Niewielkie, poduszkowe byliny o urokliwych kwiatach, to wspaniałe rośliny do każdego, nawet małego ogrodu. Jedną z nich jest między innymi zawciąg nadmorski (Armeria maritima), zwany też zawciągiem pospolitym. Zawciąg zachwyca pojawiającymi się wiosną małymi, ale licznymi kwiatami, zebranymi na szczytach sztywnych, cienkich, wzniesionych łodyżek (ok. 10-20 cm wys.). Kwiaty są zebrane w niewielkie, główkowate, zwykle różowo-fioletowe kwiatostany. Zawciąg kwitnie w maju-czerwcu.
Po przekwitnieniu jego ozdobą pozostają cienkie, trawiaste, zielone liście. Tworzą one gęste, kształtne, nieduże, poduszkowe kępy (liście wyrastają kępkami z lekko wzniesionych, dość licznych kłączy i tworzą razem ładną, gęstą kępę).
Zawciąg pospolity – wymagania i uprawa
Zawciąg nadmorski (pospolity) to roślina niewielka i urocza, ale też mało wymagająca i łatwa w uprawie. Jeśli ma dobrze rosnąć i każdego roku obficie kwitnąć, oczekuje słonecznego stanowiska i umiarkowanie żyznego, dość suchego, przepuszczalnego, lekkiego podłoża o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH.
Roślina jest w pełni mrozoodporna i nie wymaga zimowego okrycia (jej liście są częściowo zimozielone), ale nie znosi mokrego, ciężkiego podłoża, które jest dla niej szczególnie niebezpieczne w okresie zimowym (kępy mogą gnić i zamierać). Nie lubi też gleb wapiennych i zasadowych.
Nie wymaga natomiast żadnych, szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych, w tym ochrony chemicznej (jest dość odporny na choroby i szkodniki) i nawożenia. Po kwitnieniu warto jednak usuwać jej przekwitłe kwiatostany, gdyż wtedy lepiej rośnie i obficiej kwitnie.
Odmładzanie i rozmnażanie zawciągu
Choć zawciąg jest byliną, już po 2-3 latach uprawy może wymagać odmłodzenia, gdyż zaczyna tracić ładny, zwarty pokrój. Jego pędy od dołu ogałacają się z liści, a środek kępy łysieje. Zabieg odmładzania można też wykorzystać do rozmnażania rośliny. W tym celu rozrośniętą kępę dzieli się bardzo wczesną wiosną lub późnym latem (koniec lipca-sierpień) na mniejsze kawałki, z których każdy powinien posiadać co najmniej jedno ukorzenione kłącze z rozetą liściową. Pozyskane w ten sposób sadzonki zawciągu od razu sadzi się na miejsce stałe.
Na dobrych stanowiskach, zawciąg potrafi dawać też samosiew, należy jednak pamiętać, że uzyskane tą drogą potomstwo może nie zachować typowych cech odmianowych rośliny matecznej.
Gdzie i z czym sadzić zawciąg nadmorski
Zawciąg nadmorski mimo niewielkich rozmiarów, może mieć w ogrodzie bardzo szerokie zastosowanie. Idealnie nadaje się do uprawy na skalniakach i w ogródkach żwirowych, ale ładnie prezentuje się też jako obwódka rabat i ścieżek. Ładnie wygląda w zestawieniu z innymi, niskimi bylinami skalniakowymi jak np. floksem szydlastym, żagwinem ogrodowym czy macierzanką. Doskonale prezentuje się też posadzony na murkach oraz między kamieniami i płytami chodnikowymi.
Nadaje się także do zadarniania małych powierzchni i sadzenia na wrzosowiskach, ale może być też uprawiany w donicach, pojemnikach i kamiennych korytkach. Bywa również stosowany jako jedna z roślin do obsadzania „zielonych dachów” (np. na altanach, garażach itp.). Odmiany o wyższych, prostych, sztywnych pędach kwiatowych nadają się też do cięcia.
Gatunki i ciekawe odmiany zawciągu nadmorskiego
Co ciekawe, zawciąg nadmorski jest gatunkiem bardzo zmiennym, dlatego dzieli się go na kilka podgatunków. Różnice w wyglądzie poszczególnych roślin nie są bardzo duże, ale podział ułatwia ich identyfikację ze względu na zajmowane środowisko, gdyż roślina zasiedla wiele rejonów świata - zarówno w Ameryce północnej, Afryce, całej Europie w tym również w Polsce (jak m.in. Armeria maritima _subsp. maritima czy _Armeria maritima _subsp. elongata_), a nawet w pobliżu Arktyki.
W uprawie spotykane są jednak głównie jej mieszańce, o ładnym, zwartym, gęstym pokroju i barwnych, stosunkowo dużych kwiatach jak np.:
- „Alba” – kwiaty białe, wys. ok. 20 cm,
- „Little Penny” – odm. karłowa, 10 cm wys., kwiaty ciemnoróżowe, osadzone na krótkich łodyżkach,
- „Rubrifolia” – liście ciemnopurpurowe, latem purpurowo-zielone, kwiaty ciemnoróżowe, wys. ok. 20 cm,
- „Nifty Thrifty” – liście pstre, biało-zielone, kwiaty różowe, wys. ok. 10-15 cm,
- „Splendens Perfecta” – kwiaty ciemnoróżowe, liczne, wys. ok. 20 cm,
- „Rosea” – kwiaty jasnoróżowe, wys. ok. 15-20 cm.
Wiele odmian latem może też powtarzać kwitnienie, choć wtedy jest ono znacznie słabsze niż wiosną.
