonie nie osiągają znacznych rozmiarów (dorastają do ok. 1,5 m), jednak przycinając je regularnie, wczesną wiosną, uzyskamy ładny krzew o pożądanej wielkości.

Mahonia bardzo łatwo rozrasta się przez odrosty korzeniowe. Innym sposobem na pozyskanie nowych mahonii jest też przygotowanie sadzonek – zielnych lub zdrewniałych.

Mahonia pospolita i pośrednia

W polskich ogrodach najczęściej spotyka się mahonie pospolite (Mahonia aquifolium). Coraz częściej jednak pojawia się też inna odmiana czyli mahonia pośrednia (Mahonia x media). To krzyżówka wyhodowana z dwóch gatunków tego krzewu. Mahonia pośrednia różni się od pospolitej m.in. znacznie bardziej wydłużonymi kwiatostanami (i owocostanami), ma też dłuższe, smuklejsze liście i bardziej powcinane liście.

Jej wymagania uprawowe są zbliżone, z jedną ważną różnicą - mahonia pośrednia jest znacznie bardziej wrażliwa na mróz i polecana do uprawy w cieplejszych regionach kraju (w zależności od odmiany - strefa mrozoodporności 7a lub 7b).

Mahonia dobrze znosi różne warunki uprawy, jednak starszych egzemplarzy nie powinno się przesadzać.

Mahonia niewiele ma wspólnego z mahoniem – jej nazwa pochodzi od nazwiska irlandzko-amerykańskiego ogrodnika – Bernarda McMahona, który żył na przełomie XVIII i XIX wieku.

Pomimo podobieństwa kształtu liści, mahonie nie są spokrewnione z ostrokrzewem, ale z berberysem. I podobnie jak berberys, jej owoce zawierają cenną berberynę, która działa m.in. przeciwbakteryjnie, reguluje też poziom cukru i cholesterolu we krwi i zmniejsza apetyt, a także ogranicza rozwój tkanki tłuszczowej. Zarówno kora mahonii, jak i pędy oraz owoce (ale bez pestek!) bywają wykorzystywana jako surowiec zielarski.

Dowiedz się: Jak wykorzystać berberys - w ogrodzie, kuchni i dla zdrowia