Jeż w ogrodzie - pożyteczny pogromca ślimaków

Katarzyna Laszczak
Katarzyna Laszczak
Jeże są bardzo pożyteczne - przede wszystkim pomogą nam w walce ze ślimakami w ogrodzie.
Jeże są bardzo pożyteczne - przede wszystkim pomogą nam w walce ze ślimakami w ogrodzie. AlexasFotos - pixabay.com
Jeż to sympatyczne zwierzątko, które w ogrodzie jest bardzo pożądanym i pożytecznym gościem. Warto sprawić, by nie tylko odwiedzał nasz ogród, ale najlepiej zamieszkał w nim na stałe.

Jeż - pogromca ślimaków

Jeż jest spokrewniony z ryjówką i kretem, jednak w przeciwieństwie do nich, nie niszczy ogrodu. Jeż jest jednym z największych ssaków owadożernych, choć nie gardzi też innym zwierzęcym pokarmem. To właśnie jego dieta sprawia, że dla wszystkich ogrodników jest bardzo pożyteczny.

Patrząc na sympatyczny pyszczek jeża i niewielkie ciałko, rzadko sobie uświadamiamy, że jeż to drapieżnik. Jeże to prawdziwi pogromcy ślimaków oraz owadów i ich larw. Ich dietę uzupełniają dżdżownice, małe płazy i jaja ptaków. Niegdyś wierzono, że potrafią pokonać nawet jadowite węże.

Wbrew tradycyjnym wyobrażeniom, jeże nie żywią się owocami (zdarza się to w bardzo rzadkich przypadkach), a już z całą pewnością nie przenoszą jabłek na grzbiecie. Jeśli jeż zamieszka w naszym ogrodzie nie musimy się obawiać o zbiory owoców, za to skutecznie pozbędziemy się ślimaków i wielu uciążliwych owadów.

Jeże nie jedzą roślin, więc nie musimy się obawiać, że zniszczą nasz ogród.
Jeże nie jedzą roślin, więc nie musimy się obawiać, że zniszczą nasz ogród. Tomasz Proszek - pixabay.com

Kolce jeża - tylko do obrony

W Polsce występują dwie odmiany jeża europejskiego (Erinaceus europaeus), które są do siebie bardzo podobne. Jeże dorastają do 30 cm długości i ważą około kilograma. Mogą żyć 8–10 lat.

Niewątpliwie najbardziej charakterystyczną cechą ich wyglądu są kolce, które są przekształconymi włosami. Kolce mają długość 2–3 cm, a ponieważ są u dołu elastyczne, jeż może je groźnie stroszyć. Kolce, choć wyglądają groźnie, służą do odstraszania napastników. Przestraszony jeż zwija się bardzo mocno w kulkę i w tej na pozór niewygodnej, ale bezpiecznej pozycji może trwać bardzo długo. Kolce jeża nie są same w sobie niebezpieczne, ale wbite w skórę trudno wyciągnąć.

Ponadto jeże są objęte całkowitą ochroną i  nie należy ich niepokoić, ani chwytać. O ile kolce chronią jeże przed większymi napastnikami, to utrudniają obronę przed małymi pasożytami – pchłami i kleszczami, które często nękają jeże. Paradoksalnie, mechanizm obronny jeży, jest przyczyną ich śmierci na drogach – jeż, przestraszony widokiem samochodu, nie ucieknie, ale zwinie się w kulkę. Więc uważajmy na jeże!

Przestraszone jeże zwijają się w kulkę. Niestety w ten sposób reagują też na nadjeżdżające samochody, dlatego trzeba uważać na drodze.
Przestraszone jeże zwijają się w kulkę. Niestety w ten sposób reagują też na nadjeżdżające samochody, dlatego trzeba uważać na drodze. Shas - morguefile.com

Jeż to zimowy śpioch

Jeże uaktywniają się o zmierzchu i nocą, nie zawsze więc można je zauważyć, czasem łatwiej usłyszeć charakterystyczne posapywanie i parskanie. W poszukiwaniu pokarmu mogą przewędrować nawet 3 km.

Jeże, żyjące w naszej strefie klimatycznej, zapadają w sen zimowy. Wtedy w ich organizmach zachodzą niezwykłe procesy – temperatura spada nawet do 10°C, w dodatku działa system termoregulacji, dostosowujący metabolizm do zmieniającej się temperatury na zewnątrz. Tętno spada ze 181 uderzeń na minutę do 20, a oddech – z 50 do 1. W czasie snu zimowego leżą zwinięte w ciasną kulkę, a mięśnie blokują możliwość rozprostowania jego ciała. Budzą się od czasu do czasu – mniej więcej raz na miesiąc.

Jeśli zimą, rozkopując jakąś stertę liści czy gałęzi natkniemy się na zimnego, sztywnego i pozornie nie oddychającego jeża, nakryjmy go z powrotem liśćmi i pozwólmy... spać.

Jeże prowadzą głównie nocny tryb życia, więc niełatwo je obserwować.
Jeże prowadzą głównie nocny tryb życia, więc niełatwo je obserwować. Jolajan - pixabay.com

Siedlisko dla jeży

Niestety jeże tracą coraz więcej naturalnych siedlisk, zarówno na skutek zajmowania coraz większych obszarów pod zabudowę, jak i mody na... zadbane ogrody. Taki wymuskany ogród może i na pierwszy rzut oka wygląda estetycznie, jednak wbrew pozorom, jest nienaturalny. Żeby zachęcić jeża do zamieszkania w naszym ogrodzie, musimy pozostawić dziki zakątek. Oczywiście najlepiej jeśli ogród jest w miarę duży i sąsiaduje raczej z terenami zielonymi, np. innymi ogrodami, niż zwartą zabudową. Jeże docenią naturalny styl ogrodu – lub jego fragmentu.

Zobacz wideo: Jak zbudować domek dla jeża, by przezimował w ogrodzie

Ponieważ jeże dobrze się czują w gęstych zaroślach, zadbajmy o jakieś drzewa liściaste i rozłożyste krzewy. Uwaga! Nie wygrabiajmy liści spod nich. Mile widziane są też wysokie trawy. Zadbajmy też, by ogród był bezpieczny – przede wszystkim zrezygnujmy ze środków owadobójczych i trucizn na szkodniki (zjedzenie zatrutych owadów zaszkodzi jeżowi). Jeśli mamy oczko wodne – pozostawmy przynajmniej jedno łagodne zejście. Jeże wprawdzie umieją pływać, ale nie wydrapią się na bardzo stromy brzeg.

Jeż w... gnieździe

Jeże na zimę przygotowują sobie gniazdo z patyków i liści. W ogrodzie możemy dla nich przygotować schronienie – stertę liści, przykrytych gałązkami, albo specjalny domek, czyli skrzynkę, z dwoma wejściami i otworkami wentylacyjnymi w „dachu”. Taki domek najlepiej umieścić wśród krzewów, w pobliżu opadłych liści.

Poza tym, jeśli w naszym ogrodzie przez jakich czas leżała gdzieś sterta gałęzi, którą postanowiliśmy usunąć, sprawdźmy najpierw czy nie wprowadził się tam na dziko kolczasty lokator. Wtedy najlepiej pozostawić go w spokoju. Z tego typu gniazd korzystają też samice, wychowujące młode, które rodzą się w kwietniu-maju i pozostają w gnieździe przez 6-8 tygodni. Jeśli spotkamy takie gniazdo – nie zakłócajmy rodzinnego spokoju.

Jesienią jeże budują gniazda z liści i gałązek, ale możemy też im pomóc i zbudować odpowiednie lokum.
Jesienią jeże budują gniazda z liści i gałązek, ale możemy też im pomóc i zbudować odpowiednie lokum. Monicore - pixabay.com

Jak zbudować dom i się nie rozwieść? Zobacz 3 sposoby NA

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na e-ogrodek.pl e-ogrodek.pl
Dodaj ogłoszenie