Alstremeria (Alstroemeria) ogrodowa i doniczkowa. Uprawa, pielęgnacja, zimowanie

Egzotycznie wyglądające kwiaty zawsze wzbudzały podziw i zainteresowanie, dlatego każdy chciał je mieć w swoim ogrodzie lub na parapecie. Jedną z takich egzotycznych roślin o bajecznych, wyglądających jak kolorowe motyle kwiatach jest między innymi alstremeria (Alstroemeria).

Kwiaty alstremerii przypominają kwiaty frezji, ale są od nich większe i dużo bardziej atrakcyjne. Występują w licznych kolorach i często są wielobarwne, a do tego trzy z sześciu tworzących je płatków zdobi wyraźny rysunek w postaci podłużnych, kontrastowo ubarwionych cętek.

Kwiaty pojawiają się na roślinie latem i tworzą na szczycie wzniesionej, skrętolegle ulistnionej łodygi baldachowaty, duży kwiatostan.

Ze względu na niespotykaną urodę i ogromną popularność alstremerii, hodowcy wprowadzili z roślin mnóstwo odmian, różniących się między sobą wysokością i barwą kwiatów, ale też mrozoodpornością. Wśród najciekawszych znajdziemy rośliny o kwiatach dwu lub trójkolorowych (np. „Tessumbre”, „Tesronto”, z serii Princess „Theresa”, „Diana” czy „Sara”), ale też jednobarwnych (np. „Princess Fabiana”, „Lutea”, „Tessumsky”).

Niektóre z nich to okazałe rośliny osiągające ok. 60-100/120 cm wysokości (np. „Yellow King”, „Tesronto”, „Lutea”) inne natomiast to prawdziwe karzełki, dorastające do zaledwie 25-35 cm wysokości (np. „Mathilde”, „Louise”, „Tesblushin”).

W zależności od odmiany i gatunku, alstromerie różnią się też mrozoodpornością. Zdecydowana większość z nich to rośliny wrażliwe na mróz i nadające się do uprawy jedynie w pojemnikach na balkonach i tarasach. Jeśli mają pozostać z nami na dłużej, zimę powinny spędzać w widnym, chłodnym pomieszczeniu (temp. ok. 6-10°C).

Niedawno na rynku pojawiły się też jednak odmiany alstremerii, które są w stanie znieść spadki temperatur do -15 C°, co czyni je roślinami możliwymi do całorocznej uprawy gruntowej. Są to odmiany z grupy SUMMER PARADISE:

• INDIAN SUMMER „Tesronto”,
• SUMMER BREEZE „Tessumbre”,
• SUMMER RED „Tessumred”,
• SUMMER SKY „Tessumsky”.

Ich mrozoodporność nadal jednak jest umiarkowana, dlatego rośliny najlepiej uprawiać w cieplejszych rejonach kraju, na ciepłych, osłoniętych stanowiskach. Przed zimą należy je też solidnie okryć słomą lub włókniną. Ponieważ alstromerie to egzotyczni przybysze, ich gruntową uprawę możemy podjąć jedynie na własne ryzyko, bo nawet odmiany polecane do ogrodu, mogą nie przetrwać fali silniejszych mrozów.

Bez względu jednak na to, którą odmianę i jaki sposób uprawy wybierzemy, musimy zapewnić roślinie odpowiednie warunki, aby mogła przez całe lato obficie kwitnąć.

Jej kłącza sadzimy wiosną (w marcu) do pojemników, umieszczając je po 2-3 w dużej donicy. Początkowo rośliny trzymamy w jasnym pomieszczeniu o temperaturze ok. 8-12°C, a gdy minie ryzyko przymrozków (połowa maja), wystawiamy na balkon lub taras.

Sadząc alstromerie w ogrodzie (w postaci kłącza lub z pojemników, umieszczając je w podłożu 3-5 cm głębiej niż rosły dotychczas), musimy być bardzo ostrożni, gdyż ich korzenie są niezwykle kruche i łatwo można je uszkodzić.

Pod uprawę alstremerii powinniśmy wybrać ciepłe i bardzo jasne stanowisko, osłonięte jednak przed bezpośrednim słońcem. Odpowiednia dla nich będzie też żyzna, próchnicza, przepuszczalna, zasobna w składniki pokarmowe i stale lekko wilgotna gleba o lekko kwaśnym odczynie pH.

Przed sadzeniem roślin powinniśmy umieścić pod warstwą podłoża drenaż (np. z grubego żwirku), który utrzyma nadmiar wody z dala od korzeni. Jest to ważne zarówno dla roślin uprawianych w pojemnikach (nadmiar wody w pobliżu korzeni prowadzi do zagniwania kłączy), jak na ogrodowych rabatach (zalegająca w podłożu woda uszkadza kłącza i dodatkowo osłabia mrozoodporność roślin). Trzeba jednak zadbać o to, żeby ziemia była lekko wilgotna.

Ponieważ alstromerie długo i obficie kwitną, w sezonie wegetacyjnym oczekują zasilania. Są jednak wrażliwe na zasolenie gleby, dlatego powinny być dokarmiane nawozami wolnodziałającymi.

Kiedy sezon dobiega końca, rośliny uprawiane w donicach przenosimy do chłodnego pomieszczenia (temp. ok. 6-10°C), z dostępem do światła. W tym czasie podlewa się je bardzo oszczędnie, tak tylko żeby nie dopuścić do przesuszenia ziemi. Kiedy ich pędy zaschną, można je przyciąć.

Egzemplarze pozostające w gruncie krótko przycinamy (na wysokość kilku centymetrów nad ziemi) i solidnie przykrywamy warstwą liści, słomy lub włókniny.

Uwaga: sok alstremerii działa drażniąco na skórę (i błony śluzowe), więc zabiegi pielęgnacyjne warto wykonywać w rękawiczkach. Trzeba też uważać na kontakt z oczami, ustami.

Niekiedy zamiast nazwy „alstremeria” pojawia się wersja „alstroemeria” – to łacińska wersja tej nazwy. Jednak wersja spolszczona – ta pisana i wymawiana przez „e” – jest poprawna i używana od dawna.
Zamieszanie wzięło się stąd, że nazwa łacińska pochodzi od nazwiska pewnego Szweda – Clasa Alströmera. Znak ö zapisuje się jako „oe”, ale po szwedzku jego wymowa jest zbliżona do „e”. Również łacinie "oe" wymawia się jak "e". Nie ma więc potrzeby używania wersji „alstroemeria”, chyba że chcemy podać oficjalną, łacińską nazwę gatunkową (wtedy powinna być pisana dużą literą).
Alstremeria ma też polską nazwę - "krasnolica", a z racji pochodzenia bywa też nazywana "lilią Inków" lub "peruwiańską lilią".