Ogrody, które pomagają leczyć
Projektanci firmy A-P stworzyli projekt autorski zagospodarowania tego typu przestrzeni ogrodowej. Ogrody te, opracowano z myślą o specyficznych potrzebach rozwojowych osób niepełnosprawnych i pełnią funkcję dydaktyczną, rewalidacyjną oraz terapeutyczną. Sformułowanie takiego miejsca pozwala poznawać i postrzegać świat. Emitowane przez roślinność bodźce stymulują ośrodkowy układ nerwowy, pobudzają rozwój narządów zmysłów, prowokują mózg do efektywniejszego działania w warunkach środowiska naturalnego.
Odbiorcami tego typu terapii są dzieci i młodzież w wieku od 3 do 25 roku życia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim, mózgowym porażeniem dziecięcym, autyzmem, zespołem Downa, zaburzeniami emocjonalnymi, uszkodzonym wzrokiem oraz niepełnosprawnością ruchową, które mają trudności z odbiorem oraz interpretacją bodźców pochodzących z otoczenia.
Jak wyglądają ogrody sensoryczne
W projektach tego typu ogrodów wprowadzono podziały tematyczne wnętrz. Każdy zakątek służy innemu doświadczaniu i pobudzać ma inne zmysły. Dobór gatunkowy roślin jest tak skonstruowany, aby oddziaływać nie tylko zmysłowo, ale również edukacyjnie. Zastosowane są rośliny różnokolorowe, o różnorakiej fakturze liści oraz rozmaite zapachowo. Ponadto wyróżnia się gatunki botanicznie rodzime, z różnych typów krajobrazu – na przykład w ogrodzie górskim lub wiejskim. Również wskazanie gatunków użytkowych np. ziół, warzyw lub krzewów owocowych pomocne jest w nauce i bezpośrednim doświadczaniu świata przyrody.
Przestrzeń przeznaczona na ogrody sensoryczne, może być różnorako tematycznie podzielona, na przykład:
Ogród kolorów
Wspaniałym narzędziem rehabilitacyjnym jest ogromny wachlarz kolorystyczny, jaki oferuje nam przyroda. W ogrodzie kolorystycznym zastosowane są rośliny o intensywnych barwach, zarówno liści jak i kwiatów. Pojawią się tu berberysy o bordowych lub żółtych liściach, cytrynowo pomarańczowe tawuły lub clematisy o jaskrawo fioletowych kwiatach. Zmienność kwitnienia w okresie wegetacyjnym, będzie przebiegać na tle różnorodnej i stałej kolorystyki krzewów. Całość kompozycji, powinna prezentować paletę kolorów od wiosny do jesieni.
Ogród zapachowo – dotykowy
Roślinność tego ogrodu jest skomponowana z gatunków o liściach zróżnicowanych fakturowo. Wszelkiego rodzaju pofałdowania, omszenie, chropowatość, gładkość, użyłkowanie, będzie dostarczać nowych lub formułowanych bodźców dotykowych. Dzieci będą mogły dotykać liści kutnerowato omszonych, które kojarzone będą z futerkiem zwierząt lub bardzo delikatnych kwiatowych płatków, równie gładkich jak skóra człowieka.
Tu pojawią się zapachy roślin kwitnących sezonowo lub tych, których liście stale posiadają olejki eteryczne. Nowe zapachy będzie można poznawać zbliżając się do kwiatów, lub rozcierając ich liście. W doborze roślin zastosowane są te,które pachną bardzo ładnie, ale też pachnące brzydko lub kojarzące się np. z jedzeniem.
Przestrzenie sensoryczne mogą być traktowane szerzej i takimi przykładami są np ogród górski, czy ogród Mojej Babci.
Ogród górski
Ogród górski zagospodarowany w przewadze roślinnością iglastą (jałowce, kosodrzewina), oraz krzewinkami i bylinami o charakterze leśno okrywowym. Rośliny pojawią się pośród kompozycji z nieregularnych brył kamiennych, których elementem centralnym może być niewielki element wodny. Szmer wody pośród skałek i roślin, będzie działać relaksująco i wyciszająco. Dodatkowo, w tym zakątku dzieci mogą zapoznać się z niektórymi gatunkami roślinności rodzimej.
Ogród Mojej Babci
Ogród Mojej Babci to próba przybliżenia odbiorcom z niepełnosprawnością intelektualną ogrodu o charakterze częściowo użytkowym, oraz sprzyjającym poczuciu bezpieczeństwa, po przez skojarzenia związane z domem i rodziną. Tu można zobaczyć, dotknąć lub obserwować w rozwoju warzywa, krzewy i krzewinki owocowe. Osobne miejsce przeznaczone jest na kolekcję ziołowych roślin, których stosowanie będzie można poznać w kuchni oraz w domowej apteczce. Uzupełnieniem całości są typowe „ogródkowe kwiatki” – malwy, floksy, maciejki, łubin.
Funkcją tego ogrodu są wspólne z dziećmi działania ogrodnicze. W tym wnętrzu będą osobiście ingerować w kształt i formowanie ogrodu. Zadania typu „od nasionka do obiadu” mogą stanowić swoistą terapię ruchową i rozwojową. Spostrzeżenia ze wzrostu roślin można poprzeć próbami wspólnej pielęgnacji, a następnie spożywczego ich spożytkowania. Takie działania będą również wstępem do ekologicznego zrozumienia przyrody i jej znaczenia w życiu codziennym człowieka.
Jakie znaczenie ma terapia sensoryczna
Terapia ogrodu sensorycznego to bezpośrednie działanie w kierunku:
- zapobiegania występowaniu i pogłębianiu się nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym dziecka,
- pomocy dziecku w budowaniu trwałych więzi z najbliższymi osobami,
- pomocy dziecku w pełnym wykorzystaniu potencjału rozwojowego, jakim dysponuje w zakresie funkcji poznawczych, małej i dużej motoryki, komunikacji i socjalizacji,
- pomocy dziecku w stopniowym osiąganiu coraz większej autonomii,
- systematyczne dążenie do poprawy jakości życia dziecka, do zapewnienia mu pełnego radości, pozbawionego napięć dzieciństwa, pomimo występującej niepełnosprawności lub zaburzeń rozwoju.
