Aby jednak taras był w stanie należycie wypełniać przypisane mu funkcje – należy go odpowiednio zaprojektować, a następnie urządzić. Podstawą istnienia tarasu jest jego nawierzchnia. Sprawa z doborem materiału, którym wyłożymy taras nie jest wcale taka prosta, jak wydaje się to z pozoru. Zastosowany materiał powinien być bowiem jednocześnie mrozoodporny, nienasiąkliwy, wytrzymały na ścieranie, antypoślizgowy oraz odporny na działanie czynników atmosferycznych. Aktualnie, na rynku jest dostępna cała gama materiałów mogących posłużyć na stworzenie tarasowej nawierzchni. Każdy z nich posiada jednak inne właściwości, i charakteryzuje się innymi cechami. Przed podjęciem decyzji o kupnie – warto przyjrzeć się bardziej dogłębnie dostępnym materiałom.
Gres, klinkier, terakota
To wciąż najpopularniejsze materiały do wykładania tarasów. Spełniają swoje zadanie, ale tylko wówczas, kiedy zostaną odpowiednio dobrane i położone w sposób fachowy. Zwykłe kafelki ceramiczne, które stosujemy wewnątrz domu nie są w przypadku nawierzchni tarasu dobrym pomysłem. Płytki tarasowe powinny być mrozoodporne i jak najmniej porowate. Jest to o tyle istotne, że pory wchłaniają wodę, która po zamarznięciu rozszerza swoją objętość nawet o 10 proc. – rozsadzając kafelki.
Pod kątem nasiąkliwości płytki dzieli się na trzy grupy. Grupa I – najmniej nasiąkliwa - wchłania do 3 proc. wody. Nadaje się zatem na tarasy zadaszone. Jeśli taras nie posiada zadaszenia – lepsze będą płytki, które dodatkowo są mrozoodporne. Nasiąkliwość tego materiału zmniejsza się bowiem do wchłaniania jedynie 0,5 proc. wody. Takie płytki na opakowaniu mają przeważnie znak śnieżynki lub wyraźny opis, że są płytkami mrozoodpornymi.
W przypadku tarasów, na których mimowolnie gromadzi się piasek oraz inne zanieczyszczenia ważny jest również stopień twardości zastosowanego materiału. Najbardziej polecanymi w to miejsce są płytki o stopniu twardości 7 lub 8 w skali Mohsa. Takie płytki nie ulegną szybko zarysowaniom i są w stanie służyć przez długie lata. Najlepiej na tarasach sprawdzają się gresy porcelanowe, gresy techniczne oraz odpowiednio zaimpregnowany klinkier. Wszelkiego rodzaju płytki szkliwione nie są dobrym pomysłem na wyłożenie tarasu.
Kolejna istotna cecha płytek tarasowych to ich antypoślizgowość. Osiąga się ją poprzez reliefowanie i ryflowanie płytek oraz poprzez pokrywanie ich powierzchni impregnatem lub szkliwem antypoślizgowym. Na tarasach, z których korzystają małe dzieci lub osoby starsze warto zastosować płytki o najwyższej antypoślizgowości, tj. należące do grupy 13. Są one w pełni bezpieczne, a poślizgnięcia na ich powierzchni praktycznie się nie zdarzają.
Wszystkie ze wspomnianych powyżej parametrów płytek na taras nie chronią ich jednak same w sobie przed odpadaniem. Liczy się też fachowe wykonawstwo i zastosowanie odpowiednich materiałów i podkładów o wysokich parametrach technicznych. Do klejenia należy używać mas elastycznych, do wypełnienia szczelin dylatacyjnych – elastycznych uszczelniaczy. Również fuga powinna charakteryzować się dużą elastycznością. Przed zimą – szczeliny w posadzce tarasu należy zabezpieczyć odpowiednim impregnatem silikonowym. Płyta betonowa, na której planujemy układać płytki – powinna posiadać spadek odprowadzający wodę w kierunku od domu, a płytki muszą mieć odpowiednią wielkość. Jeśli będą one zbyt małe – poprzez liczne spoiny będzie nasiąkać woda. Jeśli zaś zdecydujemy się na materiał o zbyt dużym rozmiarze – płytki mogą pękać, np. na skutek gwałtownej zmiany temperatury lub intensywnego ich użytkowania.
Beton i naturalny kamień na taras
Wymienione materiały stosuje się najczęściej do wykończenia tzw. tarasów ziemnych, czyli takich, które powstają bezpośrednio na gruncie. Wykonanie takiego tarasu nie kosztuje wiele, a jest on jednym z najtrwalszych i najmniej kłopotliwych w eksploatacji. Może przybierać różnorodne kształty i rozmiary, komponując się idealnie ze stylem domu oraz otaczającym go ogrodem. Aktualnie, na rynku można dostać elementy betonowe na taras w najróżniejszych barwach i kształtach. Wciąż jest też dostępna tradycyjna kostka betonowa. Bardziej wyszukane betonowe płytki są w stanie doskonale imitować kamień lub nawet drewno, co znacznie poszerza możliwości aranżacji tarasów.
Bardzo dobrze sprawdzającym się materiałem, choć zdecydowanie droższym, jest kostka granitowa. Jest ona znana od lat i wciąż nie traci na popularności. Stosuje się ją tak chętnie ponieważ jest praktycznie niezniszczalna i zawsze nadaje ogrodowi ponadczasowego charakteru. Pasuje zarówno do ogrodów utworzonych w stylu klasycznym, jak i tych powstałych w duchu nowoczesności. Oprócz granitu na nawierzchnie tarasowe stosuje się również bazalty, sjenity i marmury. Jednak z wymienionych kamieni najpopularniejszy jest bazalt, ponieważ jest on mrozoodporny i łatwy w obróbce. Kamienie takie jak marmur, wapień zbity, trawertyn i piaskowiec trzeba sezonowo impregnować i nadają się one jedynie na tarasy posiadające zadaszenia. Kamienie te są bowiem mało odporne na działanie warunków atmosferycznych. Przed ich zakupem koniecznie trzeba sprawdzić, czy interesująca nas partia jest przewidziana przez producenta, jako materiał do stosowania na zewnątrz.
Taras z drewna
Z całą pewnością jest to materiał, który jest w stanie stworzyć na tarasie najbardziej niepowtarzalny klimat. Z tego też powodu tarasy drewniane cieszą się coraz większym zainteresowaniem – doceniających walory estetyczne tego surowca – inwestorów. Do wykonania drewnianego tarasu najlepsze są deski:
- sosnowe lub świerkowe – impregnowane ciśnieniowo,
- dębowe – impregnowane lub bejcowane,
- z drewna egzotycznego, tj. tek, massaranduba, bangkirai,
- z drewna egzotycznego – ryflowane,
- z deszczułek – z drewna egzotycznego i krajowego.
Drewno na taras powinno być odporne na ścieranie, wszelkiego rodzaju uszkodzenia i zarysowania. Dlatego też trzeba wybierać gatunki jak najbardziej twarde. Z gatunków rodzimych najtwardszy jest dąb, zaś z egzotycznych – ipe, bilinga i massaranduba. Ważna jest także stabilność drewna. Krajowy świerk, czy sosna jest stosunkowo miękki, a co za tym idzie jego stabilność jest niewielka.
Tym samym drewno to nie posiada odpowiedniej odporności na wilgoć. Kiedy nasiąknie wodą – po wyschnięciu desek dochodzi do ich odkształcania się, a w rezultacie do pękania. Dlatego też bez impregnowania ciśnieniowego – sosna i świerk nie nadają się na tarasowe nawierzchnie. Prawidłowo wykonana nawierzchnia drewnianego tarasu to taka, która została ułożona na przygotowanych uprzednio legarach. Grubość desek nie może być mniejsza niż 2 cm. Należy je układać pozostawiając przynajmniej 0,5 cm szczeliny, które służą jako wentylacja nawierzchni tarasu. Dobrze jest jeśli na deskach są żłobienia, tj. ryfle, ponieważ działają one antypoślizgowo i ułatwiają spływanie wody z tarasu.
Taras z drewna prezentuje się przeważnie bardzo elegancko. Drewno nie nagrzewa się w lecie i amortyzuje ewentualne upadki, ale drewniane tarasy mają też swoje wady. Pod wpływem intensywnego działania promieni słonecznych – drewno może zmieniać kolor. Nie jest to nawierzchnia szczególnie trwała, ani łatwa do utrzymania w czystości, a oprócz tego wymagająca konserwacji co pewien czas. Drewniany taras w zasadzie powinien być tarasem zadaszonym.
Panele z tworzyw sztucznych
Układa się je na przygotowanej uprzednio konstrukcji wsporczej, albo na specjalnych gumowych podkładach. Elementy należy dociąć na wymagany wymiar i połączyć specjalnymi łącznikami. Brzegi wykańcza się listwami ozdobnymi. Panele tarasowe wykonuje się z PCV w połączeniu z innym elastycznym tworzywem sztucznym. Są one odporne na działanie czynników atmosferycznych i w przeciwieństwie do naturalnego drewna – nie wypaczają się i nie pękają. Charakteryzuje je dość dobra odporność na działanie mrozu oraz silnego słońca. Nie trzeba ich konserwować, a wyglądem przypominają ryflowane deski drewniane. Są też o wiele łatwiejsze do utrzymania w czystości, aniżeli naturalny surowiec, jakim jest drewno.