Jak większość roślin, również kaktusy mają swoje wymagania i oczekiwania, które są ściśle związane z warunkami panującymi w środowisku z którego pochodzą. Pomimo iż faktycznie sporo zniosą, nasze błędy pielęgnacyjne, mogą spowodować wystąpienie u nich pewnych chorób lub pojawienie się szkodników. Dlatego też zanim poznamy te zagrożenia, przyjrzyjmy się najpierw bliżej samym kaktusom.
Cechy środowiska naturalnego kaktusów
Otóż jak powszechnie wiadomo, pochodzą one z bardzo trudnych warunków klimatyczno-glebowych (pustynie lub tereny górzyste), w których jednak panują pewne uwarunkowania, pozwalające na wzrost i rozwój tych roślin. Zwykle występuje tam duże nasłonecznienie, bardzo niewielka wilgotność, dość ubogie, piaszczysto-kamieniste podłoże oraz duże różnice temperatur pomiędzy dniem i nocą. Także w tych rejonach, w których na ogół nie występuje typowa zima znana z naszej strefy klimatycznej, powtarzają się cyklicznie okresy pozwalające przejść roślinom w stan fizjologicznego spoczynku. Znając te uwarunkowania, powinniśmy stworzyć kaktusom uprawianym w naszych mieszkaniach warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych.
Kaktusy - podstawowe wymagania uprawowe oraz błędy pielęgnacyjne
Najgorsze grzechy, jakie możemy popełnić w ich uprawie to zalewanie roślin lub przetrzymywanie ich na stanowiskach zacienionych. Kaktusy zdecydowanie lepiej zniosą niedostatek wody, do czego są genetycznie przystosowane, niż jej nadmiar. Przy braku odpowiednio dużej ilości słońca będą karleć, tracić ubarwienie, wyciągać pędy i nie zakwitną.
Na prawidłowy rozwój kaktusów źle wpływa również całoroczna, intensywna wegetacja, nieprzerwana kilkumiesięcznym okresem spoczynku (niska temp. ok. 10-15 °C, dużo światła i bardzo skąpe podlewanie). Nadmiernie wyczerpuje ona kaktusy, które z czasem stają się bardziej podatne na choroby i słabo kwitną.
Kaktusy na ogół nie mają szczególnych wymagań co do podłoża, o ile jest one lekkie i przepuszczalne (ze znaczną domieszką piasku), najczęściej w zupełności wystarcza im powszechnie dostępne podłoże przeznaczone dla kaktusów i sukulentów. Jednak zdarzają się gatunki wymagające w składzie mieszanki dodatku wapnia lub kwaśnego torfu, choć to dość rzadkie przypadki.
Najczęstsze choroby kaktusów
Kiedy już przyjrzeliśmy się podstawowym wymogom uprawowym kaktusów, poznajmy zagrażające im choroby oraz potencjalnych szkodników. Największym zagrożeniem są dla nich choroby pochodzenia grzybiczego. Ich wystąpieniu sprzyja przede wszystkim zbyt wysoka wilgotność i to zarówno w podłożu jak i w otoczeniu roślin. Najczęściej może wystąpić wtedy:
- zgorzelowa plamistość – nieregularne, wyraźnie zarysowane, brunatne plamy z czerwoną obwódką,
- parch kaktusów – nieregularne, brunatne lub jasne plamy i przebarwienia,
- zgnilizna łodyg kaktusów – szybkie gnicie i obumieranie pędów – najczęściej atakuje siewki, rzadziej dorosłe rośliny,
- szara pleśń – brunatne plamy z wyraźnym, szarawym nalotem pleśni,
- sucha zgnilizna – brunatnoczerwone, okrągłe plamy z żółtym obrzeżem, porażone fragmenty tkanki wysychają i wykruszają się.
Uwaga na uszkodzenia mechaniczne kaktusów
W miejscach uszkodzeń mechanicznych na roślinie mogą pojawić się objawy zakażenia zgorzelem naczyń kaktusów. Ta choroba grzybowa powoduje brunatnienie i zamieranie fragmentów tkanek, murszenie podstawy pędów, a w konsekwencji śmierć rośliny. Kiedy roślina ma zbyt dużo wilgoci lub została uszkodzona, może się jej przytrafić także mokra zgnilizna, objawiająca się powstawaniem początkowo żółtych, później brunatniejących plam, głównie u podstawy pędów. Patogeny szybko atakują coraz większe fragmenty rośliny wraz korzeniami. Często na porażonych tkankach widoczne są białe skupiska grzybni. Chorego kaktusa często nie udaje się uratować.
Osłabione niewłaściwą pielęgnacja kaktusy, są też podatne na atak wirusów. Choroba przez nie wywołana objawia się najczęściej zanikiem zielonego barwnika (jasnymi przebarwieniami) bądź martwicą tkanek.
Zwalczanie chorób kaktusów
Kiedy choroba grzybowa jest dopiero w stadium początkowym, należy szybko odizolować porażoną roślinę i opryskać ją odpowiednim preparatem (np. Miedzian 50 WP, Kaptan 50 WP, Topsin M500 SC). Po kilku dniach od oprysku, zapewniamy kaktusowi jak największą porcję słońca, suche i przewiewne miejsce oraz ograniczamy podlewanie. Mocno zaatakowane kaktusy należy jak najszybciej wyrzucić, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się patogenów.
Szkodniki kaktusów
Osłabione kaktusy są też dobrym obiektem dla żerowania niektórych szkodników. Do najczęściej spotykanych należą:
- wełnowce – mszyce pokryte dużą ilością watowatych kłaczków,
- przędziorki – maleńkie pajęczaki,
- tarczniki – niewielkie pluskwiaki, szczelnie przylepione do tkanek, okryte pancerzykiem-tarczką.
Po zauważeniu owadów, należy opryskać rośliny odpowiednim preparatem owadobójczym, dostępnym w centrach ogrodniczych.
Oczywiście większości tych problemów można łatwo uniknąć, zapewniając kaktusom właściwe warunki hodowlane. Kaktusy są bowiem z natury dość odpornymi na choroby roślinami, niestety, źle reagują na błędy uprawowe.
