Szkodniki roślin doniczkowych

Warto znać najczęściej występujące choroby i szkodniki aby nie dopuścić do ich rozwoju lub szybko zareagować, kiedy się pojawią.

Najczęściej  rośliny atakowane są przez patogeny bakteryjne lub grzybowe, które zwykle objawiają się różnymi przebarwieniami lub plamami na liściach, a czasem także zamieraniem pędów i całych roślin. Równie często możemy mieć do czynienia z chorobami fizjologicznymi, które pojawiają się, gdy rośliny rosną w niekorzystnych dla siebie warunkach.

Niewłaściwa pielęgnacja i warunki uprawy, to najczęstsza przyczyna dolegliwości roślin. Co ważne, objawy chorób fizjologicznych bardzo często mogą być podobne do objawów chorób grzybowych lub bakteryjnych. Najlepszą metodą unikania wszelkich dolegliwości roślin jest zapewnienie im optymalnych warunków. Co zrobić, kiedy jednak rośliny zachorują? Jakie objawy pomogą zdiagnozować chorobę? Do najczęstszych dolegliwości fizjologicznych należą:

• Zamieranie wierzchołków pędów i liści – objawem jest zasychanie i brązowienie końcówek lub brzegów liści bez oznak rozwoju zarodników grzybów. Zagrożone mogą być m.in. popularne draceny, juki, paprocie, zielistki, figowce, palmy i difenbachie. Przyczyną najczęściej jest zbyt suche powietrze (szczególnie w okresie zimowym) dlatego trzeba rośliny zraszać lub zapewnić większą wilgotność powietrza.
• Oparzenia słoneczne – często występujące uszkodzenia roślin wywołane przez wystawienie roślin na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Na liściach pojawiają się jasne lub brązowe, prześwitujące plamy. Na takie uszkodzenia narażone są np. fiołek afrykański, syningia, kaktusy. Należy zwracać uwagę na to aby gatunków cieniolubnych nie stawiać przy oknie, a  w czasie gorącego lata chronić rośliny przed bezpośrednim słońcem. 
• Żółknięcie, więdnięcie, zamieranie i opadanie  liści – najczęściej chorują rośliny niewłaściwie pielęgnowane – przesuszone albo nadmiernie podlewane oraz nie tolerujące zbyt zimnej wody. Nagłe opadanie liści może być także spowodowane ograniczeniem dostępu światła (np. zimą).

Do najczęściej występujących chorób grzybowych atakujących rośliny doniczkowe należą: szara pleśń, rdze, mączniak prawdziwy, plamistość liści, antraknoza oraz fytoftoroza. Jak objawiają się te choroby?

• Szara pleśń – na liściach i kwiatach pojawiają się charakterystyczne szarobrunatne plamy z pylącym nalotem. Choroba atakuje rośliny stojące w zbyt dużym zagęszczeniu, w miejscach gdzie nie ma cyrkulacji powietrza. Należy usuwać chore części i opryskać rośliny środkiem Teldor.
• Rdza – na spodniej stronie liści pojawiają się rdzawe plamy (skupiska zarodników grzybów). Rośliny zaatakowane przez chorobę należy opryskać jednym z fungicydów: Baymat Ultra, Falcon, Score. 
• Mączniak prawdziwy – objawem choroby jest biały, mączysty nalot na wierzchniej stronie młodych liści i kwiatów. W zwalczaniu choroby pomocne są środki biologiczne np. Biochikol lub chemiczne (fungicydy) np. Baymat Ultra. 
• Antraknoza – na brzegach lub w środku liści pojawiają się charakterystyczne koliste plamy z jasną otoczką. Choroba często atakująca anturium, oleandry, figowce, juki. Chore liście opryskujemy środkami Biochikol lub Topsin. 
• Plamistość liści – różnej wielkości (okrągłe lub wydłużone) brązowe, żółte lub szare plamy na liściach. Skutecznymi środkami zwalczającymi plamistości są: Falcon, Topsin lub Biochikol. 
• Fytoftoroza – jedna z najgroźniejszych chorób roślin ozdobnych atakująca system korzeniowy. Pojawia się gdy rośliny uprawiane są w zbyt wilgotnym podłożu. Na pędach i później na liściach pojawiają się ciemne, rozlane plamy i stopniowo cała roślina zamiera.  

Równie często jak choroby na roślinach żerują także liczne szkodniki. Które z nich występują najczęściej i jak je zwalczać?

• Mszyce – łatwo rozpoznać małe (najczęściej zielone) owady, którymi oblepione są czubki najmłodszych pędów oraz kwiaty. Żerowanie mszyc powoduje słaby wzrost roślin i ich stopniowe zamieranie. Po zauważeniu szkodników rośliny należy opryskać środkami: Decis, Fastac lub Provado Plus AE.
• Wełnowce – łatwe do rozpoznania drobne, białe kłaczki u nasady liści oraz po obu ich stronach. Często wełnowce można spotkać także w systemie korzeniowym. W wyniku żerowania tych szkodników pojawiają się narośla na pędach, żółkną i opadają liście i kwiaty. Po zauważeniu białych kłaczków rośliny trzeba opryskać preparatami Polysect, Fastac lub Provado. Wełnowce można także zmyć z liści wodą z dodatkiem płynu do naczyń. 
• Mączliki – nad rośliną fruwają małe, białe „muszki”, których żerowanie powoduje żółknięcie i zasychanie liści. Owady wydzielają lepkie odchody, na których rozwijają się zarodniki grzybów sadzakowych. Skutecznymi preparatami przeciwko mączlikowi są: Fastac, Polysect lub Provado Plus AE. 
• Ziemiórki – przypominają małe ciemne muszki owocowe. W podłożu rozwijają się też ich jasne larwy. Powodują obumieranie (szczególnie młodych) sadzonek. Do zwalczania tych szkodników niezbędne jest podlanie podłoża środkiem Nomolt. Można zastosować także tzw. tabliczki lepne. 
• Przędziorki -  na roślinie pojawiają się charakterystyczne drobniutkie pajęczynki i malutkie „pajączki”. Szkodnik powoduje powstawanie jasnych (żółtawych), marmurkowatych plam na liściach, które z czasem zasychają i roślina może zamierać. Rozwojowi przędziorków sprzyja suche powietrze dlatego należy często zraszać liście takich roślin jak: palmy, bluszcze, figowce, krotony. Do zwalczania tych szkodników można użyć środka Magus lub Provado (w różnych formach).
• Czerwce – na pędach oraz na spodniej stronie liści pojawiają się tarczek lub miseczek, którym towarzyszy tworzenie się grzybów sadzaków (ciemny osad). Szkodniki powodują deformacje liści, zahamowanie wzrostu i zamieranie roślin. Bardzo mocno porażone liście najlepiej usunąć całą roślinę trzeba opryskać środkiem Fastac lub Polysect. 
• Skoczogonki – chmary jasnych podskakujących w doniczce owadów; żerują w podłożu i atakują prawie wszystkie rośliny doniczkowe (z wyjątkiem sukulentów). Rozwojowi szkodników sprzyja zbyt wilgotne podłoże dlatego należy je lekko  przesuszyć. Do zwalczenia skoczogonków można zastosować preparat doglebowy Nomolt lub pałeczki owadobójcze.