Spis treści
Irgi ładne przez cały rok. Co to za krzewy?
Irgi (Cotoneaster) to krzewy, które mają sporo gatunków i jeszcze więcej odmian. Są na tyle zróżnicowane, że można wybrać odpowiednią do niemal każdego ogrodu. A warto to zrobić, bo irgi należą do krzewów, które nie dość, że są dekoracyjne w sezonie, to również mogą zdobić ogród zimą. Wśród nich znajdziemy bowiem gatunki, które zachowują na zimę liście. Dodatkowo irgi zdobią długo utrzymujące się owoce – najczęściej czerwone, ale także pomarańczowe lub czarne (w zależności od gatunku). Ich owoce nie są jadalne dla ludzi, ale są chętnie jedzone przez ptaki.
Podpowiadamy: Jak zrobić pożyteczną ziemię liściową
Wiele irg wygląda najpiękniej jesienią, kiedy ich liście przebarwiają się na intensywnie pomarańczowy i czerwony kolor. Ładnie też prezentują się późną wiosną – kiedy kwitną na przełomie maja i czerwca. Ich kwiaty wprawdzie nie są duże, ale są gatunki, które kwitną bardzo obficie i wtedy ich pędy są dosłownie pokryte kwiatami.
Zobacz zdjęcia
Jakie wymagania mają irgi i jak je uprawiać
Irgi mają stosunkowo niewielkie wymagania uprawowe. Najlepiej czują się na przepuszczalnych i lekkich ziemiach o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie. Ale w praktyce radzą sobie na większości ziem ogrodowych, z wyjątkiem podmokłych i kwaśnych. Gatunki, które zrzucają na zimę liście należy sadzić w miejscach słonecznych. Te, które zachowują na zimę liście (zimozielone) lubią zarówno słońce, jak i półcień. Irg nie trzeba podlewać, ani nawozić. Ich odporność na mróz jest przeważnie wystarczająca, ale wiele zależy od gatunku.
Kiedy i jak przycinać irgi
Irgi rosną dość wolno, poza tym większość z nich to niewysokie rośliny. Jednak przycinanie znoszą dobrze i jeśli mamy potrzebę skorygowania ich wielkości lub kształtu możemy to zrobić. Termin cięcia zależy od rodzaju krzewu:
- irgi, które zrzucają na zimę liście przycina się tuż po tym, kiedy przekwitną,
- irgi, które nie zrzucają liści, przycina się wiosną (w marcu-kwietniu).
Poza tym wiosną u wszystkich gatunków wykonuje się cięcie sanitarne, usuwając uszkodzone pędy.
Irgi w ogrodzie – jak wykorzystać te krzewy
Irgi to dość wszechstronne krzewy. Niektóre gatunki (np. irga błyszcząca) świetnie nadaje się żywopłoty. Można je także sadzić na skalniakach, murkach i skarpach. Niskie, rozłożyste gatunki to świetne rośliny zadarniające. Irgi bardzo dobrze spisują się w ogrodach położonych w miastach i w pobliżu ulic, bo są odporne na zanieczyszczenia.
Sprawdź: Jak najlepiej przezimować pelargonie. Porównujemy różne metody
Popularne gatunki i odmiany irg
Irgi mają wiele gatunków i odmian. Różnią się przede wszystkim wielkością, a także tym, czy mają liście sezonowe, czy są zimozielone.
Irga pozioma
Irga pozioma (Cotoneaster horizontalis) to jednej z najbardziej popularnych gatunków tego krzewu. Dorasta do 1 m wysokości, ale jest rozłożysta i może mieć do 2 m szerokości. Jej pędy są ułożone poziomo i regularnie (cieńsze odchodzą na boki po dwóch stronach grubszych pędów – ich układ przypomina rybi szkielet). Ma prawie okrągłe, ciemnozielone i błyszczące liście, które dość długo utrzymują się na gałązkach (bywa, że nie wszystkie opadają na zimę). Jesienią pięknie przebarwiają się. Na przełomie wiosny i lata kwitnie – kwiaty ma nieduże, białoróżowe. Natomiast od lata do późnej zimy zdobią ją czerwone owoce. Irga pozioma nie jest w pełni odporna na mróz, ale dobrze sobie radzi na większości obszaru Polski (jej strefa odporności na mróz 6a, co oznacza, że znosi mróz do -23ºC/-21ºC). Można ją sadzić na skalniakach, skarpach, tworzyć z niej niskie żywopłoty, nadaje się też do zadarniania terenu.
licencja CC BY-SA 4.0
Jej ciekawą odmianą jest irga pozioma Variegatus - o liściach obrzeżonych na biało (bywa też opisywana jako gatunek irgi purpurowej - Cotoneaster atropurpureus Variegatus). Nie jest polecana do uprawy w najzimniejszych regionach kraju (strefa 6b, mróz do -20ºC/-18ºC).
licencja CC BY-SA 4.0
Irga błyszcząca
Irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus) pochodzi z Azji, ale zadomowiła się w Polsce i można ją spotkać także dziko rosnącą. Jest dobrze przystosowana do klimatu i w pełni mrozoodporna. Dobrze też znosi upał i suszę, a nawet zasolenie gleby. Należy do wyższych irg – dorasta do 2-3 m wysokości. Ma wyprostowane, gęste gałęzie o błyszczących, owalnych liściach. Ma różowe kwiaty (maj-czerwiec), potem tworzy czarne owoce, które dość szybko opadają. Liście jesienią przebarwiają się na różne odcienie czerwieni i pomarańczu (opadają na zimę). Świetnie nadaje się na żywopłoty formowane (cięcie wiosną i latem) lub nieformowane (nieprzycinane krzewy będą miały luźniejszy pokrój).
licencja CC BY-SA 4.0
Irga płożąca
Irga płożąca (_Cotoneaster procumbens) _to znakomity krzew okrywowy. Jest bardzo niska – dorasta do 10-15 cm wysokości, ale jej pędy, zgodnie z nazwą, płożą się po ziemi. Jest świetna do obsadzania skarp i skalniaków, nadaje się także do uprawy w pojemnikach. Jej ciemnozielone liście nie opadają na zimę, a dodatkową dekoracją są czerwone owoce. Najlepiej rośnie na nieco bardziej żyznych ziemiach niż inne gatunki. Pewnym minusem irgi płożącej jest niezbyt duża odporność na mróz (strefa 6b, czyli nadaje się do uprawy w cieplejszych regionach kraju). Najczęściej spotyka się ją w odmianach Queen of Carpets oraz Streib`s Findling (ta ostatnia odmiana bywa też zaliczana do innego gatunku – irga Dammera).
licencja CC BY-SA 4.0
Irga Dammera
Irga Dammera (Cotoneaster dammeri) to dość niski krzew, dorastający do ok. 50 cm wysokości. Ma rozłożysty pokrój i bardziej rozrasta się wszerz niż wzwyż. Pędy irgi Dammera płożą się i mają tendencję do ukorzeniania się. Jest to gatunek o stosunkowo dużych liściach, które nie opadają na zimę, ale mogą się lekko przebarwiać. Dodatkowo jesienią i zimą pędy zdobią czerwone owoce.
W Polsce najczęściej uprawia się dwie odmiany tego gatunku. Jest to irga Dammera Major oraz irga Dammera Mooncreeper.
- Irga Dammera Major jest niższa od czystego gatunku, bo osiąga jedynie 10-15 cm wysokości. Jej odporność na mróz jest oceniana różnie – bywa zaliczana do strefy 6a (mróz do -23/-21ºC), jak i 6b (mróz do -20/-18 ºC). Sprawdźmy informację na etykiecie kupowanych przez nas roślin.
- Irga Dammera Mooncreeper wygląda bardzo podobnie, choć jest odrobinę wyższa (do 20 cm) i bardziej jednoznacznie odporna na mróz (strefa 6a).
licencja CC BY-SA 3.0