Drzewa i krzewy ozdobne – jak i kiedy i które przycinać wczesną wiosną

Koniec lutego i marzec to nie tylko idealny czas na przycinanie drzew i krzewów owocowych, ale też na wiosenne cięcie roślin ozdobnych. Pochłonięci pracami w sadzie, czasami zapominamy o pielęgnacji drzew i krzewów ozdobnych, przez co rośliny tracą ładny pokrój i słabiej kwitną.

Chcąc uniknąć takiej sytuacji, musimy pamiętać, że one również wymagają systematycznego cięcia, jeśli mają obficie kwitnąć i zachować ładny pokrój. Zanim jednak przystąpimy do ich przycinania, musimy wiedzieć, jak to zrobić.

Generalna zasada dotycząca przycinania roślin ozdobnych mówi, że:

• na przedwiośniu i wczesną wiosną (przed ruszeniem wegetacji) przycina się rośliny, które kwitną latem i wczesną jesienią na pędach tegorocznych.
  Do takich gatunków należy m.in. budleja Dawida, pięciornik krzewiasty, hortensja bukietowa i krzewiasta, tawuła japońska, wrzosy, lawenda wąskolistna.
• po przekwitnieniu przycina się gatunki drzew i krzewów ozdobnych kwitnące wiosną na pędach ubiegłorocznych.
  Należą do nich m.in. lilaki, jaśminowce, forsycje, migdałowce, tawuły wczesne, wiśnie ozdobne, tamaryszek, żylistki, porzeczki ozdobne, mahonie, krzewuszki, kalina koralowa (zwykła i odm. „Roseum” czyli buldeneż)

Najmocniejszego cięcia wiosennego wymagają takie krzewy jak budleja Dawida i hortensja bukietowa, których pędy przycina się na wysokości 10-20 cm ponad ziemią. Równie silnie tnie się też wierzby o ozdobnych liściach np. wierzbę całolistną odm. „Hakuro-nishiki”, skracając ich pędy do ok. 10-20 cm długości (wierzby o ozdobnych „kotkach” tniemy po kwitnieniu).

Na przedwiośniu mocno skraca się także pędy derenia białego (nawet na wysokości 10-15 cm ponad ziemią), bo choć gatunek kwitnie wiosną, jego największą ozdobą nie są kwiaty, ale atrakcyjne liście i kolorowe pędy (dekoracyjne szczególnie zimą), dlatego to właśnie na ich rozwoju najbardziej nam zależy.

Słabszego ciecia oczekują natomiast pięciorniki krzewiaste i tawuły japońskie, których pędy skraca się zwykle o ok. 1/3-1/4 długości.

W dość szczególny sposób przycina się także róże, skracając ich najsilniejsze pędy nad 3-4 oczkiem (głównie róże wielkokwiatowe) i usuwając wszystkie przemarznięte, chore i uschnięte. Przy cięciu róż warto jednak poznać zasady obowiązujące dla danej grupy odmian, gdyż inaczej tnie się róże wielkokwiatowe i wielokwiatowe, inaczej pnące, a jeszcze inaczej parkowe.

Większość gatunków drzew i krzewów ozdobnych możemy ciąć już pod koniec lutego i w marcu, ale rośliny delikatniejsze i bardziej wrażliwe na zimno (np. lawenda wąskolistna, większość róż), lepiej ciąć pod koniec marca, a nawet w kwietniu, aby uchronić ich nowe pędy i pąki przed silniejszymi przymrozkami. Róże zaleca się ciąć wtedy, kiedy kwitną forsycje.

Bez względu na gatunek i termin kwitnienia, na przedwiośniu można też przeprowadzić cięcie sanitarne u wszystkich drzew i krzewów ozdobnych, usuwając martwe, chore, zdeformowane, leżące na ziemi i połamane pędy, z których i tak nie będzie już pożytku (chore pędy pozostawione wiosną na krzewie, mogą stać się nawet źródłem chorób).

UWAGA: Sekator warto regularnie myć, a nawet dezynfekować (szczególnie jeśli obcinamy chore pędy - w ten sposób można przenieść choroby na inne drzewa i krzewy). Warto też, żeby był ostry, bo nie tylko nam będzie łatwiej pracować, ale i nie będziemy dodatkowo kaleczyć roślin.

Na przełomie lutego i marca, jeszcze przed rozwojem pąków i rozpoczęciem wegetacji, należy również przeprowadzić cięcie krzewów zimozielonych takich jak np. ligustr, bukszpan oraz iglastych (np. tuje, cisy, jałowce), prowadzonych w formie żywopłotu lub tworzących zielone formy ozdobne (np. kule, stożki).

Podczas zabiegu poprawia się kształt i pokrój roślin, usuwając z nich wszystkie gałązki i pędy wychodzące poza obrys nadanego im kształtu.

Na przedwiośniu (koniec lutego-początek marca, zanim jeszcze rozpocznie się wegetacja) przycina się też formowane żywopłoty z gatunków liściastych, zrzucających liście na zimę, a także krzewy liściaste, sadzone o tej porze roku z gołym korzeniem.

Wczesną wiosną można też skorygować korony drzew ozdobnych, ale zwykle nie jest to konieczne, bo większość gatunków i odmian ma naturalnie ładny pokrój. Ich pędy i gałęzie najczęściej przycina się dopiero wtedy, gdy korona się zdeformuje lub nadmiernie rozrośnie np. w kierunku ścieżki.

Przy okazji przeprowadzania zabiegów cięcia, warto też pamiętać, że są gatunki, które źle je znoszą, dlatego lepiej nie przycinać ich wcale lub tylko w ostateczności. Należą do nich np. magnolie, azalie, różaneczniki, ogniki szkarłatne, perukowce, oczary.