Trytoma groniasta – bylina kwitnąca przez całe lato. Jak ją uprawiać w ogrodzie

Trytoma groniasta nazywana też „płonącą pochodnią” wyróżnia się na tle innych bylin uprawianych w ogrodach. Jej nazwa, wygląd i pochodzenie są bardzo egzotyczne, gdyż ojczyzną rośliny są tereny leżące na obszarze Afryki Południowej i Madagaskaru. Trytoma występuje też pod nazwą knifofia groniasta (lub ogrodowa).

Największą ozdobą trytomy są okazałe kwiatostany, mające postać zwartego, dużego grona, rozwijającego się na szczycie sztywnego, wzniesionego pędu (wys. 1-1,2 m), wyrastającego z rozety skórzastych, długich, mieczowatych liści.

Cały kwiatostan złożony jest z licznych, bardzo gęsto ułożonych obok siebie kwiatów, rozwijających się stopniowo od dołu do góry. Kwiaty mają podłużny, dzwonkowato-rurkowaty kształt i żółto-pomarańczową barwę, ale zanim się całkowicie rozwiną są pomarańczowe. Ponieważ jednak pąki rozwijają się partiami od dołu do góry, kwiatostan jest wielobarwny i mieni się różnymi odcieniami koloru żółtego i pomarańczowego.

Kwiaty zaczynają się pojawiają się na pędach pod koniec czerwca, roślina będzie je wytwarzać aż do jesieni (październik), zdobiąc ogród przez całe lato.

Rośliny wyglądają szczególnie atrakcyjnie po kilku latach uprawy, kiedy mocno się rozrosną i stworzą ładna, gęstą kępę. Ze względu na swoją egzotyczną urodę, mogą stać się jedną z największych atrakcji ogrodu, ale ich uprawa nie jest łatwa. Pochodząca z dalekiej Afryki trytoma, ma dość szczególne wymagania i będzie dobrze rosła tylko w odpowiednich warunkach.

W ogrodzie oczekuje słonecznego, ciepłego i osłoniętego od wiatru stanowiska oraz umiarkowanie żyznego, przepuszczalnego, średnio wilgotnego podłoża o lekko kwaśnym odczynie pH. Idealnym miejscem do jej uprawy będzie ciepła i słoneczna rabata, przylegająca do południowej ściany domu lub altany.

W okresie wegetacyjnym trytoma nie wymaga nawożenia ani żadnych szczególnych zabiegów pielęgnacyjnych i zwykle nie stwarza większych problemów.

Kłopoty zaczynają się dopiero zimą, kiedy brakuje słońca, a temperatury mocno spadają. Trytomy nie są zbyt odporne na mróz, dlatego późną jesienią należy zabezpieczyć je przed chłodem, wiążąc ich liście w rodzaj chochoła i okrywając je słomianą matą, a także obsypując podstawę kępy grubą warstwą ściółki (np. torfu lub liści). W najchłodniejszych rejonach kraju takie zabezpieczenie może jednak nie wystarczyć, dlatego rośliny lepiej jest  uprawiać w dużej donicy, chowanej na zimę do pomieszczenia niż w gruncie.

Dla trytomy równie niebezpieczna jak niskie temperatury jest też zbyt wysoka wilgotność podłoża. Latem, w porze kwitnienia, trytomy potrzebują sporo wilgoci, ale zimą woda zalegająca wokół ich korzeni łatwo może doprowadzić do zagniwania liści, a nawet śmierci roślin. Z tego względu gleba przeznaczona pod ich uprawę musi być przepuszczalna i dobrze zdrenowana, aby zimą nie kumulowała w sobie wody.

Nieco łatwiejsze niż uprawa trytomy jest jej rozmnażanie. Na odpowiednich stanowiskach roślina ładnie się rozrasta i tworzy liczne odrosty korzeniowe, dlatego wiosną można podzielić kępy lub pobrać z nich przyrosty boczne, uzyskując młode sadzonki, gotowe do posadzenia na nowym stanowisku.

Nieco trudniej uzyskać rośliny z nasion, które czasami wymagają przed siewem stratyfikacji w niskich temperaturach (ok. 0-5°C). Nasiona wysiewa się wczesną wiosna do skrzynek i przechowuje w ciepłym inspekcie, a następnie siewki się pikuje do doniczek i po minięciu wiosennych przymrozków, wysadza na miejsce stałe.

W ogrodzie trytomy znakomicie prezentują się posadzone w grupach, ale mogą też tworzyć ciekawe kompozycje z innymi roślinami jak np. jeżówkami, astrami, pustynnikami, liliowcami, rudbekiami, ostróżkami czy krwawnikami. Dobrze wyglądają też w towarzystwie traw ozdobnych i krzewów (np. berberysów, krzewów iglastych).

Rośliny mają również kilka ciekawych odmian, różniących się od gatunku głównie barwą i wyglądem kwiatów, np.

• „Lemon Popsicle” - kwiaty kremowe, pąki cytrynowożółte,
• „Orange Vanilia” - kwiaty kremowe, pąki pomarańczowe,
•  „Poco Orange” - całe kwiatostany pomarańczowe,
• „Mango Popsicle” - kwiaty żółto-pomarańczowe,
• „Royal Castle” - kwiaty pomarańczowe, pąki czerwone,
• „Little Maid” i „Ice Queen” - kwiaty białe, pąki zielono-kremowe,
• „Nancy's Red” - kwiatostany czerwone.