Lak pachnący do ogrodu – uprawa, wymagania, pielęgnacja

Lak pachnący nazywany też wonnym lub pospolitym (Cheiranthus cheiri, Erysimum cheiri), pojawiał się dawniej niemal w każdym przydomowym ogrodzie, potem jednak na wiele lat odszedł w zapomnienie. Obecnie znów zaczyna pojawiać się w ogrodach, czemu trudno się dziwić, gdyż jest uroczą i pięknie kwitnącą rośliną ozdobną.

Lak pachnący z natury jest niewielką krzewinką, zaliczaną do rodziny kapustowatych (podstawa jego pędów często drewnieje), choć w naszym kraju uprawiany jest jako roślina dwuletnia lub jednoroczna.

Czysty gatunek (lak pospolity) dorasta do około 60-80 cm i tworzy lancetowate, dość długie, ciemnozielone liście oraz niewielkie, żółte, czteropłatkowe kwiaty, zebrane na szczytach pędów w luźne, kłosowate kwiatostany. Jednak w ogrodach uprawia się niemal wyłącznie jego odmiany ozdobne laku o większych i bardziej kolorowych kwiatach (kwiaty odmian są m.in. żółte, kremowe, różowe, pomarańczowe, czerwone, bordowe, a nawet dwukolorowe, smugowane i cieniowane, w handlu często oferowane w postaci wieloodmianowej mieszanki nasion).

Rośliny mogą też różnić się wysokością, gdyż najwyższe z nich dorastają do ok. 70-80 cm, niższe do ok. 40-50 cm, a karłowe osiągają zaledwie 20-30 cm.

Lak pachnący zakwita zwykle w maju, tworząc liczne, dość duże, czteropłatkowe, barwne kwiaty, zebrane na szczycie pędu w gęsty, kłosowy kwiatostan (odmiany jednoroczne kwitną latem). W sprzyjających warunkach i w czasie ciepłej zimy lak może zakwitnąć znacznie wcześniej, bo nawet już w lutym bądź marcu.

Kiedy po kwitnieniu zostanie przycięty, potrafi powtórzyć kwitnienie w drugiej połowie lata.

Kwiaty laków wydzielają bardzo ładny, słodkawy zapach, który jest najsilniejszy wieczorem. Z tego względu rośliny warto sadzić grupami w pobliżu okien domu, przy tarasie lub obok kącika wypoczynkowego, gdzie spędzamy wolny czas w ciepłe popołudnia.

 Laki ładnie wyglądają w towarzystwie innych roślin kwitnących wiosną (np. tulipanów, szafirków, narcyzów, hiacyntów) lub krzewów ozdobnych. Niskie odmiany nadają się także na obwódki, a odmiany letnie do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach.

Kwiaty laków można też ścinać do wazonu, choć ich trwałość nie jest imponująca.

Tradycyjne, dwuletnie odmiany laku pachnącego rozmnaża się z nasion, wysiewanych w czerwcu na rozsadniku (siewki wymagają pikowania). Kiedy mają ok. 15 cm, warto im też uszczykiwać wierzchołki, dzięki czemu rośliny lepiej się rozkrzewią. Sadzonki  następnie wysadzanych na miejsce stałe pod koniec lata.

Rośliny w pierwszym roku uprawy rozwijają rozetę liści, w drugim wydają pęd kwiatowy i rozwijają kwiaty. Jeśli pod koniec kwitnienia ich nie zetniemy, na dobrym stanowisku dadzą obfity samosiew (zawiązują liczne nasiona w małych strąkach), ale uzyskane w ten sposób potomstwo może nie zachować cech odmianowych rośliny matecznej.

Na rynku są też dostępne odmiany laków pachnących o krótkim okresie wegetacji tzw. laków letnich, traktowanych jak rośliny jednoroczne. Wysiewa się je w marcu lub kwietniu pod osłonami i wysadza na miejsce stałe w maju. Takie rośliny kwitną w tym samym roku latem (lipiec-sierpień).

Lak pospolity, jak na roślinę z rodziny kapustnych przystało, jest dość wymagający. Oczekuje słonecznego lub lekko półcienistego, ciepłego stanowiska uprawy i żyznej, próchniczej, przepuszczalnej, ale wilgotnej gleby o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH. Ponieważ jest rośliną żarłoczną, w sezonie wegetacyjnym potrzebuje zasilania, najlepiej nawozami dla roślin kwitnących (kilka razy w sezonie) lub nawozami o przedłużonym działaniu (raz w sezonie).

Choć lak pospolity do dobrego kwitnienia potrzebuje kilkutygodniowego okresu przechłodzenia, w naszym klimacie nie jest dostatecznie mrozoodporny i w srogie, bezśnieżne zimy może przemarzać, dlatego późną jesienią warto okryć go stroiszem lub włókniną, szczególnie w chłodniejszych rejonach kraju.

Jak wiele innych roślin z rodziny kapustnych, lak często bywa atakowany przez choroby grzybowe, dlatego należy go uważnie obserwować przez cały sezon i w razie zauważenia objawów choroby, zastosować odpowiednie środki ochrony.