Oczywiście większość roślin ma pewien zakres tolerancji jeśli chodzi o poziom kwasowości gleby. Jednak jeśli posadzimy rośliny zdecydowanie kwasolubne na bardziej zasadowej ziemi (albo odwrotnie) - będą źle rosły, chorowały, źle zimowały, a mogą wręcz zginąć. Wynika to z faktu, że z ziemi o nieodpowiednim odczynie rośliny nie mogą pobierać składników pokarmowych. I nawet nawożone i podlewane, nie będą odpowiednio zasilone.
Z odczynem ziemi nie zawsze trzeba walczyć i zmieniać go na siłę. Na pewno jednak trzeba go poznać i spróbować dobrać rośliny odpowiednie do warunków. Takich, które kwaśną ziemię jest całkiem sporo, a wśród nich - wiele dekoracyjnych i pożytecznych gatunków.
Zobacz zdjęcia
Wyróżniamy pięć odczynów gleby, którymi są:
- Silnie kwaśny
pH poniżej 5; - Kwaśny
pH od 5,0 do 6,0; - Lekko kwaśny
pH od 6,1 do 6,7; - Obojętny
pH od 6,8 do 7,4; - Zasadowy
pH powyżej 7,4.
Pomiar odczynu gleby jest ważny dla poprawnego wyboru roślin, najlepiej dokonać go przed zagospodarowaniem ogrodu.
Sprawdzanie odczynu pH gleby
Odczyn pH można sprawdzić na kilka prostych sposobów. Jednym z łatwiejszych jest obserwowanie rosnącej w glebie roślinności. W kwaśnym podłożu najbujniej wyrastają koniczyny, wrzos, szczaw, przetacznik, skrzyp polny.
Kolejnym sposobem na sprawdzenie odczynu gleby jest metoda kolometryczna, w której używamy przeważnie papierków lakmusowych, albo preparatów działających na tej samej zasadzie - czyli zmiany koloru pod wpływem czynnika o określonym pH.
W sklepach ogrodniczych najczęściej można kupić kwasomierze glebowe w płynie. Wystarczy pobrać małą próbkę ziemi, umieścić w pojemniczku i zalać kilkoma kroplami płynu. Po chwili nadmiar płynu przelewa się do drugiego zbiorniczka, sprawdza, jaki kolor przybrał płyn i porównuje ze skalą (zamieszczoną w zestawie).
Można także kupić mierniki, których końcówkę wtyka się do gleby, a poziom pH pokazuje się na liczniku.
Zmiana odczynu gleby
Zmiana odczynu gleby teoretycznie jest równie prosta, co jej pomiar, ale bywa bardziej pracochłonna. Wiele zależy od tego, jaki jest wyjściowy odczyn gleby i jaki chcemy uzyskać docelowo. Zmiana zasadnicza np. wapiennej gleby w kwaśną - może być nieopłacalna, natomiast lekkie obniżenie albo podniesienie poziomu pH nie jest problemem (szczególnie na wybranym, ograniczonym obszarze).
Generalnie, żeby zmniejszyć pH, wystarczy wymieszać glebę z kwaśnym torfem lub kwaśnym kompostem. Proporcje są zależne od pożądanego efektu. Szczegółowo o sposobach zakwaszenia ziemi piszemy tutaj.
Z kolei, aby podwyższyć odczyn pH, do gleby wystarczy dodać nawóz wapniowy bądź zwapnioną kredę. Jak poprawnie wapnować ziemię - dowiesz się stąd.
Wszystkie domieszki stosowane do zmiany pH, powinny być bardzo dokładnie wymieszane z glebą właściwą i wkopywane na głębokość minimum 10 cm.
Jakie rośliny posadzić w kwaśnej glebie
Kwaśna gleba jest odpowiednie dla wielu różnorodnych roślin ogrodowych. Najlepiej wzrastają w niej byliny z rodziny wrzosowatych. Także krzewy, takie jak: azalie, wrzośce i kalmie dobrze rosną w mocno zakwaszonym podłożu, w którym współczynnik pH jest niższy od 5. Nieco mniej kwaśne ziemie preferują m.in magnolie i hortensje. W podłożu o odczynie przybliżonym do 6 pH możemy także sadzić: konwalie, begonie oraz niecierpki. Jest ono także odpowiednie dla większości iglaków (choć istnieje kilka wyjątków).
Jest również sporo krzewów i drzew owocowych, które preferują kwaśną ziemię - wśród nich dwie rekordzistki, jeśli chodzi o kwasolubność. Poniżej lista roślin lubiących kwaśną ziemię.
Pamiętajmy, że ta zasada działa też w "drugą stronę" - jeśli chcemy uprawiać rośliny kwasolubne (np. założyć wrzosowisko), musimy im zapewnić odpowiednią ziemię.
Odczyn ziemi a kolor kwiatów
U niektórych gatunków odczyn ziemi wpływa na kolor kwiatów. Najlepszym przykładem tego są popularne hortensje ogrodowe. Na bardziej kwaśnej ziemi ich kwiaty są niebieskie, na mniej - różowe (stąd dowiesz się więcej, jak zmienić kolor hortensji ogrodowej i jak je uprawiać). Podobnie mniej znane, ale bardzo ciekawe mekonopsy, zwane niebieskimi makami - pięknie wybarwiają się na intensywny błękit tylko lekko kwaśnej ziemi.
Rośliny ozdobne na bardzo kwaśną ziemię
- wrzos – 3,5–4,5
- golteria – 3,5–4,5
- skimmia – 3,5–4,0
- kalmia – 4,0–5,5
- wrzosiec krwisty – 4,5–6
- rododendron – 4,5–5,5
- azalia – 4,5–5,5
- pieris – 4,5–5,5
- kiścień – 4,5 – 5,5
- drzewa i krzewy iglaste: niektóre jałowce, sosny, cyprysiki, sośnice i jodły – 4,5 – 5,5
Rośliny ozdobne na lekko kwaśną ziemię
- magnolie – 5,5–6,5,
- hortensje – 5,5–6,0
- funkie – 5,5–6,0
- piwonie chińskie – 5,5–6,5 (uwaga: piwonie drzewiaste preferują odczyn obojętny lub lekko zasadowy)
- niecierpek – 5,5–6,8
- konwalie – 5,8–6,4
- begonie – 5,5–6
- pozostałe drzewa i krzewy iglaste
- podłoże bardzo kwaśne (pH 3,8 do 4,8) – borówki amerykańskie i żurawina (przy pH 6 i wyższym w ogóle przestają rosnąć)
- podłoże lekko kwaśne (pH 5,5 do 6,2) – maliny, truskawki i agrest
- podłoże lekko kwaśne do obojętnego (pH 6,2 do 7,2) – jabłonie, grusze, porzeczki
