Wielosił błękitny to atrakcyjna, choć niezbyt popularna roślina. Warto wiedzieć, że rośnie ona dziko w Polsce, ale jest rzadka i objęta ścisłą ochroną gatunkową (jest reliktem epoki lodowcowej). Oznacza to, że wielosił błękitny jest dobrze przystosowany do klimatu i jeśli tylko zapewni mu się odpowiednie warunki – nie stwarza problemów, jest też odporny na mróz.
Zwyczajowa nazwa wielosiłu to koziełek, natomiast po angielsku jest nazywany „drabiną jakubową” – Jacob`s ladder. Niekiedy używa się także nazwy botanicznej - polemonium.
Wielosił błękitny – niebieskie dzwoneczki
Wielosił błękitny (Polemonium coeruleum) dorasta do 60-80 cm wysokości. Z kępy pierzastych liści, które mogą kojarzyć się z paprocią, wyrastają wzniesione pędy kwiatowe. Są one dość grube i puste w środku. Na ich szczycie pojawiają się dzwoneczkowe kwiaty, zebrane w większy kwiatostan. Kwiaty mają po pięć płatków oraz długie pręciki z efektownymi pylnikami na końcach, które są często kontrastowo ubarwione. Wielosił błękitny najczęściej kwitnie na niebiesko (ale wyhodowano odmiany o różnym natężeniu tego koloru), a także na biało oraz różowo.
Ciekawe odmiany wielosiłu błękitnego
Ta roślina może mieć nie tylko różnie ubarwione kwiaty, ale też liście. Do ciekawych odmian należą m.in.:
- wielosił błękitny Brise d`Anjou – o zielonych liściach z kremowymi obwódkami i niebieskich kwiatach,
- wielosił błękitny Snow and Saphir – o szafirowych kwiatach i liściach obrzeżonych na biało,
- wielosił błękitny Album – o białych kwiatach z żółtymi pylnikami.
Uprawa i wymagania wielosiłu błękitnego
Wielosił błękitny nie jest trudny w uprawie. Jednak koniecznie trzeba mu zapewnić wilgotne, ale przepuszczalne podłoże. Powinno ono też być próchnicze i lekko kwaśne. Wielosił najlepiej rośnie i kwitnie w miejscach słonecznych. Radzi sobie także w półcieniu – na takich stanowiskach kwitnie nawet dłużej, ale wytwarza mniej kwiatów.
Jeśli ziemia nie jest wilgotna lub nie pada, wielosił trzeba podlewać. Wielosił warto też zasilać, najlepiej nawozami naturalnymi – bardzo dobrze sprawdza się kompost, można też stosować nawozy mineralne, wieloskładnikowe (raz w sezonie).
Co robić, żeby wielosił dobrze kwitł
Wielosił kwitnie w maju-czerwcu. Jeśli zapewni mu się odpowiednie warunki, nie będzie z tym problemu. Jednak kiedy roślina przekwitnie, warto ściąć pędy kwiatowe. Dzięki temu zakwitnie ponownie w sierpniu.
Kwiaty wielosiłu mają bardzo delikatny, ale przyjemny zapach, są też miododajne i przyciągają pożyteczne owady zapylające.
Rozmnażanie wielosiłu błękitnego
Wielosił często rozsiewa się sam w ogrodzie (nie jest jednak uciążliwy), w dodatku jeśli będziemy ścinać pędy kwiatowe, to nie dopuścimy do tego. Warto wiedzieć, że ta roślina wprawdzie jest wieloletnia, ale krótkotrwała i po kilku latach zanika. Jeśli mamy wielosił, co kilka lat warto mu pozwolić rozsiać się.
Oczywiście możemy też wysiać wielosił sami. Nasiona wielosiłu można kupić bez większego problemu. Wysiewa się je w maju na rozsadnik, w następnym roku przenosi się rośliny na miejsce stałe. Można od razu wysiać na miejsce docelowe i przerwać zbyt gęste rośliny (rozstawa powinna wynosić ok. 30x30 cm).
Ukorzenione sadzonki wielosiłu są sprzedawane w doniczkach – w sklepach ogrodniczych (również przez internet). Można je sadzić przez cały sezon.
Wielosił błękitny – roślina lecznicza
Wielosił błękitny to roślina lecznicza, wykorzystywana w tradycyjnej medycynie już od starożytności – opisywał ją m.in. Dioskurides, jako środek na ból zębów, rwę kulszową, dyzenterię oraz problemy w oddawaniu moczu, a także jako remedium na ukąszenia przez jadowite zwierzęta.
W fitoterapii stosuje się ziele i korzeń wielosiłu, które mają m.in. działanie uspokajające, napotne, wyksztuśne i moczopędne. Pomaga zwalczać schorzenia grzybowe i bakteryjne. Zastosowanie tego zioła należy skonsultować z lekarzem.
Choroby i szkodniki wielosiłu
Wielosił jest odporny na choroby i szkodniki, choć zdarza się, że zapada na mączniaka rzekomego. Niestety należy do roślin lubianych przez ślimaki.
Nie tylko błękitny – inne gatunki wielosiłu
Poza wielosiłem błękitnym w ogrodach można uprawiać też kilka innych gatunków tej rośliny. Należy do nich m.in.:
- wielosił jezoński (Polemonium yezoense) – ta bylina dorasta do 50-80 cm (w zależności od odmiany). Wygląda podobnie do wielosiłu błękitnego, lecz pochodzi z Japonii. Piękną odmianą wielosiłu jezońskiego jest Purple Rain – o pędach i liściach przebarwiających się na bordowo-brązowo;
- wielosił nadobny (Polemonium pulcherrimum) – ma kwiaty od jasnobłękitnych do intensywnie niebieskich, z żółtym „oczkiem”. Rośliny tworzą gęste, niezbyt wysokie (do 50 cm) kępy, pokryte mnóstwem kwiatów. Liście i pędy są pokryte drobnymi włoskami. Ten gatunek wielosiłu jest nieco bardziej wymagający, bo choć lubi wilgotną ziemię od wiosny do jesieni, niezbyt dobrze znosi ją zimą. Pochodzi z Ameryki Północnej;
- wielosił rozesłany (Polemonium reptans) – dorasta do ok. 30-40 cm i ma płożące się pędy. Najczęściej ma jasnoniebieskie kwiaty, a pokrój i wymagania – takie, jak wielosił błękitny. Warto zwrócić uwagę na odmianę wielosiłu rozesłanego Stairway to Heaven o liściach z biało-różowymi obrzeżami czy Touch of Class (liście z białą obwódką). Ten gatunek wielosiłu pochodzi z Ameryki Północnej i ma pewne właściwości lecznicze.
