Trojeść amerykańska, bulwiasta i krwista. Jak je uprawiać i na co uważać

Trojeści to rośliny pochodzące z Ameryki Północnej i Środkowej. Liczą ponad 100 gatunków, a większość z nich wygląda pięknie i okazale. Uwagę szczególnie zwracają kwiaty o złożonej i skomplikowanej budowie, zebrane w spore kwiatostany. Formą mogą kojarzyć się z kwiatami hoi – znanej z uprawy doniczkowej.

W Ameryce trojeści były dość szeroko wykorzystywane użytkowo. Z łodyg niektórych gatunków pozyskuje się włókna, delikatne włoski nasienne są używane jako materiał ociepleniowy. Trojeści wykorzystywano także jako rośliny lecznicze i jadalne, z tym jednak trzeba uważać, bo większość trojeści jest także trująca (zawiera niebezpieczne glikozydy nasercowe). Większość gatunków wydziela biały, mleczny sok, który jest toksyczny (do niego nawiązuje angielska nazwa tej rośliny, czyli milkweed).

To właśnie tą rośliną (szczególnie trojeścią amerykańską, ale nie tylko) odżywia się piękny motyl – monarcha wędrowny, słynący z masowych migracji, w czasie których pokonuje dystans nawet 3 tysięcy kilometrów. Zjadając ich trujące liście gąsienice nie tylko odżywiają się, ale też stają się niejadalne dla ptaków. Ponieważ trojeść amerykańska jest tępiona jako chwast w uprawach, przyczynia się to spadku liczebności motyli (ich gąsienice nawet walczą między sobą o liście tej rośliny).

Kwiaty trojeści zawierają dużo nektaru, dlatego przyciągają również inne gatunki motyli i owadów, a w regionach, gdzie występują te ptaki – także kolibry.

Niektóre gatunki uprawia się jako rośliny ozdobne. Jednak nie wszystkie – trzeba wiedzieć, że bardzo efektowna trojeść amerykańska jest w Europie uznana za roślinę inwazyjną, a jej uprawa w Polsce jest zakazana. Oto popularne gatunki trojeści.

Trojeść amerykańska (Asclepias syriaca) jest byliną, i to długowieczną. Tworzy wzniesioną, grubą łodygę, która może dorastać do 1,5 m wysokości. Jest ona owłosiona i pokryta dużymi, eliptycznymi liśćmi. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Jej kwiaty są różowe i zebrane w kuliste kwiatostany, mają intensywny, przyjemny zapach.

Trojeść amerykańska, żeby dobrze rosnąć, potrzebuje głównie słońca. Tworzy mocne i sięgające głęboko korzenie, dlatego jest odporna na suszę. Ale najbardziej lubi wilgotną ziemię, znosi także zalewanie korzeni. Nie jest też wybredna co do ziemi, jest odporna na mróz, choroby i szkodniki. Do tego łatwo rozsiewa się, i to na duże odległości, bo jej nasiona roznosi wiatr.

Wszystko to mogłoby sprawiać, że trojeść amerykańska byłaby idealną i łatwą w utrzymaniu rośliną ozdobną. Niestety jest ona w Europie obca, a zadomowiła się na tyle, że została uznana za roślinę inwazyjną, które zagraża rodzimej przyrodzie. Jeśli trojeść raz gdzieś zagości, pozostanie tam i szybko opanuje teren. Dodatkowo jest trująca dla zwierząt, więc jej obecność na pastwiskach jest niebezpieczna.

Obecnie w Polsce (i Unii Europejskiej) uprawa trojeści amerykańskiej jest zakazana. Znajduje się ona na liście gatunków inwazyjnych, stanowiących zagrożenie dla przyrody (zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów, Dz.U. 2022 poz. 2649). Dowiedz się więcej: dlaczego nie wolno uprawiać trojeści i jakie kary grożą za złamanie przepisów.

Trojeść bulwiastą (Asclepias tuberosa) można uprawiać bez żadnych ograniczeń. A warto to robić, bo ma piękne i oryginalne kwiaty. Są one liczne, w intensywnie czerwonopomarańczowym kolorze i zebrane w płaskie tzw. nibybaldachy (są też odmiany o czysto pomarańczowych kwiatach). Ta trojeść kwitnie długo, bo od czerwca/lipca do sierpnia/września, a kwiaty nadają się też do wazonów. Ma także dekoracyjne owoce. Może dorastać od 60 do 90 cm wys., w zależności od warunków i ma długie i wąskie liście. W porównaniu z innymi trojeściami zawiera najmniej substancji toksycznych i mlecznego soku.

licencja CC BY-SA 4.0

Trojeść bulwiastą najlepiej sadzić w słonecznych, zacisznych i osłoniętych od wiatru miejscach. Lubi w miarę żyzną, piaszczysto-gliniastą ziemię. Podłoże koniecznie musi być przepuszczalne, bo roślina nie lubi wody zalegającej przy korzeniach. Jest to ważne szczególnie zimą, bo w mokrej ziemi bardzo źle zimuje. Trojeść bulwiasta nie jest w pełni odporna na mróz i poza odpowiednim podłożem, wymaga też okrycia przed mrozami. Jeśli ziemia w ogrodzie jest ciężka, na dnie dołka dobrze jest wysypać warstwę drenażu. Można też sadzić te rośliny na pochyłościach terenu, z których woda będzie spływać. Jednak latem, jeśli nie pada, warto ją podlewać. Wyższym roślinom warto zapewnić podpory, bo nie zawsze łodygi utrzymują ciężar kwiatostanów.

Trojeść bulwiastą można uprawiać z nasion, wysianych w marcu-kwietniu na rozsady, coraz częściej w sprzedaży pojawiają się też gotowe sadzonki.

Podobna do tego gatunku jest trojeść lancetowata, ale mniej obficie kwitnie.

Trojeść krwista (Asclepias incarnata) przypomina trojeść amerykańską, ale ma znacznie węższe, lancetowate liście, a kwiaty pojawiają się głównie na szczytach rozgałęzionych pędów i nie są kuliste, a bardziej płaskie. Trojeść krwista ma najczęściej mocno różowe kwiaty, ale są też odmiany kwitnące na biało. Kwitnie od czerwca/lipca do sierpnia. Również tę roślinę można z powodzeniem uprawiać jako ozdobną, choć trzeba jej zapewnić specyficzne warunki.

licencja CC BY-SA 4.0

Trojeść krwista to idealna roślina na podmokłe tereny. W naturze występuje na bagnach i podmokłych łąkach i w takich warunkach czuje się najlepiej. Można nią obsadzać brzegi naturalnych stawów, czy właśnie mokre łąki. Jednak poza mokrym podłożem potrzebuje też słońca, więc teren powinien być otwarty. Trojeść krwista korzeni się bardzo głęboko i praktycznie nie nadaje się do przesadzania. Tworzy ładne kępy, ale nie jest ekspansywna. To roślina w pełni odporna na mróz.

Trojeść krwistą można wyhodować z nasion – ale uwaga: sieje się je jesienią, bo wymagają stratyfikacji (okresu przechłodzenia). Można też kupić gotowe sadzonki. To roślina wieloletnia.

Podpowiadamy: Jak uprawiać pstrolistkę sercowatą, jak wykorzystać tę roślinę i na co uważać