Wiele z nich to wielkie, kilkudziesięciometrowe drzewa, ale niektóre są krzewami lub niewielkimi pnączami. W Polsce możemy uprawiać rośliny z tego rodzaju jedynie w warunkach domowych, gdyż nie wytrzymują one niskich temperatur.
Popularne gatunki fikusa
Najbardziej popularne gatunki fikusów to z pewnością:
fikus sprężysty (Ficus elastica) – gatunek dorastający w warunkach pokojowych do ok. 2-3 m Wyrasta zwykle w postaci jednego, grubego pędu, cięty łatwo się rozwidla. Wytwarza duże, owalne, skórzaste liście, zwykle ok. 20 cm długości, choć zdarzają się również dłuższe. Na ogół są zielone, ale w odmianach mogą być również pstre np. białozielone lub dodatkowo różowo podbarwiane (np. „Tricolor”, „Variegata”).
fikus benjamina (Ficus nenjamina) – rozłożysty, duży krzew, dorastający w dobrych, domowych warunkach nawet do 3-4 m wys. (choć zwykle bywa niższy) i 1,5 m szerokości. Ma mnóstwo rozgałęzionych, drewniejących pędów, na których wyrastają niewielkie, ok. 3 cm, lancetowate liście. Podobnie jak poprzednik, może mieć liście zielone lub w odmianach białozielone i żółtozielone (odm. „Variegata”, „Starlight”). Spotyka się też niskie odmiany, łatwiejsze do uprawy w mieszkaniu i nadające się niekiedy do prowadzenia w formie drzewka bonsai (np. „Esther”, „Natasha”, „Compact Difference”).
Dowiedz się więcej: Jak dbać o fikus benjamina
Nieco mniej znane fikusy
Znacznie rzadziej spotykany jest natomiast:
- fikus deltolistny (Ficus deltoidea) – oryginalny, krzewiasty fikus, rośnie podobnie do fikusa benjamina, z tym, że jego pędy są mniej rozgałęzione i bardziej wzniesione. Prawie okrągłe, zielone od góry, brązowawe od dołu liście, umieszczone są na gałązkach dość rzadko.
- fikus lirolistny (Ficus lyrata) – jeden z większych i odporniejszych fikusów, rosnących podobnie do fikusa sprężystego, ale mający duże (ok. 30-centymetrowe) i szerokie (ok. 25-centymetrowe), zielone liście. Kształtem przypominają lirę, stąd prawdopodobnie jego nazwa.
- fikus wierzbolistny (Ficus binnendijkii) – bardzo oryginalny, ale duży i rozłożysty krzew. Osiąga ok. 2-3 m wys. i 1,5-2 m szer. Jego liście są podobne do liści wierzby: długie (ok. 20 cm.) i wąskie. Wyrastają gęsto na pędach, tworząc bujną, zieloną masę.
- fikus pnący (Ficus pumila) – niewielkie pnącze, posiadające długie, cienkie pędy i maleńkie, niemal okrągłe liście. Zwykle są zielone, jednak odmiana pstra ma umaszczenie białozielone. Jest bardzo wrażliwy na brak wody. Znakomicie sprawdza się w kompozycjach z innymi roślinami doniczkowymi.
Wymagania uprawowe fikusów
Wyglądem fikusy różnią się pomiędzy sobą dość znacznie, jednak wymagania uprawowe mają stosunkowo podobne. Lubią stanowiska widne, choć nie bezpośrednio nasłonecznione. Fikus benjamina na niedostateczną ilość światła reaguje zrzuceniem liści. Jedynie fikus sprężysty zniesie nieco więcej cienia.
Fikusy należy podlewać dość regularnie, nie pozostawiając jednak wody w podstawce, gdyż wtedy korzenie łatwo ulegają gniciu. Najbardziej wrażliwe na brak wody są „benjaminy” oraz fikusy pnące, nieco bardziej wytrzymałe natomiast to fikusy sprężyste i fikusy lirolistne.
Rośliny te pochodzą z ciepłych rejonów naszej planety, dlatego przez cały rok wymagają temperatury pokojowej w granicach 18-24 °C. Niektóre gatunki ( fikus sprężysty, fikus lirolistny) zimą zniosą temperaturę w dolnych granicach ok. 16-18°C. Nie może ona jednak nigdy spadać poniżej 12°C. Fikusy bardzo lubią wilgotne powietrze. Można je więc zraszać lub ustawić
w pobliżu nawilżaczy.
Czego fikusy nie lubią
Fikusy nie są trudne w uprawie, ale jest kilka rzeczy, których nie znoszą. Na pewno bezpośredniego słońca, zalania podłoża, zmiany miejsca, przeciągów i tzw. „zimnych nóg”. Na te niedopatrzenia mogą reagować zrzucaniem liści, zasychaniem lub nawet zamarciem. Źle pielęgnowane, stają się też podatne na choroby, szczególnie pochodzenia grzybowego. W zbyt suchym powietrzu atakują je przędziorki.
Przesadzanie i rozmnażanie fikusów
Najlepszą ziemią dla fikusów, jest podłoże na bazie ziemi gliniastej, torfu i piasku lub gotowa mieszanka dostępna w centrach ogrodniczych, przeznaczona specjalnie do ich uprawy. Na dnie doniczki zawsze należy umieścić drenaż np. z kulek keramzytu, utrzymujący nadmiar wody z dala od korzeni. Fikusy będą też wdzięczne za dokarmianie ich w czasie wzmożonej wegetacji.
Rośliny rozmnaża się za pomocą sadzonek pędowych (fikus pnący) lub wierzchołkowych, niekiedy też dają się podzielić podczas przesadzania (formy krzewiaste, fikus pnący). Sadzonki należy najpierw namoczyć w letniej wodzie, aby pozbawić je soku mlecznego. Ukorzeniają się w wilgotnym i ciepłym podłożu.
Uwaga na sok fikusów
Każdy kto podejmuje się uprawy tych pięknych roślin, musi mieć na uwadze, że wydzielają nieco toksyczny, biały sok, powodujący podrażnienia skóry. Dlatego prace pielęgnacyjne wokół nich należy wykonywać w rękawiczkach ochronnych. Mają nam jednak do zaproponowania coś na pociechę, dobrze radzą sobie bowiem z oczyszczaniem powietrza skażonego niektórymi związkami chemicznymi np. formaldehydem czy oktanem.
