Jak uprawiać papryczkę chili? Urośnie w ogrodzie i na balkonie. Sprawdź, które odmiany są najostrzejsze, a które w miarę łagodne

Papryka chili to różne gatunki i odmiany papryki. Łączy je ostry smak owoców. Większość papryczek chili pochodzi od papryki rocznej (Capsicum annuum), ale są także odmiany wyhodowane z papryki jagodowej (Capsicim baccatum), owocowej (Capsicum frutescens) czy papryki habanero (Capsicum chinense).

Wszystkie te gatunki pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie udomowiono paprykę, jednak wiele odmian powstało i rozpowszechniło się już w innych regionach świata, np. peperoni we Włoszech, papryka piri piri w Afryce, czy w Indiach, Bhutanie i Bangladeszu, gdzie wyhodowano jedne z najostrzejszych odmian, zwaną Naga Jolokia (też „Bhut Jolokia” i„Ghost Pepper”).

Wyhodowano bardzo wiele odmian papryczek o zróżnicowanych kształtach. Znajdziemy wśród nich podłużne i gładkie jalapeño, bardziej krępe i pofałdowane habanero i jej odmiany, czy wydłużone peperoni. Jednak nie oceniajmy gatunku czy odmiany po samym wyglądzie owoców, bo wiele jest do siebie podobnych. Łatwo też krzyżują się między sobą. Z drugiej strony pojawiają się odmiany o niezwykłych i charakterystycznych kształtach, jak jedna z odmian papryki jagodowej, nazwana Bishop`s Crown (korona biskupa).

Oryginalny kształt ma także papryka nazwana Peter Pepper. Jej nieoficjalna polska nazwa odnosi się do kształtu papryczek – jest znana jako papryfiutki (trzeba jednak wiedzieć, że nie wszystkie strączki przybierają kształt kojarzący się z penisem).  
Sprawdź: Jak uprawiać paprykę w ogrodzie. Jakie odmiany wybrać i o co zadbać, żeby mieć udane zbiory

Papryczki chili mają zróżnicowane kolory. Wiele z nich zmienia kolor, dojrzewając – od zielonego do czerwonego, czasem również przez fioletowy. Ale są także odmiany, które pozostają zielone, żółte lub pomarańczowe. Zawsze im papryczka chili jest bardziej dojrzała, tym jest ostrzejsza. Pikantniejsza jest też górna część.

Chili bywa synonimem ostrego, pikantnego smaku. Ale warto wiedzieć, że jest on bardzo zróżnicowany. Nawet osoby, które nie przepadają za bardzo pikantną kuchnią, mogą znaleźć coś dla siebie, wśród papryczek chili.

Dlatego wybierając odmianę papryki, skupmy się nie tylko na jej wyglądzie i kolorze, ale także pikantności. Jest to o tyle łatwiejsze, że ostrość papryki doczekała się skali, pozwalającej ocenić i porównać jej stopień. Szukając informacji o ostrości danej odmiany, warto zwrócić uwagę na tzw. jednostkę ostrości Scoville'a, oznaczaną jako SHU.

Najłagodniejsze odmiany mają po kilkaset jednostek SHU (np. papryka pimento), ostrzejsze (500-2 500 SHU) są anaheim i włoskie frigitello. Jeszcze ostrzejsze papryki chili to:

• jalapeño, papryki węgierskie, tabasco (2 500-8 000 SHU),
• papryka serrano (10 000-23 000 SHU),
• papryka jagodowa i cayenne (30 000-50 000 SHU),
• habanero, piri piri (100 000-350 000 SHU).

Inna liga to papryczki chili, których SHU wynosi kilkaset tysięcy, a nawet jest podawana w milionach jednostek. Zalicza się do nich (zaczynając od „najłagodniejszych”): Naga Jolokia, Trinidad Scorpion Butch T, Carolina Reaper, Dragon`s Breath oraz najostrzejsza obecnie odmiana – Pepper X (3 180 000 SHU), jednak hodowcy papryki nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa.

O ile nasze podniebienie i wnętrzności nie są ognioodporne, skupmy się raczej na odmianach mających po kilkaset SHU lub kilka tysięcy tych jednostek.

Właśnie ostrość papryki była ważną cechą od początku jej kariery w Europie. Papryka miała zastąpić drogi i trudno dostępny pieprz. Do tej pory niektóre papryki są nazywane pieprzem (np. pieprz kajeński, czyli cayenne), a w angielskim „pepper” oznacza i pieprz, i paprykę.

Jednak pikantny smak pieprzu oraz papryki powstaje w różny sposób i różnie oddziałuje na organizm. W papryce substancją odpowiadającą za ostrość jest tzw. kapsaicyna. To właśnie jej zawartość w papryce określa skala Scoville'a.

Warto wiedzieć, że kapsaicyna ma wszechstronne i zróżnicowanie działanie na organizm, a papryczki chili (w umiarkowanych ilościach) są bardzo zdrowe. Dobrze wpływają na trawienie, ale także – wspomagają odchudzanie. Mają jednak o wiele więcej zastosowań i zalet. Dowiedz się więcej o prozdrowotnych właściwościach kapsaicyny i papryczek chili, a także – jakie są przeciwwskazania i na co uważać.

Papryczki chili są zdecydowanie ciepłolubne. W Polsce uprawia się je przede wszystkim z rozsady. Późniejszą wiosną (w maju) bez kłopotu kupimy gotowe, ale możemy je też przygotować samodzielnie.

Papryczki chili sieje się od połowy lutego do połowy marca. Najlepiej wykorzystać gotowe podłoże do rozsad. Nasiona można wcześniej moczyć przez dobę, przyspieszy to kiełkowanie. Nasiona umieszcza się po kilka, dość płytko (ok. 0,5 cm), można je nakryć folią do czasu pojawienia się kiełków. Kiedy papryczki podrosną (mają po 2-3 liście właściwe), należy je przepikować do większych doniczek (alternatywą jest usunięcie słabszych roślin i pozostawienie pojedynczych sadzonek). Ważne, żeby podłoże nie przesychało, ale nie było też mokre.

Siewkom trzeba zapewnić jasne miejsce, ale zwróćmy uwagę, żeby bezpośrednie słońce nie parzyło sadzonek. Bardzo ważna jest też temperatura, która powinna wynosić ponad 20ºC. Jeśli trzymamy rozsady na parapecie okna, uważajmy na przeciągi i ewentualne spadki temperatury w nocy.

Paprykę można posadzić na stałe miejsce dopiero połowie maja, a nawet na początku czerwca. Są one wrażliwe nie tylko na mróz, ale też na niskie temperatury – poniżej 14ºC w ogóle przestają rosnąć. Zanim je posadzimy, zwróćmy uwagę na pogodę. Sadzonki przed posadzeniem trzeba zahartować, wystawiając je na dzień i chowając na noc. Dobrym pomysłem jest uprawa papryki chili pod osłonami, w szklarni lub tunelu.

Sprawdź: Papryka już rośnie? Sprawdź, jakie zabiegi pielęgnacyjne są ważne, żeby miała dużo owoców

W ogrodzie lub na balkonie trzeba zapewnić papryczkom chili słoneczne, ciepłe i osłonięte od wiatru miejsce (wiatr może łamać ich pędy). Warto też zadbać o ziemię, która powinna być żyzna, przepuszczalna i mieć lekko kwaśny odczyn. W ogrodzie warto zasilić ziemię kompostem. Jeśli uprawiamy papryczkę chili w doniczkach na balkonie, możemy zainwestować w gotowe podłoże do pomidorów.

Papryczki chili trzeba regularnie podlewać. Ich ziemia powinna być zawsze wilgotna, ale nie może być mokra, bo korzenie zgniją. Dlatego ważna jest przepuszczalność ziemi. W doniczkach musi być otwór i drenaż.

Ponieważ papryka naprawdę lubi ciepło, ziemię można przykryć ciemną agrowłókniną, która przy okazji zapewni lepsze utrzymanie wilgoci w podłożu oraz zapanowanie nad chwastami (w ich towarzystwie papryka nie będzie bardzo udana). W uprawie balkonowej papryczki chili warto sadzić w ciemnych doniczkach i bardzo systematycznie podlewać.

Jeśli mamy papryczkę na balkonie lub pod osłonami, możliwe, że będzie trzeba pomóc w jej zapyleniu i zawiązaniu owoców. Wystarczy pędzelkiem przenieść pyłek z pręcików na słupek (na pewno trzeba to zrobić, jeśli trzymamy roślinę w domu).
Żeby papryczki ładnie się rozkrzewiły, młodym roślinom należy uszczykiwać wierzchołki (ogławiać je). Warto to też zrobić pod koniec lata (sierpień/wrzesień). Dzięki temu roślina nie będzie traciła energii na przyrost, a zawiązane już owoce będą miały większe szanse dojrzeć. Wtedy należy też usuwać kwiaty, bo owoce z nich nie zdążą już dojrzeć. Jest to szczególnie polecane przy uprawie gruntowej. Bo papryce w doniczce można przedłużyć sezon, przenosząc ją do domu. Pamiętamy o jej wrażliwości na zimno!