Budka lęgowa dla ptaków. Warto ją mieć w ogrodzie! Radzimy, jak ją zbudować i gdzie zawiesić budkę dla ptaków

Walentynki wprawdzie już za nami, ale warto sobie przypomnieć, skąd się wziął zwyczaj obchodzenia ich w połowie lutego. Pomimo że to święto wiązane ze św. Walentym (i dniem jego śmierci), to także termin, kiedy na Wyspach Brytyjskich ptaki zaczynały łączyć się w pary i zakładać gniazda. Ptasie gody inspirowały Brytyjczyków pewnie bardziej niż postać dość odległego świętego, a pamiętajmy, że to właśnie oni rozpropagowali "dzień zakochanych" i wiele związanych z nim zwyczajów.

W polskim klimacie termin, kiedy ptaki zakładają gniazda jest wprawdzie nieco przesunięty, jednak o założeniu budki lęgowej dla ptaków warto pomyśleć już teraz. Najlepiej powiesić ją nie później niż na początku marca.

Budki lęgowe ułatwiają życie ptakom, które budują gniazda, w coraz rzadziej spotykanych dziuplach, a do naszego ogrodu mogą wnieść nie tylko bioróżnorodność, ale także pozwolą na obserwację ptasiego życia. Poza tym, wiadomo, że ptaki w ogrodzie są niezwykle pożyteczne i pomagają w walce ze szkodnikami.

Budki lęgowe dla ptaków można kupić gotowe, można też przygotować je samodzielnie. Budka lęgowa dla ptaków powinna być wykonana z nieheblowanego drewna, najlepiej sosnowego, czy innego iglastego – desek o grubości ok. 2-3 cm. Do ich budowy nadaje się także wodoodporna sklejka lub wodoodporne płyty OSB. Natomiast nie powinno się stosować zwykłej sklejki, czy płyt wiórowych, bo grozi to „katastrofą budowlaną”. Do pokrycia dachu można dodatkowo wykorzystać kawałek papy lub tworzywa sztucznego. Dach może być jedno- lub dwuspadowy.

Budki lęgowe dla ptaków najczęściej mają kształt sześcienny, z pochyłym daszkiem, wysuniętym poza obrys budki, tak, żeby chronił wnętrze budki przed zacinającym deszczem. Jedną ze ścianek najlepiej zamontować na zawiasach (z zamknięciem z drutu i gwoździ) lub kołkach drewnianych, ponieważ budki trzeba przynajmniej raz w roku czyścić. Dach, a w szczególności denko, powinno być zamocowane na stałe. Wyłącznie z zewnątrz, budkę można pomalować ekologiczną farbą.

Wewnątrz budki, np. na tylnej i przedniej ściance można umocować 1-2 płaskie listewki, które ułatwią ptakom wychodzenie z budki, natomiast absolutnie nie należy montować na zewnątrz żadnych patyczków pod otworem wlotowym. Ułatwiają one tylko dostęp do budki drapieżnikom, a ptaki doskonale sobie radzą bez niego. Wokół otworu wlotowego można natomiast umieścić arkusz blachy, co zabezpieczy budkę przed rozkuwaniem jej przez dzięcioły.

Niezwykle ważne są wymiary budki lęgowej i umiejscowienie otworu wlotowego. Trzeba na nie również zwrócić uwagę, kupując gotową budkę, bo zdarza się, że ich producenci stawiają bardziej na nasze potrzeby estetyczne, niż wymagania ptaków.
Umiejscowienie otworu wlotowego przesądza o bezpieczeństwie budki – i ptaków oraz ich młodych.

Ogólnie otwór wlotowy powinien być umieszczony jak najdalej od dna – tak, aby drapieżnik nie mógł dosięgnąć znajdujących się wewnątrz lokatorów. Jednocześnie otwór powinien być w takiej odległości od daszku, by ptaki mogły spokojnie do budki wlatywać.

Wymiary budek, otworu wlotowego i jego umiejscowienie zależą od gatunku ptaków, dla których budka jest przeznaczona, i tak:

• dla małych ptaków, takich jak sikory, wróble, mazurki, muchołówki – dno powinno mieć wymiary 13x13 cm, wysokość przedniej ścianki – 25 cm, tylnej – 27 cm, średnica otworu – 2,7-3,5 cm, odległość otworu od dna – 15 cm.
• jeśli przygotujemy nieco większą budkę, poza wymienionymi ptakami, będą mogły skorzystać z niej również szpaki, pleszki, dudki, krętogłowy, dzięcioły duże i średnie. Te nieco większe budki powinny mieć następujące wymiary: dno 15x15 cm, wysokość przedniej ścianki – 35 cm, tylnej – 38 cm, średnica otworu – 5-5,5 cm, odległość otworu od dna – 20 cm.
• z kolei gołębie siniaki, kraski, a także wspomniane szpaki, dudki i dzięcioły, skorzystają z budki lęgowej o wymiarach: dno 19x19 cm, wysokość przedniej ścianki – 40-45 cm, tylnej – 43-48 cm, średnica otworu – 8-8,5 cm, odległość otworu od dna – 27 cm.

Inne proporcje ma budka lęgowa dla jerzyków, które szczególnie ponoszą koszty... naszego docieplania budynków. W pełni słuszne docieplanie domów sprawia, że jerzyki tracą miejsca lęgowe w szczelinach murów, czy otworach wentylacyjnych. Budka lęgowa dla jerzyków powinna mieć prostokątne dno (18 x 36 cm), a wysokość przedniej ścianki to od 16 do 20 cm. Otwór wlotowy powinien być prostokątny lub owalny (ok. 6-7 cm szerokości x 3,5 cm wysokości).

Dowiedz się więcej: Jak zbudować budkę dla jerzyka (albo jaką kupić), gdzie ją powiesić i na co zwrócić uwagę

Wieszając budkę lęgową trzeba wziąć pod uwagę bezpieczeństwo ptaków oraz ich i naszą wygodę.

Budka lęgowa dla ptaków powinna być wieszana przede wszystkim tam, gdzie brakuje naturalnych dziupli. Umieszczany ją tak, by otwór wlotowy znajdował się od wschodu lub południowego-wschodu, a miejsce było lekko zacienione.

Dodatkowo, dobrze by skrzynka była zawieszona pionowo lub lekko pochylona do przodu. Musimy też pamiętać o stabilnym umocowaniu budki, żeby się nie kołysała i chwiała, albo żeby nie spadła.

Ze względów praktycznych, najlepiej budki wieszać na wysokości ok. 4 m. Jest to wysokość bezpieczna dla ptaków i w miarę wygodna, kiedy musimy wyczyścić budkę – po sezonie lęgowym powinno się usunąć nagromadzony w niej materiał i zanieczyszczenia.

Trzeba też pamiętać, że większość ptaków jest terytorialna, a co za tym idzie – budki nie mogą być wieszane zbyt gęsto. Minimalna odległość między nimi to ok. 30 m. Wyjątkiem są towarzyskie szpaki.

Budki lęgowe dla ptaków przyciągną do naszego ogrodu pożytecznych, skrzydlatych gości. Ich życie ułatwią, a nasze – uprzyjemnią.