Ligustr pospolity na żywopłot. Jak go posadzić i przycinać

Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare) to jeden z najbardziej popularnych i przez lata podstawowych krzewów żywopłotowych. Choć na jakiś czas odszedł zapomnienie, znów powraca do łask i coraz częściej jest uprawiany.

Ligustr sam w sobie nie jest szczególnie atrakcyjnym krzewem, gdyż dorasta do kilku metrów i posiada luźny, szeroki, trochę nieporządny pokrój. Latem (czerwiec-lipiec) tworzy urocze, niewielkie, białe, miododajne kwiaty, zebrane na szczytach pędów w wiechowate kwiatostany. Późnej wytwarza atrakcyjne, czarne, kuliste owoce, które często utrzymują się aż do wiosny.

Trzeba jednak wiedzieć, że ligustr rosnąc bez przycinania na niedoświetlonych stanowiskach, ogałaca się od dołu z liści i mocno traci na urodzie. Ponieważ jednak znakomicie znosi cięcie i dobrze się krzewi, idealnie nadaje się na formowane żywopłoty. Odpowiednio przycinany bardzo ładnie się zagęszcza i doskonale spełnia swoje zadanie nawet wtedy, gdy straci liście (ligustr jest częściowo zimozielony - w zależności od pogody traci liście późną jesienią lub dopiero w następnym roku wiosną).

UWAGA: owoce ligustru są trujące dla ludzi i wielu zwierząt (choć są jedzone przez niektóre ptaki), zdarzają się też uczulenia na jego pyłek.

Ligustr pospolity jest łatwy do rozmnożenia, mało wymagający i odporny na niekorzystne warunki siedliskowe. Bardzo dobrze znosi także mróz (z wyjątkiem delikatniejszych odmian ozdobnych), suszę, zanieczyszczone powietrze i lekkie zasolenie gleby.

Nie jest też szczególnie podatny na ataki chorób czy szkodników, a do tego toleruje różne gleby (od suchych i słabych po żyzne i wilgotne). Jeśli jednak ma sprawdzić się w roli żywopłotu, musi być odpowiednio posadzony i właściwie pielęgnowany.

Rozmnażanie ligustru pospolitego jest równie łatwe co jego uprawa. Wystarczy jedynie pobrać na przedwiośniu (w lutym) z krzewu silne kawałki zdrewniałych pędów, pociąć je na kilkunastocentymetrowe odcinki, związać w pęczki i przechować do wiosny w wilgotnym piasku, w piwnicy. Wiosną należy wysadzić je do podłoża i systematycznie podlewać, wtedy szybko się ukorzenią.

Sadzonki możemy też pobrać latem z pędów zielnych i ukorzenić je w podobny sposób. Samodzielna produkcja sadzonek ligustru nie jest trudna, ale czasochłonna.

Jeśli nie chcemy czekać, możemy nabyć gotowe sadzonki u hodowcy, pamiętajmy jednak, że na żywopłot kilka nam nie wystarczy, wiec będziemy musieli kupić ich sporo, a co za tym idzie, sporo też zapłacić. I tu właśnie sadzonki z własnej produkcji mają przewagę. Wprawdzie będziemy musieli poświęcić im nieco uwagi i trochę na nie poczekać, ale dzięki temu możemy uzyskać ich tyle, ile potrzebujemy i to bez wydawania na nie majątku.

Ukorzenione sadzonki ligustru można wykorzystać do założenia żywopłotu po roku, sadząc je na miejsce stałe wiosną lub jesienią. Najlepsze do tego celu będzie słoneczne lub półcieniste stanowisko. W cieniu krzew też sobie poradzi, ale nie będzie tak gęsty i atrakcyjny, jak okazy rosnące w widnych miejscach. Ziemię warto wzbogacić kompostem (wprawdzie rośliny zniosą słabe podłoża, ale na żyźniejszych lepiej będą rosły). Zanim zaczniemy sadzić żywopłot warto wyznaczyć jego kształt, rozciągając sznurek. Ułatwi to sadzenie krzewów w równej linii.

Na tak przygotowanym stanowisku sadzimy młode ligustry naprzemiennie w 2-3 rzędach, zachowując między roślinami odstęp ok. 40 cm.

Po posadzeniu sadzonki silnie przycinamy (kilka centymetrów nad ziemią), dzięki czemu rośliny będą mogły zagęszczać się już u podstawy. W kolejnym roku ścinamy krzewy na wys. ok. 30-40 cm nad ziemią, a w następnych latach na wys. ok. 10-15 cm nad ostatnim cięciem. Robi się to wiosną i latem.

Tak silne cięcie w początkowych latach rozwoju żywopłotu jest niezwykle istotne, gdyż tylko dzięki temu możemy liczyć na gęstą od samego dołu do góry zasłonę. Zabiegi mogą wydawać się radykalne i wiele osób ich nie wykonuje w obawie, że zniszczą rośliny, a to duży błąd, gdyż wtedy żywopłot stopniowo staje się nieforemny i niezbyt efektowny: wąski, rzadki i niemal „ażurowy” u dołu oraz szerszy i gęstszy u góry.

Starsze krzewy nadal przycinamy dwa razy w roku, ale już w obrębie jednorocznych przyrostów, które skracamy o ok. ½ długości. Żywopłot, który osiągnął już docelową wysokość przycinamy tak, aby pozostawić jedynie 2-3 cm nowego przyrostu. W zachowaniu wybranego kształtu podczas cięcia, pomogą nam rozciągnięte sznurki lub specjalne szablony.

Cięcie żywopłotu z ligustru przeprowadzamy 2-3 razy w roku: w lutym (nie jest konieczne), późną wiosną (czerwiec) i latem (koniec sierpnia).  

Poprawna jest nazwa to ligustr, a nie liguster (od łacińskiej nazwy Ligustrum).

Poza ligustrem pospolitym można spotkać także ligustr jajolistny (Ligustrum ovalifolium). Wygląda on bardzo podobnie i również nadaje się do tworzenia żywopłotów, jednak ma mniejszą odporność na mróz i zimniejszych regionach kraju może przemarzać. Ligustr jajolistny ma kilka odmian o atrakcyjnie przebarwionych liściach.