Gorzkie ogórki i cukinia. Dlaczego warzywa są gorzkie i co z tym zrobić

Katarzyna Józefowicz
Zdarza się, że ogórki, cukinie czy inne warzywa dyniowate mają gorzki smak. To za sprawą zawartej w nich substancji - kukurbitacyny.
Zdarza się, że ogórki, cukinie czy inne warzywa dyniowate mają gorzki smak. To za sprawą zawartej w nich substancji - kukurbitacyny. Katarzyna Laszczak
Chyba każdy trafił kiedyś na gorzkie ogórki. Trafiają się też gorzkie cukinie. Wyjaśniamy, skąd bierze się gorycz w warzywach dyniowatych i co robić, żeby jej nie było.

Miłośnicy ogórków i cukinii z niecierpliwością czekają na rozpoczęcie sezonu i możliwość zbioru warzyw z własnego ogródka. Trudno się temu dziwić, gdyż ich smak i zapach jest nieporównywalnie lepszy od smaku i zapachu warzyw kupowanych w sklepie.

Dlaczego ogórki i cukinie są gorzkie – wszystko przez kukurbitacynę

Za tak przykrą niespodziankę i gorzki smak ogórków i cukinii odpowiada pewna substancja, naturalnie występująca w liściach i pędach warzyw dyniowatych (właśnie do nich należą ogórki, cukinie, dynie, patisony). Tą substancją jest nią kukurbitacyna, która dzikim roślinom służyła do ochrony przed szkodnikami i pasożytami. 

Co prawda uzyskane w wyniku prac hodowlanych odmiany jadalne są jej w dużym stopniu pozbawione, jednak nie całkowicie. I tu właśnie zaczyna się problem.

Pamiętajmy, że kukurbitacyna jest toksyczna i jedzenie gorzkich ogórków czy cukinii może prowadzić do zatruć.
Pamiętajmy, że kukurbitacyna jest toksyczna i jedzenie gorzkich ogórków czy cukinii może prowadzić do zatruć. Congerdesign - pixabay.com

Co sprzyja temu, że ogórki i cukinie są gorzkie

Kukurbitacyna znajduje się głównie w zielonych częściach rośliny i kiedy warzywa mają zapewnione optymalne warunki do wzrostu i rozwoju, do owoców nie trafia, ale gdy warunki stają się niekorzystne, sytuacja się zmienia.

Duże wahania temperatur między dniem i nocą, przewlekła susza, zbyt wysoka temperatura i silne nasłonecznienie w ciągu dnia, a czasem również złe nawożenie roślin (zbyt mało azotu) sprawiają, że stężenie toksyny w warzywach rośnie i wraz z sokami trafia one już nie tylko do części zielonych, ale też do owoców (ogórki i cukinie botanicznie są owocami).

Jest to reakcja obronna rośliny, która próbuje przetrwać w trudnych warunkach.

Kukurbitacyna w nasionach - kupuj sprawdzone

Czasami zdarza się też, że gorycz w ogórkach i cukiniach pojawia się z innego powodu. Dostępne obecnie w handlu nasiona warzyw pochodzą z hodowli i zanim trafią do naszych ogrodów, są skrupulatnie badane, dlatego uprawiane z nich ogórki, dynie czy cukinie, nie przysparzają zwykle większych problemów.

Jeśli jednak samodzielnie „zabawimy się” w hodowcę lub jeśli w bliskim sąsiedztwie będziemy uprawiać jadalne i ozdobne odmiany dyniowatych (np. ozdobne dynie), możemy przenieść cechy dzikiej lub ozdobnej rośliny na roślinę jadalną (uprawną) i z pozyskać z niej nasiona, które dadzą egzemplarze rodzące owoce o gorzkim smaku.

Do siewu kupujmy nasiona ogórków, cukinii itd. Nasiona pochodzące z własnego ogrodu mogą zawierać kukurbitacynę, szczególnie jeśli uprawiamy np. ozdobne
Do siewu kupujmy nasiona ogórków, cukinii itd. Nasiona pochodzące z własnego ogrodu mogą zawierać kukurbitacynę, szczególnie jeśli uprawiamy np. ozdobne odmiany dyni, ale nie tylko. Wyrosną z nich rośliny o gorzkich owocach. Domeckopol - pixabay.com

Co zrobić z gorzkimi ogórkami i cukiniami

Tak czy inaczej, jeśli trafi nam się gorzki ogórek czy cukinia, nie jedzmy ich „na siłę”, ale od razu wyrzućmy. Znajdująca się w nich kukurbitacyna nie jest wprawdzie substancją śmiertelnie trującą, ale w większych ilościach jest toksyczna, dlatego jej spożycie może powodować problemy zdrowotne takie jak zatrucie pokarmowe, bóle brzucha, podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego czy biegunki.

Zdarzają się też doniesienia o dużo poważniejszych kłopotach zdrowotnych, związanych ze spożyciem gorzkich cukinii, dlatego z pewnością nie warto przyrządzać z nich jakichkolwiek potraw.

„Właściwe” obieranie niewiele pomoże

Wprawdzie istnieje obiegowa opinia, że można pozbawić ogórka goryczy, obierając go od strony jaśniejszej w kierunku szypułki (tak, gdzie owoc łączy się z pędem), ale w rzeczywistości ta technika się nie sprawdza.

Co prawda najwięcej toksyn faktycznie znajduje się w pobliżu szypułki owocu, gdyż to właśnie tą drogą substancja trafia z pędów do owoców, ale wraz z sokami trafia do całego warzywa, w tym także miąższu (również wewnątrz owocu), dlatego sposób obierania nie będzie miał dużego wpływu na obecną w owocu gorycz.

Na to, czy cukinia lub ogórki duży wpływ mają warunki uprawy. Niekorzystne (susza, zbyt duże nasłonecznienie, wysoka temperatura) sprzyjają temu, że
Na to, czy cukinia lub ogórki duży wpływ mają warunki uprawy. Niekorzystne (susza, zbyt duże nasłonecznienie, wysoka temperatura) sprzyjają temu, że ogórki, cukinie itd. będą gorzkie. pixabay.com

Co robić, żeby ogórki i cukinie nie były gorzkie

Lepsze rezultaty i większą nadzieję na uniknięcie gorzkich ogórków czy cukinii, daje dbałość o warunki, w jakich warzywa są uprawiane. Najlepsza droga do uzyskania smacznych warzyw to:

  • pilnowanie odpowiedniej wilgotności podłoża,
  • zacienianie szklarni lub tunelu latem (przez opryskanie odpowiednimi środkami zewnętrznej strony szyb np. wapnem z dodatkiem kredy, w handlu dostępne są też gotowe preparaty do cieniowania szklarni np. Ceres Parasolex lub rozciągniecie nad uprawami szklarniowymi specjalnych mat lub kurtyn cieniujących),
  • utrzymywanie pod osłonami odpowiedniej temperatury (wietrzenie w ciągu dnia oraz zamykanie szklarni lub tunelu w chłodne noce).

Warto przy tym pamiętać, że o rośliny łatwiej zadbać pod osłonami niż w polu, choć obecnie to zadanie również staje się trudniejsze, gdyż podczas ekstremalnie gorących okresów pogodowych, jakie ostatnio się u nas zdarzają, pod osłonami także robi się piekielnie gorąco i trudno jest nad tym zapanować.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na e-ogrodek.pl e-ogrodek.pl