Prusznik – kwitnący krzew do ogrodu. Uprawa, pielęgnacja, przycinanie, zimowanie

Pięknie kwitnące krzewy są niezwykle wartościowe, dlatego chętnie je uprawiamy. W Polsce dobrze radzi sobie całkiem sporo kwitnących gatunków, mimo to wciąż poszukujemy ciekawych nowinek. Jedną z nich jest między innymi niezwykle atrakcyjny prusznik.

Prusznik wytwarza piękne, gęste, duże, wiechowate kwiatostany, przypominające wyglądem kwiatostany lilaków (bywają nawet nazywane bzem kalifornijskim). Pojawią się one na pędach pod koniec czerwca i pozostają na krzewie aż do października. Roślina w czasie kwitnienia obsypana jest niebieskimi, białymi lub różowymi kwiatami, dlatego jej pędy uginają się pod ich ciężarem.

Krzew ma rozłożysty, gęsty pokrój, sztywne pędy, pokryte dużymi, zielonymi, lancetowatymi liśćmi i w zależności od odmiany może dorastać od ok. 50-80 cm do ok. 2 m wysokości. Są też pruszniki o wiotkich pędach i płożącym pokroju (prusznik płożący), które szeroko się rozrastają i nadają się do rozpinania na kratkach i pergolach (dorastają do wys. ok. 1,5 - 4 m).

W zależności od odmiany i gatunku, część pruszników zrzuca liście na zimę (np. prusznik niebieski), inne pozostają zimozielone (prusznik płożący).

Mimo iż prusznik jest nieco egzotycznym przybyszem i jego uprawa w naszym klimacie nie jest łatwa, warto jej spróbować ze względu na niezwykłą urodę krzewu. Jeśli postanowimy uprawiać go w ogrodzie, najlepiej przeznaczyć dla niego miejsce pod ciepłą, południową ścianą budynku lub ogrodzenia.

Prusznik jednak doskonale sprawdzi się też jako roślina tarasowa, gdyż wiele jego odmian nadaje się do uprawy w doniczkach (szczególnie odmiany zimozielone). Krzew bardzo efektownie wygląda też w formie piennej (prusznik na pniu). 

Bez względu na to, jakiego prusznika zdecydujemy się uprawiać musimy pamiętać, że roślina pochodzi z cieplejszych rejonów świata i w naszym klimacie nie jest w pełni mrozoodporna.

W gruncie nieco lepiej radzą sobie pruszniki zrzucające liście na zimę (w czasie surowych zim one też przemarzają i dopiero na wiosnę się regenerują), ale muszą być posadzone w najcieplejszych rejonach kraju na zacisznych, osłoniętych i ciepłych stanowiskach.

Powinny być też dobrze zabezpieczone przed zimą kopczykiem torfu lub kory, a ich część nadziemna otulona włókniną lub słomianą matą.

Znacznie gorzej znoszą mrozy pruszniki zimozielone, dlatego lepiej jest uprawiać je w pojemnikach chowanych na zimę do bardzo jasnego, chłodnego pomieszczenia (ok. 5-10°C). Jednak nawet wtedy z ich przezimowaniem mogą być spore problemy. Zabrane do mieszkania cierpią z powodu ciepła i suchego powietrza, a w przechowalni może być im zbyt ciemno, dlatego największą szansę na przezimowanie roślin mają osoby, które dysponują niezbyt ciepłą oranżerią lub przeszkloną, chłodną werandą.

Jeśli uda nam się utrzymać prusznika przez zimę, nie możemy jednak spocząć na laurach, bo jeśli chcemy podziwiać jego piękne kwiaty, musimy zapewnić mu w sezonie wegetacyjnym odpowiednie warunki.

Pod jego uprawę powinniśmy przeznaczyć ciepłe i słoneczne stanowisko oraz żyzną, próchniczą, przepuszczalną i lekko wilgotną ziemię o obojętnym odczynie pH.

Pruszniki niezbyt dobrze znoszą suszę, ale też nie tolerują zalania, dlatego w czasie upałów należy je systematycznie, lecz umiarkowanie nawadniać.

Roślinom przyda się też nawożenie mieszankami przeznaczonymi dla krzewów kwitnących (np. nawóz „Compo” do róż i krzewów kwitnących), dzięki czemu wydadzą więcej kwiatów. Podobnie jak u lilaków, po przekwitnieniu dobrze jest usuwać z krzewów kwiatostany, dzięki temu roślina nie będzie tracić sił na wiązanie nasion i wyda więcej kwiatów.

Wskazane jest cięcie wiosenne (szczególnie u odmian zrzucających liście na zimę), które pomoże utrzymać ładny, zwarty pokrój krzewu. Sadzonki prusznika nie są jeszcze w Polsce zbyt popularne. Jeśli jednak nam uda nam się je zdobyć i utrzymamy roślinę w dobrej formie przez 2-3 lata, możemy spróbować samodzielnie ją rozmnożyć.

W tym celu wczesnym latem (czerwiec-lipiec) pobieramy z krzewu dwuwęzłowe sadzonki zielne i ukorzeniamy je w wilgotnym torfie. Kiedy rośliny wypuszczą liście, przesadzamy je do większych doniczek, trzymamy do jesieni na zewnątrz, a na zimę chowamy do chłodnego, widnego pomieszczenia.