Słonecznik ogórkolistny
Do atrakcyjnych odmian należy między innymi słonecznik ogórkolistny, który osiąga wys. ok. 1,5 m i tworzy wzniesione, rozgałęzione pędy, pokryte niezbyt licznymi, zielonymi liśćmi w sercowatym kształcie. Podobnie jak u wielu innych słoneczników, jego pędy i liście pokryte są szorstkimi i krótkimi włoskami. W lipcu na szczytach pędów pojawiają się dość duże (średnica 8-15 cm), pojedyncze kwiaty, o ciemnym koszyczku i jasnych kwiatach języczkowych.
Najpopularniejszą odmianą rośliny jest „Vanilla Ice”, u której kwiaty języczkowe są kremowe. Słonecznik ogórkolistny to roślina jednoroczna, uprawiana z siewu wprost do gruntu. Kwitnie obficie (rozwija wiele kwiatów na jednej roślinie) i bardzo długo (od lipca do października), ale musi mieć zapewnione słoneczne stanowisko i żyzną, próchniczą, przepuszczalną, stale lekko wilgotną glebę. Rośliny są ciekawe i pięknie kwitną, ale mają dość luźny pokrój, dlatego najlepiej wyglądają w ogrodach w stylu naturalistycznym, wiejskim lub rustykalnym. Ich kwiaty nadają się też do wazonu.
Słonecznik wierzbolistny
Oprócz słoneczników jednorocznych w ogrodach uprawiane są też gatunki wieloletnie. Jednym z nich jest między innymi słonecznik wierzbolistny. Roślina jest okazałą, silnie rosnącą byliną, tworzącą wzniesione, słabo rozgałęzione, wysokie pędy (wys. 1,5-2 m) i bardzo oryginalne, wąskie, liczne, długie (ok. 40 cm), zielone, zwisające liście, przypominające wyglądem liście wierzby (stąd nazwa gatunku). Pędy słonecznika rozgałęziają się na szczycie i tworzą na wierzchołkach nieduże koszyczki kwiatowe z ciemnym środkiem i żółtymi płatkami.
Rośliny mają oryginalny wygląd, ale ze względu na rozmiary i silny wzrost najlepiej prezentują się w dużych ogrodach w stylu naturalistycznym lub wiejskim. Mogą być też tłem dla kompozycji rabatowych z niższych roślin. Słonecznik wierzbolistny ma podobne wymagania siedliskowe do poprzedniego gatunku, ale jest od niego dużo bardziej odporny na suszę (preferuje podłoża bardzo przepuszczalne) i może pozostawać na zimę w gruncie.
Nie wymaga przy tym okrywania, gdyż jest dostatecznie mrozoodporny. Jego wadą jest natomiast skłonność do pokładania się pędów.
Słonecznik dziesięciopłatkowy
Kolejnym bylinowym słonecznikiem spotykanym w ogrodach jest słonecznik dziesięciopłatkowy. Roślina osiąga umiarkowaną wysokość (ok. 1,5 m) i tworzy liczne, rozgałęzione pędy, pokryte niedużymi, sercowatymi, zielonymi liśćmi. Zarówno pędy jak i liście są gładkie i tylko miejscami pokryte delikatnymi włoskami (górna część łodyg i spodnia strona liści). Słonecznik rośnie dość silnie, ale nie jest ekspansywny, dlatego w ogrodzie nie powinien sprawiać większych problemów.
W drugiej połowie lata (sierpniu) na szczytach jego pędów zaczynają pojawiać się bardzo liczne, żółte, atrakcyjne, koszyczkowe kwiaty, które pięknie górują nad zieloną kępą liści i pozostają ozdobne aż do późnej jesieni. Słonecznik posiada też kilka ciekawych odmian, różniących się między sobą wyglądem kwiatów i wysokością. Do ciekawszych należą m.in.
- „Capenoch Star” - kwiaty żółte, pojedyncze, wys. ok. 1,5-1,7 m,
- „Soleil d'Or” - kwiaty żółte, pełne, wys. ok. 1,2 m,
- „Double Whammy” - kwiaty żółte, podwójne, wys. ok. 60-80 cm,
- „Lemon Queen” - kwiaty pojedyncze, cytrynowożółte, wys. 1,8-2 m.
Słonecznik dziesięciopłatkowy ma podobne wymagania jak słonecznik zwyczajny, dlatego preferuje słoneczne, ciepłe stanowiska i żyzne, próchnicze, stale lekko wilgotne gleby. Jest natomiast dostatecznie mrozoodporny i nie wymaga zimowego okrycia. Jako bylina ozdobna sprawdza się w każdym ogrodzie, gdyż bardzo ładnie i obficie kwitnie przez całą jesień. Nadaje się do tworzenia jednogatunkowych grup lub wykorzystywania w kompozycjach rabatowych z innymi bylinami i krzewami. Podobny do niego jest słonecznik wielokwiatowy, będący mieszańcem słonecznika dziesięciopłatkowego i zwyczajnego. Ma jednak większe liście i grubsze pędy.