Naparstnica była dawniej często spotykana w wiejskich ogródkach, na kilka lat niemal zupełnie odeszła w zapomnienie, aby dziś znów powrócić do łask.
Naparstnica – moc dzwonków na długiej łodydze
Naparstnica należy do liczącej sobie kilkanaście gatunków rodziny trędownikowatych, ale w uprawie spotyka się ją głównie w postaci jednego gatunku czyli naparstnicy purpurowej (Digitalis purpurea), która posiada kilka ciekawych odmian jak np.:
- „Virtuoso White” - kwiaty białe, wys. 1,-1,5 m,
- „Anne Redetzky” - kwiaty białe, postrzępione na końcach, wys. ok. 0,6-0,9 m,
- „Pam's Choice” - kwiaty białe z dużymi, bordowymi plamami wewnątrz korony, wys. ok. 1,2-1,5 m,
- „Virtuoso Red” - kwiaty ciemnoróżowe z jaśniejszym, nakrapianym wnętrzem korony, wys. ok. 1 m,
- „Virtuoso Rose Compact” - kwiaty różowe, wys. ok. 1 m.
Czysty gatunek dorasta zwykle do wysokości ok. 1,5 m (pęd kwiatowy), tworzy gęstą, zielona rozetę liści oraz wytwarza liczne, zwisające na całej długości pędu, duże, dzwonowate, różowe kwiaty z jaśniejszą, nakrapianą gardzielą.
Roślina krótkowieczna, ale piękna
Roślina jest gatunkiem dwuletnim lub krótkowieczną byliną, dlatego w pierwszym roku uprawy tworzy gęstą rozetę liściową, a w drugim wypuszcza pęd kwiatowy i zakwita. Nie powinno nas to jednak zniechęcać do jej uprawy, bo kiedy już w końcu zakwitnie, uroda jej kwiatów wynagrodzi nam długie oczekiwanie.
Naparstnica z nasion lub sadzonki
Jeśli chcemy mieć naparstnicę w ogrodzie, to w pierwszym roku uprawy (wiosną – w maju-czerwcu), musimy wysiać nasiona rośliny na rozsadniku lub w skrzynce. Nasiona są bardzo małe i do kiełkowania potrzebują światła, dlatego nie należy ich przykrywać ziemią, a jedynie lekko docisnąć do powierzchni gleby (kiełkują po ok. 2 tyg.).
Kiedy siewki wykształcą już rozetkę liściową, należy je przepikować (robimy to w sierpniu-wrześniu). Rozetki są stosunkowo odporne na niskie temperatury, mimo to przed nastaniem zimy warto okryć je stroiszem lub lekko obsypać torfem.
Oczekiwanie na kwiaty naparstnicy możemy sobie jednak znacznie skrócić, kupując wiosną gotowe, jednoroczne sadzonki u producenta lub na targu. Zakwitną niedługo po posadzeniu, wiec nie trzeba będzie na nie czekać cały rok.
Naparstnice zakwitają zwykle w czerwcu-lipcu, ale jeśli zaraz po pierwszym kwitnieniu zetniemy kwiatostany (pozostawione kwiaty zawiązują nasiona i dają samosiew), mogą powtórzyć kwitnienie w sierpniu.
Jakich warunków potrzebuje naparstnica
Jeśli jednak naparstnice mają czuć się w naszym ogrodzie naprawdę dobrze i tworzyć ładne, gęste kępy oraz liczne kwiaty, muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki uprawowe. Rośliny pochodzą ze środowiska łąkowo-leśnego, dlatego w ogrodzie będą oczekiwały podobnych warunków siedliskowych jak w naturze.
Naparstnicom trzeba więc zapewnić im jasne, ale osłonięte przed bezpośrednim słońcem stanowisko oraz próchniczą, przepuszczalną, bogatą w materię organiczną i dość wilgotną glebę o lekko kwaśnym odczynie pH (nie lubi gleb wapiennych).
Rośliny nie wymagają natomiast żadnych specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych i są dość odporne na choroby oraz szkodniki.
Jak wykorzystać naparstnicę w ogrodzie
W ogrodzie doskonale prezentują się posadzone w niewielkich grupach, ale dobrze wyglądają też w kompozycjach wielogatunkowych z bylinami i krzewami (np. przetacznikami, bodziszkami, orlikami, różami). Nadają się też na kwiat cięty. W ogrodach bardzo rzadko można też spotkać hodowlane odmiany bylinowej naparstnicy zwyczajnej, o kremowo-żółtych kwiatach, która jest ściśle chroniona na stanowiskach naturalnych.
Uwaga: naparstnica jest trująca
Zanim jednak zdecydujemy się na uprawę naparstnicy, musimy pamiętać, że jest ona rośliną silnie trującą. Wszystkie jej części zawierają toksyczne glikozydy, które po dostaniu się do układu pokarmowego mogą powodować zatrucia, duszności, biegunki, wymioty, sinicę, a nawet śmierć.
Z tego względu rośliny lepiej nie uprawiać w miejscach dostępnych dla dzieci i zwierząt domowych.
Nie wolno również samodzielnie sporządzać z niej preparatów leczniczych. Wprawdzie suszone liście naparstnicy mają pewne właściwości lecznicze (wykorzystywane w farmaceutyce i ziołolecznictwie), ale można z nich korzystać jedynie pod ścisłą kontrolą lekarza i tylko w postaci sprawdzonych preparatów, pochodzących np. z apteki (obecnie najczęściej są one wytwarzane z naparstnicy wełnistej).
