Płodozmian w warzywniku. Co to jest płodozmian i go stosować w praktyce? Wyjaśniamy, w jakiej kolejności siać warzywa. Tabela upraw

Niekiedy prace ogrodnicze wydają się tak skomplikowane, że niesłusznie kojarzymy je głównie z profesjonalnym ogrodnictwem. Przykładem może być między innymi płodozmian, którego często unikamy, bo nie bardzo wiemy, na czym polega. Nie jest to jednak tak trudne jak się wydaje. Warto go stosować w przydomowym warzywniku.

Płodozmian to po prostu coroczna, zaplanowana na kilka kolejnych lat zmiana miejsca uprawy poszczególnych warzyw w warzywniku. Taki rodzaj uprawy pozwala optymalnie wykorzystać przestrzeń, ogranicza występowanie chorób i szkodników oraz utrzymuje glebę w dobrym stanie.

Jedną z głównych zasad płodozmianu jest unikanie uprawy po sobie na danym stanowisku roślin z tej samej rodziny botanicznej (przerwa w powinna wynosić co najmniej 4 lata), ze względu na występowanie wspólnych chorób i szkodników. Ich formy przetrwalnikowe (np. jaja szkodników, zarodniki grzybów), mogą bytować w glebie nawet kilka lat, z roku na rok zakażając kolejne uprawy. Jeśli więc w jednym roku uprawialiśmy na zagonie kapustę, w następnym roku musimy posadzić ją, a także pozostałe warzywa kapustne, na innym miejscu.

Polecamy: Kalendarz siewu i sadzenia 20 popularnych warzyw. Co i kiedy siać do gruntu oraz na rozsady

Warzywnik należy podzielić na kwatery (4 lub więcej), pozwalające każdego roku zmieniać miejsce uprawy poszczególnych warzyw. Przykładowo mając do dyspozycji 4 grządki, w pierwszym roku sadzimy:

• na jednej warzywa kapustne (np. brukselkę, jarmuż, kapustę),
• na drugiej korzeniowe (np. marchew, pietruszka),
• na trzeciej strączkowe (np. bób, fasolka szparagowa),
• na czwartej psiankowate (np. papryka, pomidor).

W następnym roku należy zmienić miejsce uprawy każdej grupy warzyw, ale zgodnie z ich wymaganiami pokarmowymi. Jest to ważne, gdyż poszczególne warzywa mają zapotrzebowanie na inne składniki odżywcze, więc uprawiane po sobie wyjaławiają glebę z konkretnego składnika.

Po roślinach płytko korzeniących się np. papryce najlepiej sadzić warzywa o głębokim systemie korzeniowym np. marchew, które pobierają składniki odżywcze z głębszych warstw podłoża.

Poza tym rośliny szczególnie żarłoczne potrafią wyczerpać składniki odżywcze z podłoża już w pierwszym roku uprawy, dlatego posadzone w kolejnym roku na tym samym miejscu będą „głodować” i wydadzą gorsze plony. Dlatego też na kwaterze świeżo nawiezionej nawozem organicznym (w pierwszym roku po oborniku lub kompoście), należy uprawiać warzywa najbardziej żarłoczne (np. dynia, ogórek, seler, kapusta), drugą kwaterę należy przeznaczyć dla warzyw o średnich wymaganiach pokarmowych (np. warzywa korzeniowe, psiankowate i cebulowe), a trzecią i czwartą dla warzyw o najmniejszych potrzebach pokarmowych (np. warzywa liściowe, strączkowe).

W płodozmianie należy też zawsze uwzględnić rośliny strączkowe, które nie tylko mają niewielkie wymagania pokarmowe, ale też wzbogacają glebę w cenny azot, który wiążą z powietrza za pomocą bakterii brodawkowych, pozostawiając dobre stanowisko dla warzyw o wysokich potrzebach pokarmowych (np. kapustnych).

Przykład płodozmianu na 4 kwaterach:

• I rok uprawy
  grządki: I - warzywa psiankowate, II -  warzywa korzeniowe, III - rośliny kapustne lub dyniowate, IV - rośliny cebulowe lub strączkowe.
• II rok uprawy
  grządki: I - rośliny cebulowe lub strączkowe, II - warzywa psiankowate, III - rośliny korzeniowe, IV - warzywa kapustne.
• III rok uprawy
  grządki: I - warzywa kapustne lub dyniowate, II - rośliny cebulowe lub strączkowe, III -warzywa psiankowate, IV - warzywa korzeniowe.
• IV rok uprawy
  grządki: I - warzywa korzeniowe, II - warzywa kapustne lub dyniowate, III - rośliny cebulowe lub strączkowe, IV - warzywa psiankowate.

Aby ułatwić sobie właściwe planowanie nasadzeń, najlepiej rozpisać plan upraw na kolejne lata na kartce, bo inaczej już po roku się pogubimy i zapomnimy, co było uprawiane na którym stanowisku. W planowaniu warto też uwzględnić wrażliwość roślin na zachwaszczenie i po gatunkach zacieniających glebę (np. ogórkach), sadzić rośliny wrażliwe na zachwaszczenie (np. warzywa korzeniowe). Przydadzą się też przedplony, które pomogą lepiej wykorzystać przestrzeń w warzywniku (przed uprawą warzyw o długim okresie wegetacji, wczesną wiosną warto posadzić warzywa o krótkim okresie wegetacji np. sałata, rzodkiewka).

Sprawdź: Co to jest przedplon i poplon. Jakie warzywa posiać?