Wiąz holenderski czy pospolity to gatunki znane i cenione, ale wiąz syberyjski (Ulmus pumila) nazywany też wiązem Turkiestanu to wschodząca gwiazda, która dopiero od niedawna zaczęła błyszczeć w naszych ogrodach. Ten szczególny gatunek wiązu pochodzi głównie z Azji Środkowej, ale też wschodniej (Chiny) i północnej (Syberia).
Wiąz Turkiestanu czyli wiąz syberyjski
W naturze jest krzaczastym drzewem i dorasta do wysokości ok. 20-25 m. Tworzy szeroką, nieregularną koronę, liczne, przewieszające się na zewnątrz pędy i nieduże, eliptyczne, zielone, sezonowe liście, gładkie z wierzchu i delikatnie owłosione od spodu. Ich blaszka ma wyraźnie zaznaczone nerwy i na brzegach jest delikatnie piłkowana. Ciekawie prezentuje się odmiana o żółtych liściach „Aurea”.
Jakie wymagania ma wiąz syberyjski
Wiąz syberyjski nie jest trudny w uprawie, ale jak każda roślina, ma swoje wymagania. Dobrze znosi niskie temperatury i nie oczekuje zimowego okrycia. Preferuje jednak słoneczne stanowiska oraz żyzne, próchnicze, wilgotne gleby. Choć w miejscu zacienionym i na przesychającym podłożu też przetrwa, będzie źle się rozwijał, słabo rósł i karlał, szybko tracąc swoje walory ozdobne.
Zalety wiązu jako „cudownego żywopłotu”
Wiąz syberyjski do niedawna rzadko był spotykany w ogrodach, obecnie jednak zyskuje popularność przede wszystkim jako idealna roślina żywopłotowa, nazywana nawet „cudownym żywopłotem”.
Powodem takiej sławy są niewysokie wymagania rośliny, jej duża tolerancja na przycinanie oraz niebywale szybki wzrost. W odpowiednich warunkach wiąz syberyjski może przyrosnąć w ciągu sezonu nawet o 1-2 m, dzięki czemu w krótkim czasie potrafi stworzyć gęstą, wysoką, zieloną ścianę. Posadzony na dobrym stanowisku i systematycznie cięty, pięknie się zagęszcza, dlatego w sezonie letnim stworzony z niego żywopłot może wyglądać wyjątkowo atrakcyjnie. Jego dodatkową zaletą jest dobra izolacja, gdyż gęste liście skutecznie chronią ogród przed kurzem i hałasem.
Wady „cudownego żywopłotu”
Niestety, wbrew pozorom roślina nie jest tak idealna i cudowna, jak się wydaje, gdyż zwykle nie ma róży bez kolców. „Wiąz Turkiestanu” faktycznie rośnie bardzo szybko, ale jeśli ma być gęsty i atrakcyjny, wymaga częstego cięcia (nawet raz w miesiącu, szczególnie w pierwszych 2 latach po posadzeniu), co jest zajęciem bardzo pracochłonnym.
Pozostawiony bez przycinania, szybko staje się luźny, ogałaca się od dołu i przestaje być efektowny. Jego atrakcyjność spada także w okresie zimowym, gdyż bez liści wygląda nieporządnie i nieciekawie.
Zdarza się też, że sadzonki tworzące żywopłot rosną nierówno, przez co po pewnym czasie jedne są większe, lepiej rozgałęzione i grubsze, inne natomiast pozostają cienkie, nieduże i luźne.
Kolejny problem to ekspansywność rośliny. Przez pierwsze 2-3 lata wiąz zwykle nie stwarza większych problemów, ale kiedy się rozrośnie, jego długie korzenie mogą skutecznie utrudnić rozwój innych roślin w bliskim sąsiedztwie. Pozostawiony bez kontroli, po kilku latach zaczyna sprawiać kłopoty i przestaje już być tak „cudowny”.
Zdarzają się nawet doniesienia o uczulających właściwościach jego liści, przez co bezpośredni kontakt z rośliną może skończyć się dla osób podatnych na alergie podrażnieniem skóry lub wystąpieniem reakcji alergicznej.
Odporność na chorobę wiązów
Roślina zawdzięcza swoją sławę także rzekomej odporności na bardzo groźną i uciążliwą chorobę grzybową wiązów, skutecznie niszczącą nawet całe drzewa, znaną jako naczyniowa choroba wiązów lub holenderska choroba wiązu. Wprawdzie wiąz syberyjski faktycznie jest na nią dużo bardziej odporny niż piękny wiąz holenderski, jednak także i on może paść ofiarą groźnych grzybów.
Jak wykorzystać wiąz syberyjski w ogrodzie
Tak więc wiąz z Turkiestanu mimo wielu swoich zalet nie jest raczej „cudowną roślina żywopłotową”, chyba że możemy poświęcić sporo czasu na jego pielęgnację, bo wtedy istotnie może być naprawdę piękny.
W niektórych krajach cieszy się natomiast popularnością jako drzewo nadające się do tworzenia ogrodowego bonsai, co w jego przypadku jest chyba lepszym rozwiązaniem niż żywopłot. Doskonale znosi cięcie, posiada naturalnie rozłożystą i krzaczastą koronę oraz łatwo daje się formować, dzięki czemu może przybrać oryginalną formę i stać się wyjątkowo ciekawym drzewkiem soliterowym.
