Na co zwracać uwagę, wybierając lampy
Oprawy do oświetlenia zewnętrznego powinny spełniać określone parametry techniczne, być wykonane z mocnych i wytrzymałych, a także dobrej jakości materiałów. Muszą też być odporne na urazy mechaniczne, wilgoć, niskie i wysokie temperatury, a także podmuchy wiatru. Bardzo ważna jest szczelność opraw. Podawany przez producentów dwucyfrowy symbol IP informuje o poziomie ochrony oprawy przed wnikaniem pyłu (pierwsza cyfra od 0 do 6) i cieczy (druga cyfra od 0 do 8). I tak przykładowo symbolem IP 44 powinny być oznaczone zewnętrzne oprawy ścienne, IP 54 – reflektory i słupki, IP 66 – oprawy przeznaczone do montażu w gruncie oraz IP 68 – montowane w oczkach wodnych.
Warto też sprawdzić klasę ochronności lamp – oznaczona cyfrą rzymską, określa izolację elektryczną. Lampy ogrodowe powinny mieć II klasę ochronności, zaś lampy do podświetlenia oczek wodnych – III.
Jeśli na produkcie znajdziemy znak B (bezpieczeństwa), możemy mieć pewność, że ma on aprobatę techniczną i spełnia polską normę.
Aby zmniejszyć koszty eksploatacyjne oświetlenia, warto wybrać takie oprawy, w których można zastosować nowoczesne, energooszczędne źródła światła.
Ważne jest również wzornictwo lamp – powinno ono współgrać z architekturą domu, jego kolorystyką i rodzajem materiałów wykończeniowych, a także stylistyką ogrodu. Forma i kształt lamp z kolei decydują o efektach świetlnych.
Najpopularniejsze rodzaje opraw
Słupki i latarnie - dostępne są w różnej wysokości. Dobrze sprawdzają się przy podświetleniu ciągów komunikacyjnych: ścieżek czy wjazdów do garażu.
Plafony i kinkiety - mocowane do elewacji lub okapu budynku, podkreślają jego walory architektoniczne.
Reflektory - dają możliwość sterowania strumieniem światła. Służą do podkreślenia najładniejszych fragmentów ogrodu, wydobywania z mroku ciekawych detali oraz efektownej roślinności.
Oprawy najazdowe - są całkowicie chowane w podłożu i dają snop światła skierowany ku górze. Wytycza się nimi bieg ścieżek oraz wjazdów na posesję.
Najczęściej stosowane źródła światła
Żarówki - wciąż popularne, choć trzeba pamiętać, że obecnie są najmniej energooszczędnymi źródłami światła.
Świetlówki - zużywają mniej energii niż żarówki, a tym samym na dłużej wystarczają - dla porównania średnia trwałość świetlówki wynosi 12000 godzin, a żarówki - 1000.
Żarówki halogenowe - wytwarzają znacznie mocniejsze światło niż tradycyjne żarówki i są od nich prawie czterokrotnie trwalsze. Tworzą ciekawe efekty dekoracyjne. Najczęściej wykorzystuje się je do podkreślenia detali architektonicznych i efektownych fragmentów ogrodu.
Wysokoprężne lampy wyładowcze (lampy metalohalogenkowe, sodowe i rtęciowe - ekonomiczne, skuteczne świetlnie. Znikome promieniowanie cieplne, zdolność oddawania barw i długa trwałość, to główne ich zalety. Zwarta budowa lamp ułatwia kierowanie snopem światła.
Diody LED - jedna z najnowocześniejszych technologii oświetleniowych. Są trwałe (świecą nawet do 50 000 godzin), energooszczędne, wiernie oddają barwy, co jest istotne w podkreślaniu kolorów roślin, dobrze też sprawdzają się do dyskretnego podświetlania ścieżek i schodów. Dają światło białe, jak i kolorowe.
Sterowanie
Oświetlenie zewnętrzne można wyposażyć w różnego rodzaju aparaturę sterującą. Poprawia ona funkcjonalność instalacji, bezpieczeństwo, a także obniża koszty jej eksploatacji. Do najprostszych rozwiązań należą:
- czujnik zmierzchowy - mierząc jasność otoczenia, samoczynnie włącza oświetlenie o zmierzchu i wyłącza o świcie,
- zegary sterujące włączające oświetlenie w określonych godzinach,
- czujniki ruchu na podczerwień (IR) i czujniki wysokiej częstotliwości (HF) - gdy czułe detektory zarejestrują jakiś ruch, automatycznie włączają światło.
Instalacja
O oświetleniu zewnętrznym warto pomyśleć na etapie wykańczania domu i zakładania ogrodu, a projekt instalacji i jej wykonanie zlecić uprawnionemu elektrykowi. Renomowani producenci oświetlenia, a także wiele firm handlowych oferują fachową pomoc w doborze właściwego systemu oświetleniowego, przygotowują projekty wraz z wizualizacjami komputerowymi. Często też dostarczają i montują oświetlenie z pełnym zakresem prac instalacyjnych. Trzeba pamiętać, że kable i rozgałęziacze muszą być wodoszczelne, a ponadto specjalnie osłonięte we wszystkich miejscach, w których narażone są na uszkodzenia mechaniczne. Instalację zewnętrzną zasilającą oświetlenie ogrodu podłącza się do instalacji domowej, zazwyczaj do oddzielnego obwodu odpowiednio chronionego dwoma rodzajami wyłączników: nadmiarowoprądowym (dobranym do mocy obciążenia) i przeciwporażeniowym (różnicowoprądowym).
Jeśli mamy duży ogród, a w nim wiele punktów świetlnych, warto tak poprowadzić obwody oświetleniowe, aby można było wydzielić kilka grup lamp i każdą włączać niezależnie. Na co dzień możemy włączać np. tylko te lampy, które wieczorem wskażą nam wejście do domu. Jeśli zaś zaprosimy gości na wieczorne biesiadowanie w ogrodzie, wówczas warto go wyeksponować w całej feerii świateł.
