Leszczyna pospolita w ogrodzie
Orzechy to bogactwo witamin i minerałów, dlatego jeśli tylko możemy, powinniśmy włączyć je do naszej diety. Znanych jest wiele rodzajów orzechów, ale najzdrowsze i najsmaczniejsze są te, które możemy uprawiać we własnym ogrodzie. Idealnie nadają się do tego celu orzechy laskowe, pochodzące z rodzimej leszczyny pospolitej.
Leszczyna pospolita ma postać okazałego, rozłożystego krzewu i bardzo dobrze radzi sobie w naszym klimacie. Zwykle osiąga wysokość ok. 4-5 m i tworzy liczne, rozgałęzione pędy, pokryte dużymi, zielonymi, owalnymi, piłkowanymi na brzegach i lekko owłosionymi liśćmi.
Wiosną, jeszcze przed rozwojem liści (marzec-kwiecień) na pędach leszczyny pojawiają się charakterystyczne kwiaty męskie w postaci zwisających, długich kotków oraz niepozorne kwiaty żeńskie w formie niewielkich pączków z wystającymi, różowymi znamionami. To właśnie z nich po zapyleniu wykształcają się nasiona, mające postać niewielkich, owalnych, mięsistych owoców, okrytych twardą, brązową skorupką i zieloną okrywą (dojrzewają we wrześniu-październiku).
Leszczyna jako ozdoba, czy na orzechy?
Planując uprawę leszczyny, powinniśmy się jednak zastanowić, czy bardziej zależy nam na jej walorach ozdobnych czy użytkowych, gdyż na rynku dostępnych jest wiele odmian krzewu. Jeśli chcemy mieć w ogrodzie atrakcyjną i dekoracyjną roślinę o jadalnych owocach, możemy zdecydować się na jedną z odmian ozdobnych jak np. „Aurea” o żółtych liściach, „Contorta” o poskręcanych pędach, „Fusco-rubra” o czerwonych liściach, „Heterophylla” o mocno powcinanych, zielonych liściach, „Red Majestic” o czerwono-brązowych liściach i powyginanych pędach czy „Pendula” o płaczącym pokroju.
Jeżeli natomiast leszczyna ma nam dostarczyć smacznych owoców, wybierzmy raczej odmiany użytkowe: „Barceloński” – leszczyna plenna, silnie rosnąca, dająca owoce duże i smaczne; owocuje w połowie września, jest odporna na mróz, ale podatna na brunatną zgniliznę,
- „Cosford” – plenna, silnie rosnąca, samozapylająca się odmiana o dużych, bardzo smacznych owocach, niezbyt odporna na mróz; ta leszczyna owocuje w końcu września,
- „Halle” – silnie rosnąca odmiana, o bardzo dużych owocach i smacznym miąższu, owocuje w końcu września; mało podatna na słonkowca orzechowca,
- „Kataloński” - plenna odmiana leszczyny o dużych owocach i smacznym miąższu, owocuje w połowie września,
- „Małkowianka” – silnie rosnąca odmiana o dużych owocach i smacznym miąższu,
- „Nottinghamski” – słabo rosnąca odmiana o dużych, wyjątkowo smacznych owocach; ta leszczyna owocuje na początku października,
- „Webba Cenny” – leszczyna plenna odmiana o dużych, smacznych owocach, stosunkowo odporna na słonkowca i moniliozę.
Oprócz powyższych odmian (zawartych w rejestrze COBORU), leszczyna ma też wiele innych, ciekawych odmian, dlatego przed rozpoczęciem uprawy, warto poszukać informacji na ich temat.
Leszczyna owocująca jest bardziej wymagająca
Decydując się na uprawę leszczyny musimy jednak pamiętać, że choć czysty gatunek jest tolerancyjny w stosunku do podłoża i odporny na niskie temperatury, jego odmiany są delikatniejsze i bardziej wymagające. Dlatego też pod ich uprawę należy przeznaczyć słoneczne lub półcieniste stanowisko, osłonięte od mroźnych wiatrów oraz żyzną, próchniczą, świeżą, przepuszczalną, lekko wilgotną i zasobną w wapń glebę, o obojętnym odczynie pH.
Sprawdź: Jakie właściwości mają orzechy laskowe i dlaczego warto je jeść
Leszczyny nie wolno sadzić na glebach mokrych i ciężkich, ani w zastoiskach mrozowych, gdyż będą słabo owocować, często chorować i przemarzać. Najlepiej też uprawiać je w najcieplejszych rejonach kraju, gdzie będą mniej narażone na silne mrozy i wiosenne przymrozki, niszczące kwiaty.
Leszczynę sadzi się jesienią (październik-listopad), można także wiosną (marzec-kwiecień).
O czym pamiętać, jeśli leszczyna ma dać zbiór orzechów
Za owocowanie leszczyny odpowiedzialne są jednak nie tylko warunki uprawowe, ale też sąsiedztwo innych odmian. Wprawdzie leszczyny są krzewami jednopiennymi (na jednej roślinie kwiaty męskie i żeńskie), ale u wielu odmian kwiaty męskie rozwijają się wcześniej niż żeńskie, dlatego rośliny lepiej owocują, gdy mają szansę na zapylenie krzyżowe (zapylacze to m.in.: „Olbrzymi z Halle”, „Barceloński”, „Cosford”).
Czy i jak przycinać leszczynę
Do dobrego owocowania leszczyny nie potrzebują cięcia. Mimo to znoszą zabieg znoszą bardzo dobrze, dlatego wiosną warto usunąć z krzewów pędy chore i uszkodzone (cięcie sanitarne), a co kilka lat przeprowadzić cięcie odmładzające (usuwać najstarsze pędy). Czasami może być też potrzebne wycinanie odrostów korzeniowych.
