Tytoń kojarzy jest głównie z niezdrową używką, jednak roślina posiada też bardziej przyjazne oblicze. Rodzaj, do którego należy, liczy sobie ponad 70 gatunków, wśród których znajdziemy nie tylko rośliny wykorzystywane w przemyśle tytoniowym, ale też gatunki ozdobne. Zalicza się do nich m.in. tytoń oskrzydlony i tytoń Sandera.
Tytoń oskrzydlony – wysoki i pachnący
Tytoń oskrzydlony (tytoń perski Nicotiana alata) jest silnie rosnącą, wysoką na ok. 80-150 cm rośliną jednoroczną. Wytwarza sztywne, cieknie, rozgałęzione pędy i duże, szerokie, lancetowate, liczne u podstawy, rzadsze w górnej części pędu liście, pokryte lepkimi włoskami. Pokrój rośliny jest luźny i trochę nieporządny, a pędy wyższych odmian lubią się pokładać, dlatego czasami wymagają podpór lub podwiązywania.
Przez całe lato (lipiec-wrzesień/październik) na szczytach pędów rozwijają się dość duże kwiaty ze zrośniętą w długą rurkę koroną i pięcioma płasko rozłożonymi płatkami. W zależności od odmiany, kwiaty mogą być białe, kremowe, różowe, czerwone, bordowe lub fioletowe (nasiona roślin dostępne są zwykle w postaci mieszanki odmian).
Oprócz tego, że na roślinie wyglądają atrakcyjnie, wieczorami roztaczają wokół siebie intensywny i niezwykle piękny zapach, dlatego powinny być uprawiane w pobliżu kącika wypoczynkowego, tarasu lub okien domu. Niestety, wadą roślin jest zamykanie się płatków w czasie dni pochmurnych i deszczowych, a czasem też bez względu na pogodę w ciągu dnia (otwierają się wieczorem). Tytoń oskrzydlony najlepiej prezentuje się na rabatach bylinowych lub w grupach, gdzie ze względu na znaczną wysokość powinien stanowić górne piętro kompozycji.
Jak wygląda tytoń Sandera
Inaczej prezentuje się tytoń Sandera (Nicotiana × sanderae). Wprawdzie też jest rośliną jednoroczną, posiadającą sztywne, owłosione, lepkie pędy, duże, szerokie, pokryte lepkimi włoskami liście i identyczne jak u poprzedniego gatunku kwiaty, ale tworzy dużo bardziej zwarty i gęsty pokrój oraz osiąga mniejsze rozmiary (wys. ok. 30-40 cm). Kwiaty tytoniu Sandera nie pachną, za to na pędach pojawiają się niezwykle licznie (bardziej obficie niż u tytoniu oskrzydlonego) i przez cały dzień pozostają otwarte.
Tytoń Sandera doskonale nadają się do uprawy w doniczkach na balkonach i tarasach, gdzie najlepiej prezentują się jako solitery. Jeśli pojemnik jest duży, mogą im też towarzyszyć inne rośliny sezonowe, takie jak werbeny, petunie czy kocanki włochate.
Ze względu na dużą dekoracyjność i zwarty pokrój, roślina doskonale nadaje się też do uprawy w ogrodzie, gdzie może być wykorzystana na obwódki rabat lub ścieżek. Może także tworzyć efektowną, kolorową plamę na tle trawnika (np. kolorową wyspę kwiatową). Nadaje się też do tworzenia kompozycji z innymi roślinami, gdyż dobrze wygląda w towarzystwie aksamitek, heliotropów, werben, żeniszków czy szałwii.
Jak uprawiać tytoń oskrzydlony i Sandera
Uprawa obu gatunków jest podobna i niezbyt trudna, ale jeśli rośliny mają ładnie się prezentować przez cały sezon, muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki. Oba tytonie wymagają przede wszystkim dużo słońca, ciepła i wilgoci. W cieniu kwitną słabo, wyciągają się i tworzą więcej liści niż kwiatów, a podczas suszy niemal natychmiast więdną.
Rośliny mają też dość duże wymagania pokarmowe, gdyż intensywne i długie kwitnienie mocno je wyczerpuje. Z tego względu pod ich uprawę należy przeznaczyć żyzne, próchnicze, przepuszczalne i stale lekko wilgotne podłoże oraz ciepłe, słoneczne stanowisko.
W sezonie należy też systematycznie zasilać tytonie nawozami dla roślin kwitnących, a w okresach bezdeszczowych koniecznie nawadniać. Wysokie odmiany tytoniu oskrzydlonego mogą też potrzebować podwiązywania, aby zachować wzniesiony pokrój.
Jak rozmnażać tytonie ozdobne
Tytonie ozdobne dość łatwo się rozmnaża. Ich nasiona należy wysiać w inspekcie na przełomie marca i kwietnia, siewki przepikować, a młode rośliny wysadzić do gruntu w połowie maja. Jeśli nie mamy możliwości samodzielnego rozmnażania tytoniu, wiosną możemy kupić jego sadzonki na targu lub w centrum ogrodniczym.
Tytonie dają też obfity samosiew, dlatego raz posadzone w ogrodzie, pozostaną w nim na długo.
Oprócz dwóch najpopularniejszych gatunków, w ogrodach można też czasem spotkać inne tytonie, które jednak mogą mieć też nieco inny wygląd i wymagania (np. tytoń leśny).
