Nasturcje zdobią ogród i są jadalne! Jak uprawiać te kwiaty i jak je wykorzystać? Sprawdź, co zrobić z owoców nasturcji

Nasturcje można uprawiać zarówno w ogrodach, jak i na balkonach. Przywędrowały do nas z Ameryki Środkowej i Południowej, gdzie rosną dziko. Już w XVI wieku zaczęto uprawiać je w Hiszpanii.

Nasturcje mają sporo odmian, ale w naszych uprawach spotykamy przede wszystkim nasturcję większą (Tropaeolum majus). Niezależnie od naukowego przydomka „większa” nasturcja ma wiele odmian o zróżnicowanej wielkości – jej pędy mogą dorastać do kilku metrów, ale są także odmiany karłowe, osiągające kilkadziesiąt centymetrów. Zwróćmy na to uwagę, szczególnie jeśli planujemy uprawę nasturcji w pojemnikach na balkonie.

Nasturcje mają okrągłe ciemnozielone liście, osadzone na niezbyt grubych łodyżkach. Te wyrastają z dość mięsistej łodygi, która może osiągać nawet 3-4 metry długości. Łodyżki mają właściwości czepne, dzięki czemu nasturcje świetnie się pną po różnych podporach.

Z ciemną zielenią liści pięknie kontrastują kwiaty w żywych kolorach. Występują one w odcieniach od żółci, przez pomarańcz, po czerwień i bordo. Zdarzają się także kwiaty dwubarwne, a także odmiany o biało-zielonych liściach. Kwiaty wyrastają na długich szypułkach. Mają po pięć płatków i charakterystyczną ostrogę. Pierwsze kwiaty nasturcji pojawiają się w czerwcu-lipcu, a kolejne – aż do jesieni, niekiedy naprawdę późnej (jeśli jest ciepła).

Nasturcje są jadalne i to wszystkie ich naziemne części (są też gatunki, z których wykorzystuje się bulwy). Liście i kwiaty nasturcji możemy dodawać do sałatek i kanapek. Mają one dość pikantny, chrzanowo-pieprzny smak. Posiekane liście można dorzucić np. do sosu tatarskiego, albo zmiksować z dodatkiem orzechów lub migdałów – powstanie ostre pesto.

Kwiaty ozdobią każdą sałatkę i – dosłownie – dodadzą jej pikanterii. Ale fajnie można wykorzystać również owoce nasturcji, marynując je i robiąc domowe kapary. Ich przygotowanie jest łatwe, a smakują nawet lepiej niż te "prawdziwe".

Walory dekoracyjne i smakowe to nie jedyne zalety nasturcji większej. Ma ona również właściwości lecznicze. Jako zioło wykorzystuje się również całą roślinę. Nasturcje można zbierać i suszyć w sierpniu-wrześniu. Wykorzystuje się też świeże rośliny, do produkcji maceratów i nalewek.

Nasturcja większa jest bogata m.in. w witaminę C, glikozyd gorczyczny, zawiera też organiczne związki siarki (to one w dużej części wpływają na jej zapach i smak) oraz sole potasu.

Nasturcja ma silne działanie odkażające: działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. I to zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Pobudza trawienie, reguluje przemianę materii, działa też moczo- i żółciopędnie. Poza tym pomaga przy przeziębieniach, bo oprócz wspomnianego działania antyseptycznego, rozgrzewa, działa napotnie, a także łagodzi kaszel (działa wykrztuśnie).

Stosowane zewnętrznie preparaty z nasturcji działają korzystnie na skórę (także głowy) – m.in. hamują łojotok, wysuszają wypryski, przyspieszają także gojenie się ran i zapobiegają obrzękom. Pomagają także w reumatyzmie.

Jednak nasturcji nie powinny nadużywać osoby z chorobą wrzodową i schorzeniami nerek.

Nasturcje to niezbyt wymagające rośliny. Dobrze rosną na różnych ziemiach, również ubogich. Na zbyt żyznych będą wytwarzać więcej liści niż kwiatów, więc nie musimy ich nawozić. Nie lubią jedynie podmokłej ziemi. Ale wilgotną jak najbardziej, dlatego warto je regularnie podlewać.

Nasturcje lubią też słońce – na nasłonecznionych stanowiskach będą pięknie kwitły. Im większy cień, tym mniej kwiatów będą miały, wytworzą za to więcej liści.

Nasturcje mogą się płożyć po rabatach, zajmując dość dużą przestrzeń. Ale wystarczy im jakakolwiek podpora, żeby zaczęły się piąć. Warto o tym pamiętać i wykorzystać nasturcję jako szybko rosnące pnącze. Wszelkie płotki, pergole, barierki możemy spokojnie nimi obsadzić. Z tym że warto zachować czujność, bo z braku lepszych podpór nasturcje mogą zacząć się piąć… po innych roślinach. Więc lepiej pilnujmy ich „zapędów”.

Nasturcje świetnie sprawdzą się też na balkonach. Szczególnie malowniczo wyglądają w wiszących pojemnikach.

Nasturcje wysiewa się na początku maja wprost do gruntu. W ziemi umieszczamy po 1-2 nasiona, w odległościach ok. 20 cm. Ewentualnie można wcześniej wysiać je na rozsady, ale nie jest to konieczne. Nasturcje rosną szybko, za to nie lubią przesadzania. Z siewu do gruntu udają się bardzo dobrze. Niekiedy też rozsiewają się same i pojawiają w kolejnym roku. Dowiedz się więcej: kiedy i jak siać nasturcje w ogrodzie oraz jak zrobić ich sadzonki.

W swoim naturalnym środowisku nasturcje są bylinami, ale panuje tam cieplejszy klimat. U nas nasturcje uprawia się jako rośliny jednoroczne.

Pomimo że nasturcje pomagają w zwalczaniu różnych dolegliwości, same padają ofiarą szkodników. Szczególnie „lubią” je mszyce oraz gąsienice motyli, np. bielinka kapustnika. Jeśli uprawiamy nasturcje, zwracajmy uwagę, czy nie pojawiły się jakieś szkodniki (również na spodach liści).

 Jeśli chcemy wykorzystać nasturcje spożywczo, lepiej nie zwalczać szkodników chemią. A im wcześniej je zauważymy, tym większe mamy szanse na pozbycie się ich.