Cytron, czyli cedrat. Jak wykorzystać ten owoc cytrusowy

Ten ciekawy owoc, pochodzący z Dalekiego Wschodu (głównie Chin i Indii) to prawdopodobnie protoplasta większości popularnych cytrusów takich jak mandarynki, cytryny, pomarańcze czy pomelo. Cytron dorasta do 3 m wysokości, ma krzaczasty, luźny pokrój i kolczaste, sztywne pędy, pokryte dużymi, zielonymi, skórzastymi liśćmi, dzięki czemu wyglądem przypomina podobną do niego cytrynę.

Różnice zaczynają być widoczne dopiero podczas owocowania roślin, bo chociaż cytron podobnie jak cytryna, tworzy duże, pękate, intensywnie żółte owoce, ich skórka jest mocno bruzdowana, nieregularna, pomarszczona i bardzo gruba.

Jeszcze bardziej oryginalny wygląd mają owoce odmiany nazywanej „Ręką Buddy” (nazwa związana z wierzeniami i symboliką buddyzmu), których palczasty, zupełnie niespotykany kształt, przypominający dłoń człowieka, wyróżnia je na tle pozostałych cytrusów, a nawet wielu innych owoców.

Cytrony, tak jak inne cytrusy są jadalne, ale ponieważ w przeważającej części składają się z grubej skórki, mają niewiele miąższu, który jest do tego dość kwaśny („Ręka Buddy” nie zawiera miąższu, gdyż składa się głównie z grubej skóry zewnętrznej i białej, gorzkiej, niejadalnej wyściółki wewnętrznej). Można stosować je podobnie, jak cytrynę, dodając do napoi, soków czy herbat, ale trzeba liczyć się z tym, że nie uzyskamy z nich zbyt wiele soku.

Dużo szersze zastosowanie ma natomiast aromatyczna skórka cytronu, która po oczyszczeniu z białych włókien wewnętrznych, doskonale nadaje się do kandyzowania i aromatyzowania deserów, ciast i różnych potraw (szczególnie kuchni dalekowschodniej), a także jako dodatek do przetworów owocowych (dżemów, powideł, musów). Suszoną skórkę można też wykorzystać, jako składnik zapachowej mieszanki typu potpourri.

Skórka cedratu ceniona jest również przez producentów kosmetyków (głównie w formie wyciągu), którzy wykorzystują jej piękny zapach i właściwości przy produkcji perfum, dezodorantów, kremów, toników, mydeł, odżywek do włosów czy szamponów. Sok z cedratu możemy też wykorzystywać do celów pielęgnacyjnych we własnym zakresie, gdyż dodany do wody podczas płukania włosów sprawi, że staną się miękkie, błyszczące i miłe w dotyku.

Cytron ma także zastosowanie w medycynie, gdyż jest skarbnicą wielu wartościowych składników odżywczych. W jego składzie znajdziemy między innymi całe mnóstwo witamin (głównie witamin C, A i E oraz cennej witaminy PP nazywanej niacyną lub witaminą B3) i minerałów (m.in. potas, wapń, żelazo, fosfor), a także flawonoidy, kwasy organiczne i aminokwasy.

Dzięki takiemu bogactwu cennych składników, systematyczne spożywanie soku z cytronu (np. w postaci lemoniady), pomaga dbać o wzrok, wzmacnia odporność, opóźnia procesy starzenia, a także wspomaga leczenie anemii i poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego. Sok cytronu jest też skutecznym środkiem łagodzącym objawy infekcji (głównie górnych dróg oddechowych) i przeziębień.

Kiedy podczas zakupów w markecie lub warzywniaku uda nam się spotkać cytrony (choć jest to jeszcze dość trudne), wybierajmy owoce dojrzałe, żółte i pozbawione plam, których skórka jest jędrna, pomarszczona i błyszcząca. Pod naciskiem palca powinny się lekko też uginać, co świadczy o ich dojrzałości.

Jeśli będziemy mieć szczęście, być może uda nam się zdobyć też sadzonkę rośliny. Możemy uprawiać ją podobnie jak inne cytrusy, gdyż ma dość zbliżone do nich wymagania (latem lubi ciepło i słońce oraz systematyczne podlewanie, zimą natomiast woli umiarkowaną temperaturę w granicach ok. 12-15°C, nie toleruje spadków temperatury poniżej 5-8°C).

Kiedy roślina poczuje się u nas naprawdę dobrze, może nawet wydać owoce, które po dojrzeniu będziemy mogli wykorzystać np. w kuchni. Owoce mogą być też doskonałą, egzotyczną dekoracją salonu, widnego holu lub oranżerii. Latem rośliny można również wystawiać na zewnątrz, gdzie będą ozdobą tarasu lub ogrodu.