Większość uprawianych w ogrodach roślin preferuje stanowiska słoneczne lub tylko lekko półcieniste. Czasami jednak nasz ogród nie jest skąpany w słońcu, gdyż posiada nie najlepszą wystawę względem stron świata lub osłaniają go wysokie drzewa. Choć takie warunki są dla roślin trudniejsze, niektóre z nich mogą sobie z nimi poradzić.
Najwięcej znajdziemy ich wśród gatunków ozdobnych, jednak w warzywniku też da się coś uprawiać. Wprawdzie w cieniu raczej nie urosną nam pomidory, papryka, kapusta czy rzodkiewka, ale niektóre warzywa liściowe i przyprawowe, a także kilka ziół już tak.
Warzywa do mocnego cienia
W najgorszym położeniu będziemy wtedy, gdy na nasz warzywnik w ciągu dnia dociera naprawdę niewiele słońca (mniej niż 2 godziny dziennie), bo osłaniają go gęste drzewa lub wysokie mury. W takim miejscu poradzą sobie tylko nieliczne rośliny, w tym głównie:
- kapusta chińska pak choi - warzywo o krótkim okresie wegetacji, potrzebujące żyznej, próchniczej, bogatej w składniki pokarmowe, dobrze odchwaszczonej i stale lekko wilgotnej gleby oraz ciepłego, zacisznego stanowiska,
- mięta pieprzowa o zielonych liściach (lubi gleby przepuszczalne, umiarkowanie żyzne i niezbyt wilgotne).
Jeśli do warzywnika dociera trochę więcej słonecznego światła i stanowisko jest umiarkowanie zacienione (2-3 godziny dziennie np. pod wysokim ogrodzeniem od strony wschodniej lub zachodniej), pole manewru mamy już trochę większe.
W takim miejscu możemy bowiem uprawiać dodatkowo też:
- buraki liściowe - w pełnym słońcu ich liście więdną, więc na częściowo zacienione stanowisko nadają się doskonale, potrzebują jednak żyznej i stale lekko wilgotnej gleby,
- szpinak - warzywo o krótkim okresie wegetacji, do uprawy wiosennej lub jesiennej, preferujące żyzne, lekko wilgotne, ciepłe gleby,
- sałatę liściową - warzywo o krótkim okresie wegetacji, preferujące żyzne, przepuszczalne, stale lekko wilgotne podłoża,
- czosnek niedźwiedzi - użytkowa, sezonowa bylina cebulowa o jadalnych liściach, zbieranych wczesną wiosną (marzec-kwiecień) lub cebulkach, pozyskiwanych przez cały sezon, preferująca próchnicze, żyzne, stale lekko wilgotne podłoża,
- szczaw - warzywo wieloletnie, zajmujące stanowisko przez ok. 3-4 lata i oczekujące próchniczej, dość żyznej, ciepłej i lekko wilgotnej gleby.
W najlepszym położeniu będą właściciele warzywników zlokalizowanych w rozproszonym cieniu, na które dociera sporo rozproszonego światła, choć nie jest to bezpośrednie słońce (np. miejsce pod ażurowymi koronami drzew).
Na takim stanowisku poradzi sobie całkiem dużo warzyw i ziół, bo oprócz wszystkich roślin uprawianych w umiarkowanym cieniu, możemy tu posadzić też takie gatunki jak np.:
- czosnek pospolity - popularne warzywo, preferujące żyzne, próchnicze, przepuszczalne, ale lekko wilgotne gleby,
- pietruszkę naciową - roślina uprawiana dla zielonych liści, preferująca żyzne, przepuszczalne, ale lekko wilgotne gleby,
- bób - warzywo o krótkim okresie wegetacji do uprawy wiosennej, woli słońce, ale zniesie też jasny półcień, preferuje jednak gleby ciężkie, wilgotne i żyzne,
- rukola czyli rokietta siewna - warzywo liściowe, o krótkim okresie wegetacji, preferujące ciepłe, żyzne, próchnicze, przepuszczalne, ale stale lekko wilgotne gleby,
- koper - warzywo o krótkim okresie wegetacji, preferujące żyzne, próchnicze, przepuszczalne, ale lekko wilgotne gleby,
- roszponkę warzywną - warzywo liściowe o krótkim okresie wegetacji, najlepsze do uprawy jesienią jako poplon, preferujące dość żyzne, stale lekko wilgotne gleby,
- lubczyk - wieloletnia roślina przyprawowa, preferująca żyzne, przepuszczalne, ale lekko wilgotne gleby.
Jak doświetlić warzywnik w cieniu
Warunki w niezbyt dobrze oświetlonych warzywnikach możemy też nieco poprawić, malując osłaniające je ogrodzenie lub ściany domu czy altany na jasny, najlepiej biały kolor, który będzie odbijał światło, doświetlając rośliny.
O czym pamiętać, uprawiając warzywa w cieniu
W cieniu, gdzie na ogół jest dość wilgotno, musimy też pamiętać o zachowaniu większych odstępów między roślinami (pozwalają na lepszą cyrkulacje powietrza) i systematycznym kontrolowaniu upraw, gdyż takie warunki są idealne do rozwoju chorób grzybowych oraz do żerowania dla ślimaków.
