Chwasty z ogrodu na talerz. Jakie dzikie rośliny warto jeść?

Chwasty dla każdego ogrodnika są sporym utrapieniem. Jeśli jednak przyjrzymy im się bliżej, może się okazać, że mają większe walory smakowe i odżywcze, niż niejedna roślina użytkowa. Panująca w ostatnich latach moda na ekologię sprawiała, że zaczęliśmy dostrzegać potencjał drzemiący w tępionych dotychczas roślinach, zasiedlających nasze ogrody i pola uprawne.

Wiele chwastów może być z powodzeniem traktowana jak wartościowe zioła lub rośliny przyprawowe. Zanim jednak zdecydujemy się wykorzystać je w kuchni, powinniśmy wiedzieć, które gatunki możemy bezpiecznie zbierać. Taka wiedza jest równie ważna, jak znajomość jadalnych gatunków grzybów, gdyż podobnie jak podczas grzybobrania, możemy być narażeni na spore kłopoty zdrowotne, jeśli zdecydujemy się na zbiór niewłaściwych roślin.

Zanim więc wybierzemy się do ogrodu lub na łąkę w poszukiwaniu ciekawych chwastów, znajdźmy najpierw na ich temat informacje w fachowej literaturze i na tej podstawie przygotujmy listę gatunków, które można zbierać i wykorzystywać w kuchni. Wszystkie rośliny powinniśmy też umieć rozpoznać, dlatego wcześniej należy znaleźć ich fotografie i zapamiętać cechy charakterystyczne każdego interesującego nas gatunku, aby móc później bez problemu odszukać go wśród wielu innych, często podobnych roślin.

Powinniśmy też pamiętać, że na walory smakowe i wartości odżywcze roślin ma wpływ nie tylko gatunek, ale też faza rozwoju oraz pora i miejsce zbioru. Rośliny najlepiej zbierać przed południem, w dni ciepłe, suche i pogodne, gdyż na wartość odżywczą ziela źle wpływa susza, wilgotna pogoda oraz wysoka temperatura. Roślin nie wolno też pozyskiwać z miejsc zanieczyszczonych (np. z przydrożnych rowów), ani z terenów, gdzie były prowadzane opryski chemiczne.

Aby móc skorzystać z cennych składników znajdujących się w chwastach, powinniśmy zbierać wyłącznie młode liście, z roślin, które jeszcze nie zakwitły (z wyjątkiem gatunków zbieranych dla kwiatów np. koniczyny), gdyż to właśnie wtedy znajduje się w nich najwięcej substancji odżywczych.

Niektórych roślin nie tylko nie warto, ale nawet nie wolno zbierać w fazie kwitnienia, gdyż wtedy w ich tkankach pojawiają się substancje potencjalnie niebezpieczne dla naszego zdrowia (np. w pokrzywach).

Wśród licznych chwastów nadających się do spożycia, jedno z pierwszych miejsc zajmuje pokrzywa. Jej młode (i tylko młode !) liście zawierają niezwykłe bogactwo wartościowych składników odżywczych (m.in. witamin np. A, B2, C, K oraz związków mineralnych np. potas, azot, fosfor, magnez, żelazo, a także chlorofil, białka, karotenoidy, flawonoidy, ksantofil, kwasy organiczne), dlatego mogą być traktowane jako nowalijka wzmacniająca organizm po długiej zimie. Liście po sparzeniu tracą właściwości parzące i znakomicie nadają się do sałatek, zup, serków oraz na soki.

Kolejnym wartościowym chwastem jest także mniszek pospolity. Jego młode liście są bogate w wiele substancji odżywczych (m.in.: wit. C, karotenoidy, flawonoidy) i doskonale nadają się do sałatek oraz surówek. Jeśli przeszkadza nam zawarta w nich goryczka, możemy się jej pozbyć, mocząc liście przez pół godziny w lekko osolonej, chłodnej wodzie.

Wśród jadalnych chwastów na uwagę zasługuje także gwiazdnica pospolita, bogata w witaminy (głównie A i B), minerały (m.in. żelazo, potas, magnez), saponiny i inne związki organiczne. Roślina może być zbierana w trakcie kwitnienia i nadaje się do przyprawiania surówek, sałatek, serów oraz masła ziołowego.

Ciekawymi chwastami jadalnymi są także:

• cykoria podróżnik - młode liście nadają się do spożycia na ciepło,
• komosa biała - zamiennik szpinaku,
• koniczyna pospolita - zbierana dla kwiatów,
• babka lancetowata i zwyczajna - młode liście po sparzeniu nadają się do spożycia na surowo i na ciepło,
• bluszczyk kurdybanek - doskonały do zup oraz jako przyprawa do piwa,
• bylica pospolita - używana do przyprawiania mięs, ryb i drobiu,
• jasnota biała - młode liście zastępują szpinak,
• podagrycznik pospolity - młode liście nadają się do sałatek,
• rumianek pospolity - kwiat zbierany na herbatki i nalewki.

Więcej przepisów kulinarnych na rośliny ogrodowe, warzywa i owoce znajdziesz tutaj