Ekologiczny ogród to z pewnością marzenie każdego miłośnika przyrody. Jego stworzenie i utrzymanie w dobrej formie przez kolejne lata nie jest jednak łatwe, dlatego nie każdy decyduje się na taki wysiłek. Jeśli jednak poznamy kilka podstawowych zasad ogrodowej ekologii i spróbujemy przestrzegać ich we własnym ogrodzie, stanie się on dla nas miejscem bardziej przyjaznym, a uprawiane w nim warzywa i owoce zdrowsze i smaczniejsze.
Poznaj swój ogród i dobierz rośliny do warunków
Pracę nad stworzeniem ekologicznego ogrodu powinniśmy rozpocząć od dokładnego przyjrzenia się naszej działce i ustalenia panujących na niej warunków siedliskowych. Jest to o tyle ważne, że sadzenie gatunków niedostosowanych do środowiska, może być jedną z podstawowych przyczyn kłopotów z roślinami.
Do często popełnianych błędów należy sadzenie roślin preferujących wilgotne podłoża na glebach suchych, roślin lubiących suche stanowiska na terenach podmokłych, gatunków nie znoszących kwaśnej gleby w pobliżu lasu sosnowego lub krzewów iglastych na glebach bogatych w wapń.
Chcąc utrzymać rośliny w dobrej formie na niewłaściwym stanowisku, będziemy zmuszeni sztucznie dopasować dla nich warunki, wykorzystując do tego celu preparaty chemiczne (np. zmieniających odczyn gleby), środki ochrony roślin oraz duże ilości wody. Natomiast jeśli zdecydujemy się na gatunki dopasowane do warunków naszego ogrodu, rośliny znacznie lepiej sobie poradzą bez dodatkowych zabiegów.
Zaplanuj nasadzenia i zadbaj o zdrowie roślin
Kiedy już określimy panujące w naszym ogrodzie warunki, możemy przystąpić do planowania nasadzeń. Prawidłowy dobór roślin oraz ich właściwa pielęgnacja są szczególnie ważne w przypadku uprawy owoców i warzyw, gdyż nadużywanie nawozów i środków chemicznych prowadzi u nich do kumulacji szkodliwych związków w częściach jadalnych sprawiając, że plony z własnego ogrodu przestają być zdrowe i bezpieczne.
Aby do tego nie dopuścić, ochronę i nawożenie roślin użytkowych należy oprzeć na środkach naturalnych oraz na profilaktyce. W ochronie roślin przed chorobami i szkodnikami pomoże nam m.in.:
- ściółkowanie zagonów - wiosenne ściółkowanie rzodkiewki ochroni ją przed śmietką, a ściółkowanie truskawek zapobiega odglebowym chorobom grzybowym; ściółka ogranicza też rozwój chwastów oraz nadmierne parowanie wody);
- stosowanie roślinnych lub naturalnych preparatów ochrony roślin - receptury można znaleźć w prasie ogrodniczej i na tematycznych stronach internetowych, natomiast preparaty ekologiczne takie jak np. Target Natural, Substral Naturen, POKON Biochitan w sklepach ogrodniczych;
- usuwanie resztek roślinnych po zbiorach (np. liści, korzeni);
- zmianowanie - przestrzeganie 4-5 letniej przerwy w uprawie na tym samym stanowisku warzyw z jednej rodziny botanicznej;
- uprawa współrzędna roślin mających na siebie pozytywne oddziaływanie (tzw. alleopatia) - np. cebula, por i marchew, wzajemnie chronią się przed szkodnikami takimi jak śmietka cebulanka i połyśnica marchwianka;
- odchwaszczanie zagonów - chwasty mogą być żywicielami pośrednimi chorób i szkodników;
- uprawa odmian odpornych na choroby i szkodniki;
- prawidłowe przygotowanie kompostu - źle przekompostowane resztki roślinne zawierają formy przetrwalnikowe chorób i szkodników oraz nasiona chwastów.
Zadbaj o pożyteczne owady i ptaki w ogrodzie
Ograniczenie oprysków środkami chemicznymi nie tylko wpłynie korzystnie na jakość plonów, ale też pozwoli na osiedlenie się w ogrodzie pożytecznych owadów (m.in. złotooków, biedronek), które również pomogą nam w walce ze szkodnikami. Aby owady poczuły się w naszym ogrodzie naprawdę dobrze, warto przygotować dla nich specjalne domki, które będą pełnić rolę zimowego schronienia.
Chcąc utrzymać ekologiczny ogród w dobrej formie, nie możemy zapominać też o ptakach, które w okresie karmienia piskląt zbierają ogromne ilości szkodników. Dla nich przydadzą się w ogrodzie budki lęgowe i owocujące rośliny ozdobne, zapewniające ptakom pożywienie zimą.
Stosuj naturalne nawozy
Rośliny wymagają jednak nie tylko ochrony przed chorobami i szkodnikami, ale też systematycznego dokarmiania. W ogrodzie ekologicznym podstawą nawożenia nie mogą być jednak nawozy sztuczne, ale ich naturalne odpowiedniki takie jak kompost, gnojówka roślinna (np. z pokrzywy), zielony nawóz czy obornik. Niektóre z nich możemy przygotować samodzielnie, inne znajdziemy w sklepach ogrodniczych (np. biohumus, obornik granulowany).
