Facelia błękitna. Jak ją uprawiać na miód faceliowy, poplon i roślinę ozdobną

Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia) to wyjątkowo wszechstronna roślina, która może być zarówno doskonałym, zielonym nawozem, jak i uroczą rośliną ozdobną oraz wartościowym pożytkiem dla pszczół.

Zielony nawóz to doskonały sposób na ekologiczne użyźnienie ogrodu. Na ten cel przeznacza się rośliny, które szybko rosną i tworzą dużą masę zieloną, a przekopaniu z podłożem wzbogacają je w cenne minerały (rośliny motylkowe np. łubin, peluszka, koniczyna) i materię organiczną, sprzyjając tworzeniu się próchnicy.

Rośliny wysiewa są na wybranym obszarze w sezonie wegetacyjnym jako przedplon, międzyplon lub poplon i w odpowiednim czasie ścina oraz przekopuje z glebą (zanim przekwitną).

Większość roślin uprawianych na zielony nawóz, nadaje się głównie do tego celu, gdyż nie ma szczególnych walorów ozdobnych. Wyjątek stanowi właśnie facelia błękitna, która wygląda bardzo dekoracyjnie.

W przeciwieństwie do większości gatunków uprawianych na zielony nawóz, facelia nie należy do rodziny bobowatych, a ogórecznikowatych, więc nie wytwarza na korzeniach bakterii brodawkowych, pozwalających jej wiązać azot z powietrza. Mimo to na zielony nawóz nadaje się doskonale, gdyż szybko rośnie i w krótkim czasie tworzy bogatą w minerały masę zieloną (rozbudowany system korzeniowy pozwala roślinie czerpać składniki odżywcze z głębszych warstw podłoża i transportować do łodyg i liści).

Ze względu na krótki okres wegetacyjny (ok. 3 miesięcy), facelia może być wysiewana w różnych terminach od wiosny do późnego lata, dając masę zieloną i kwitnące rośliny niemal przez cały sezon. Facelia błękitna dorasta do ok. 70-80 cm i ma wzniesiony, luźny pokrój.

Jej cechą charakterystyczną są pierzaste, szorstko owłosione, zielono-szare liście i urocze, jasnoniebieskie lub niebieskoliliowe, dzwonkowate kwiaty, zebrane na szczytach sztywnych, owłosionych pędów w gęste, wierzchotkowe kwiatostany, które za sprawą długich pręcików wyglądają jak napuszone.

Facelia jest wdzięczną i mało wymagającą rośliną jednoroczną, która poradzi sobie na każdej typowej glebie ogrodowej i dobrze zniesie przejściową suszę oraz jesienne chłody (do -6°C).

Nasiona facelii można wysiewać wprost do gruntu od wiosny do późnego lata (koniec sierpnia), przykrywając cienką, 1-2 centymetrową warstewką ziemi (źle kiełkują na świetle). Jeśli zależy nam na zielonym nawozie, roślinę możemy wysiać jednorazowo w wybranym terminie, a następnie ściąć i przekopać z glebą.

Nasiona facelii uprawianej dla kwiatów, dobrze jest natomiast wysiewać kilkakrotnie w ok. 2-3 tygodniowych odstępach czasu, dzięki czemu uzyskamy długie i obfite kwitnienie. Facelia kiełkuje po ok. tygodniu od siewu, a zakwita po ok. 6-7 tygodniach, utrzymując swoje kwiaty przez ok. 3 tygodnie.

Uprawiana na zielony nawóz może być siana w przedplonie (przed każdym gatunkiem warzyw, gdyż nie przenosi chorób), międzyplonie lub poplonie. Po późnoletnim wysiewie może być też pozostawiona na rabacie przez zimę i przekopana wiosną, dzięki czemu jej zmrożone pędy będą stanowiły dobrą ściółkę i ograniczą erozję gleby.

Tworzona przez facelię masa zielona, najbardziej wartościowa jest tuż przed kwitnieniem i na jego początku, dlatego to właśnie wtedy najlepiej ją ściąć, pozostawić na powierzchni ziemi dla lekkiego przeschnięcia, a następnie przekopać z glebą na głębokość ok. 15-20 cm.

Jeśli jednak chcielibyśmy wykorzystać wszystkie zalety facelii, możemy poczekać z jej ścięciem i przekopaniem aż do czasu, gdy przekwitnienie. Wprawdzie wtedy będzie zawierała mniej minerałów niż tuż przed kwitnieniem i na jego początku, ale nadal postanie doskonałym nawozem organicznym (wzbogaci glebę w wartościową materię organiczną).

Dodatkowo pozwoli cieszyć się urodą swoich kwiatów i dając w tym czasie mnóstwo nektaru chętnie odwiedzającym ją pszczołom. Warto wiedzieć, że facelia to znakomita roślina miododajna, stanowiąca cenny pożytek pszczeli, a miód faceliowy zdobywa coraz większą popularność.

Pragnąc cieszyć się walorami ozdobnymi facelii musimy jednak pamiętać, że roślina nie będzie dobrze prezentować się na rabacie jako soliter, gdyż naprawdę dekoracyjnie wygląda w grupie, tworząc niezwykle uroczy, błękitny łan lub kępę. Może też stanowić element wabiącej owady łąki kwietnej z roślin miododajnych.