Rdza na roślinach

Infekcja ta wywoływana jest różne odmiany pasożytniczego grzybów, przede wszystkim z gatunku Puccinia, a objawy choroby w postaci pomarańczowych punktów na spodzie liści, nazywane są rdzą. Choroba ta może zaatakować wiele roślin, dlatego tak trudno z nią walczyć, w dodatku powodują ją różne gatunki grzybów. W efekcie infekcja rozwijając się może doprowadzić do obumarcia nawet dorosłych drzew. Hodowcy starają się uzyskiwać odmiany odporne na grzyby wywołujący ją, ale mutują one szybko i skutecznie uodparniają się na podejmowane działania.

Co wywołuje chorobę?
Grzyb wytwarza mikroskopijnej wielkości siateczkę grzybni, która rozwija się w tkance zainfekowanej rośliny i na niej pasożytuje. Wynikiem jest stopniowe osłabienie aż do śmierci rośliny. W zależności od gatunku i fazy rozwoju rośliny, rdza widoczna jest początkowo postaci pomarańczowo-brązowych punktów lub brodawek na spodzie liści a w cięższych przypadkach także w postaci brązowych plam na łodygach. Czasem na wierzchniej części liścia, pojawiają się też bladożółte plamy. Liście opadając na ziemię, umożliwiają przedostanie się zarodników grzyba do gleby, gdzie przezimują, w oczekiwaniu na nowe, wiosenne przyrosty.

Szczególnie podatne na rdzę są:

• bukszpan – ciemnobrązowe brodawki pojawiają się od późnej jesieni do wiosny na spodzie i wierzchu liści. Odmiana rdzy atakująca bukszpany jest na szczęście mniej groźna. Wystarczy zainfekowane partie rośliny sukcesywnie obcinać, by nie roznosić zarodników na inne rośliny,
• złocienie – brodawki brunatnym kolorze, pojawiają się na złocieniach późnym latem i najczęściej na okazach uprawianych w pomieszczeniach. Na wierzchu liści widoczne są żółtozielone plamy. Porażone części roślin obcinamy, ale jeśli rdza objęła również łodygi, roślinę należy usunąć w całości,
• pelargonie – gatunki bluszczolistne i dwubarwne są odporne na rdzę. Podatne są natomiast odmiany rabatowe, na których liściach mogą pojawić się brązowe plamy, otoczone martwą tkanką. Uśpione zarodniki rdzy pelargonii mogą przetrwać nawet 13 tygodni. Porażone rdzą pelargonie przestają kwitnąc,
• róże – wiosną na łodygach i spodniej części liścia pojawiają się jasnopomarańczowe brodawkowate wyrostki skupiające się wokół unerwienia liści. Latem kolor ich zmienia się żółtopomarańczowy, a jesienią w czarny. Czarne zarodki są w stanie przetrwać całą zimę. Porażone części roślin wycinamy.

Usunięte fragmenty roślin należy zniszczyć, nie można przeznaczyć ich na kompost.

Niektóre odmiany rdzy do rozwoju potrzebują dwóch różnych gatunków roślin. Dlatego należy unikać sadzenia w bezpośrednim sąsiedztwie następujących par roślin:

• porzeczek (szczególnie czarnych) oraz sosem pięcioigielnych (np. wejmutki, ościstej), ponieważ może zainfekować je rdza wejmutkowo-porzeczkowa,
• grusz i jałowców – ze względu na rdzę gruszy (wbrew nazwie niszczy również jałowce),
• porzeczek i agrestów oraz turzyc – jest to o tyle trudne do uniknięcia, że wiele turzyc rośnie dziko,
• berberysów i zbóż – z powodu rdzy źdźbłowej.

Zapobieganie
Rośliny podatne na rdzę, należy w okresach występowania objawów, opryskiwać profilaktycznie odpowiednim fungicydem. Większość fungicydów to środki systemiczne, które są absorbowane przez roślinę i krążą w jej sokach, zabezpieczając przed ponowną infekcją. Polecane środki; Ciecz bordoska, Mankozeb, Triforina. Do niszczenia rdzy i wzmacniania roślin przeciwko niej można też stosować naturalne preparaty, takie jak napary ze skrzypu, czy odwary z piołunu.