Stewia, czyli naturalny słodzik
Niezwykły i zróżnicowany świat roślin to ogromna skarbnica wartościowych substancji leczniczych i odżywczych, z których przy odrobinie wiedzy możemy bez przeszkód korzystać. Jedną z ciekawszych roślin, na jakie powinniśmy zwrócić szczególną uwagę, jest między innymi stewia.
Zawarte w niej związki organiczne sprawiają (głównie glikozydy takie jak steviozyd i rebaudiozyd-A), że jest ona kilkadziesiąt razy słodsza od cukru (mała łyżeczka słodzika ze stewii wystarczy na 1 litr wody), a jednocześnie nie stanowi żadnego zagrożenia dla osób cierpiących na cukrzycę oraz ludzi zmagających się z nadwagą. Naturalny słodzik uzyskany z liści stewii, nie podnosi poziomu cukru we krwi i nie zawiera kalorii, co jest szczególnie ważne w dla diabetyków i osób będących na diecie odchudzającej.
Dowiedz się więcej: Jakie właściwości ma stewia i jak wpływa na organizm
Co ciekawe, substancje słodzące zawarte w stewii są też odporne na działanie wysokich temperatur (do ok. 200°C) i zachowują stabilność w kwaśnym środowisku, dlatego można nimi dosładzać ciasta, wypieki i dania gotowane, a także marynaty.
Liście stewii mają także pewne właściwości lecznicze, gdyż wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwpróchnicze, dlatego wykorzystanie ich w formie słodzika jest bezpieczne dla zębów, ale nawet chroni je przed rozwojem groźnych bakterii powodujących próchnicę.
Jedyną wadą preparatów z liści stewii, jest ich specyficzny, słodzikowaty posmak, za który odpowiada steviozyd. Można jednak poradzić sobie z tym problemem, dodając do napojów nieco soku z cytryny lub poszukać słodzików opartych głównie na drugim z ważnych glikozydów – rebaudiozydzie, który nie posiada charakterystycznego posmaku.
Jak uprawiać stewię w domu i ogrodzie
Obecnie słodziki ze stewii można kupić już niemal w każdej aptece, sklepie ze zdrową żywnością lub w większym centrum handlowym, ale można też pokusić się o samodzielną uprawę tej wspaniałej i wartościowej rośliny. Wprawdzie z jej liści nie uzyskamy w domowych warunkach białego, słodkiego proszku, ale jeśli je wysuszymy (stają się wtedy słodsze), z powodzeniem możemy dosładzać nimi herbatę, kawę, zimne napoje, desery czy słodkie zupy.
Rodzaj stewia obejmuje ok. 240 gatunków roślin należących do rodziny astrowatych, jednak w uprawie największe znacznie ma pochodząca z Brazylii Stevia rebaudiana. To krzewinka, która w naturalnym środowisku dorasta do ok. 0,5- 1 m wys. i zasiedla subtropikalne łąki oraz okolice zbiorników wodnych, dlatego stewia w uprawie oczekuje przez cały rok dość wysokiej temperatury (ok. 22-25°C) i podwyższonej wilgotności powietrza, a także widnego i ciepłego stanowiska.
Stewia nie toleruje suszy ani zalania, dlatego powinna być podlewana systematycznie, ale umiarkowanie. W utrzymaniu odpowiedniej wilgotności podłoża wokół krzewinki, może pomóc ściółkowanie gleby kompostem lub słomą. Stewia nie ma natomiast szczególnych wymagań glebowych i może być uprawiana w każdej typowej ziemi kwiatowej lub ogrodowej.
Jak sadzić stewię i kiedy zbierać liście stewii
W naturalnym środowisku jest rośliną wieloletnią, jeśli jednak będzie uprawiana w gruncie (sadzona w maju w rozstawie ok. 60 cm x 10 cm. lub 70 cm x 25 cm.), zachowa się jak roślina sezonowa i wraz z pierwszymi przymrozkami obumrze. Chcąc cieszyć się jej urodą przez kolejne lata, musimy uprawiać ją w doniczce i jedynie sezonowo umieszczać w ogrodzie.
Stewię do uprawy możemy pozyskać w postaci gotowych sadzonek lub spróbować rozmnożyć ją samodzielnie, co jednak nie jest łatwe. Roślinę najczęściej rozmnaża się z nasion, ale ponieważ charakteryzują się słabą siłą kiełkowania (zaledwie ok. 50-60%), należy wysiać ich znacznie więcej, niż przewiduje się uzyskać roślin. Dobrym rozwiązaniem jest także pozyskiwanie roślin z sadzonek pędowych, pobieranych z krzewu przed kwitnieniem (zwykle późnym latem).
Stewia jest rośliną dnia krótkiego i zakwita dopiero późną jesienią. Jeśli uprawiamy stewię dla słodkich liści, musimy przeprowadzić zbiory jak najpóźniej (wrzesień-październik, ścinając pędy ok. 10-15 cm nad podłożem), ale koniecznie przed kwitnieniem, gdyż wraz z rozwojem kwiatów, w liściach radykalnie spada ilość słodkich glikozydów, a zwiększa się ilość substancji goryczkowatych.
