Jarzmianka większa. Uprawa, pielęgnacja, odmiany tej byliny

Jeśli posiadamy w ogrodzie cienisty zakątek, z którym nie bardzo wiemy co zrobić, jarzmianka większa (Astrantia major) powinna pomóc nam rozwiązać problem.

Jarzmianka idealnie nadaje się na zacienione, wilgotne rabaty, które przez cały sezon zdobi atrakcyjnymi, odziomkowymi, dużymi, głęboko powcinanymi, osadzonymi na długich ogonkach liśćmi.

Jarzmianka zakwita wczesnym latem (czerwiec-lipiec, czasem powtarza kwitnienie pod koniec lata). Ma urokliwe, półokrągłe, puszyste kwiatostany, otoczone u podstawy wąskimi podkwiatkami (okrywami), które przypominają wydłużone płatki. W czasie kwitnienia roślina dorasta do ok. 60-90 cm wysokości, ale ma subtelny, ażurowy wygląd.

Czysty gatunek jarzmianki rzadko bywa jednak uprawiany w ogrodach (częściej spotyka się go w stanie naturalnym na łąkach i polanach), gdyż dużo bardziej atrakcyjne są jego liczne odmiany ozdobne, różniące się głównie wysokością oraz wielkością i barwą kwiatów. Do ciekawszych należą m.in.

• ciemnoczerwona „Ruby Wedding”,
• biała „Snow Star”,
• ciemnoróżowa „Primadonna”,
• czerwono-bordowa „Moulin Rouge”,
• jasnoróżowa „Roma”,
• jasnoróżowa z biało obrzeżonymi liśćmi „Sunningdale Variegated”
• ciemnoróżowa z pstrymi liśćmi „Star of Magic”.

Jarzmianka większa w ogrodzie z powodzeniem może tworzyć atrakcyjne kompozycje z innymi roślinami cieniolubnymi, gdyż dobrze wygląda w towarzystwie funkii, bruner wielkolistnych, hortensji, żurawek, bergenii czy paproci.

Ładnie komponuje się też z roślinami preferującymi widniejsze stanowiska jak np. przywrotnik, mikołajek, pysznogłówka, szałwia, naparstnica czy bodziszek, wtedy jednak musi mieć zapewnione stale wilgotne podłoże (więcej światła potrzebują szczególnie odmiany jarzmianki o pstrych liściach).

Roślina doskonale wygląda także w jednogatunkowych grupach na tle trawnika, ogrodzenia lub ściany domu.Wyższe odmiany nadają się też na kwiat cięty i do suszenia, a niższe do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach.

Jarzmianka większa to jednak roślina nie tylko bardzo atrakcyjna i pięknie kwitnąca, ale też łatwa w uprawie, dlatego nawet początkujący ogrodnicy nie powinni mieć z nią większych problemów. O ile tylko ma zapewnione półcieniste stanowisko i żyzną, próchniczą, stale wilgotną, ale przepuszczalną glebę, dobrze się rozwija i rozrasta, z roku na rok tworząc coraz ładniejszą, gęstą kępę.

Roślina zniesie też bardziej słoneczne stanowiska, ale tylko wtedy, gdy będzie miała zapewnione stale wilgotne podłoże (nie służy jej jednak woda stagnująca w pobliżu korzeni).

Jarzmianka w naszym klimacie jest dostatecznie mrozoodporna, dlatego nie wymaga zimowego okrycia, z wyjątkiem młodych roślin, które przed pierwszą zimą warto osłonić gałązkami stroiszu. Rzadko też pada ofiarą chorób i szkodników, dlatego nie potrzebuje ochrony chemicznej.

Przyda się jej natomiast nawożenie w sezonem wegetacyjnym nawozami wieloskładnikowymi (nawożenie nawozami zawierającymi azot należy zakończyć najpóźniej w połowie lipca). Roślina będzie też wdzięczna za ściółkowanie podłoża np. torfem lub korą, które ograniczą parowanie wody i rozwój chwastów.

Rozmnażanie jarzmianki, podobnie jak jej uprawa, także nie jest szczególnie trudne. Rośliny można pozyskać z siewu nasion zaraz po zbiorze (łatwo tracą zdolność kiełkowania) lub przez podział dorosłych egzemplarzy.

Pierwszy sposób jest bardzo efektywny, ale rośliny otrzymane z siewek mogą nie powtórzyć cech odmianowych, dlatego jeśli zależy nam na ich zachowaniu, lepiej pozyskajmy młode rośliny dzieląc rozrośnięte egzemplarze mateczne wiosną lub jesienią.

Sadzonki możemy także kupić u producenta lub w sklepie ogrodniczym i wysadzić je do gruntu wczesną wiosną (marzec/kwiecień).

Sprawdź: Jak uprawiać sasanki w ogrodzie

Uprawiając jarzmiankę warto też pamiętać, że roślina lubi dawać obfity samosiew, dlatego w sprzyjających warunkach może stać się inwazyjna. Aby uniknąć jej niekontrolowanego rozprzestrzeniania się po ogrodzie, powinniśmy ścinać przekwitające kwiatostany, zanim zawiążą zawiązać i rozsiać nasiona. Taki zabieg nie tylko pomoże ograniczyć samosiew, ale też będzie sprzyjał powtórnemu kwitnieniu roślin w drugiej połowie lata.