Nawierzchnie żwirowe

Żwirowe ścieżki i podjazdy mają wady. W czasie długotrwałych opadów mogą rozmiękać, nawet gdy są prawidłowo wykonane oraz wymagają stałej konserwacji, polegającej na dosypywaniu kruszywa w miarę jego ubywania. Trzeba też systematycznie usuwać z nich chwasty.  Raz w roku, wiosną, nawierzchnia żwirowa powinna zostać również ubita lub zwałowana. Ich zaletą, oprócz walorów estetycznych, jest jednak bardzo niski koszt wykonania w porównaniu z nawierzchniami betonowymi, czy drewnianymi i znaczna trwałość, która jednak zależy od prawidłowego doboru kruszyw i poprawności budowy nawierzchni.

Zobacz też: Z czego jeszcze można zrobić ścieżki ogrodowe

Do budowy nawierzchni żwirowych nie należy używać kruszyw o zaokrąglonych ziarnach, gdyż słabo się klinują, a w rezultacie nawierzchnia jest mało stabilna. Ziarna kruszywa powinny mieć jak najostrzejsze brzegi, co gwarantuje, że podczas ubijania dobrze się będą ze sobą klinowały. Z tego powodu do budowy nawierzchni żwirowych nie nadają się kruszywa rzeczne, o zaokrąglonych przez wodę ziarnach. Nawierzchnie żwirowe najlepiej budować z następujących materiałów:

• pospółka - naturalna mieszanina żwiru i piasku,
• żwir - naturalnie pokruszona skała o średnicy ziaren 5-60 mm,
• grys - powstaje w wyniku sztucznego rozdrobnienia skał, oferowany jest w licznych frakcjach o średnicy ziaren 5-25 mm,
• kliniec - powstaje w wyniku rozdrobnienia skał i składa się z ziaren o średnicy 5-25 mm, nie jest frakcjonowany,
• tłuczeń - to grubszy kliniec o średnicy ziaren 25-120 mm,
• miał kamienny - to bardzo mocno rozdrobniona skała o średnicy ziaren do 5 mm.

Grubość nawierzchni żwirowej należy dobrać w zależności od sposobu jej późniejszego użytkowania i rodzaju gruntu - im bardziej nawierzchnia będzie obciążana lub mniej przepuszczalny jest grunt, tym większa powinna być grubość nawierzchni. Ścieżka przeznaczona jedynie do chodzenia może być dwu lub nawet jednowarstwowa w przypadku przepuszczalnego podłoża. Jeśli będzie po niej jeździł samochód, powinna być wykonana z kilku warstw. Przeciętnie grubość każdej warstwy wynosi 5-30 cm.

Istotną zasadą układania nawierzchni żwirowych jest różnicowanie grubości kruszywa w kolejnych warstwach, dzięki czemu ziarna wzajemnie się klinują, co ma wpływ na trwałość nawierzchni. Każda kolejna warstwa w głąb ziemi powinna mieć większą granulację kruszywa.

Wykopy pod nawierzchnie żwirowe należy wykonywać z wypukłym profilem poprzecznym, co pomaga odprowadzać wodę deszczową i zapobiega powstawaniu kolein.

• Przed wysypywaniem pierwszej warstwy kruszywa, dno wykopu należy starannie ubić. Jeżeli po nawierzchni będą jeździły samochody, jej brzegi trzeba ograniczyć krawężnikami, w przypadku mniejszych przewidywanych obciążeń wystarczą kamienie, cegła klinkierowa, podkłady kolejowe lub plastikowa taśma.
• Każdą kolejną warstwę kruszywa należy obficie spryskać wodą i dokładnie ubijać zagęszczarką wibracyjną w kierunku od krawędzi nawierzchni do jej środka. Od prawidłowego zagęszczenia kolejnych warstw kruszywa zależy trwałość nawierzchni żwirowych.
• Jako wierzchnią warstwę warto zastosować miał kamienny. Nie należy na tę warstwę używać kruszyw z miękkich skał, jak dolomity, czy marmury, ani pokruszonych cegieł, gdyż materiały te mają niską wytrzymałość, a z czasem ziarna sprasowują się ze sobą, zamieniając się w pył.
• Celem wzmocnienia nawierzchni na każdej kolejnej warstwie kruszywa można rozłożyć 2-3-centymetrową warstwę cementu wymieszanego z piaskiem w proporcjach 1:12 i zmoczyć podłoże wodą, co zamuli przestrzenie między ziarnami. Każda warstwa powinna być zagęszczana tak długo, aż przestanie osiadać pod ciężarem zagęszczarki.
• W przypadku mało przepuszczalnych podłoży istotne jest wykonanie prawidłowego drenażu zapobiegającego zatrzymywaniu wody w nawierzchni żwirowej, a co za tym idzie jej rozmiękaniu. W przypadku średnioprzepuszczalnych gruntów zazwyczaj wystarczy jedynie zwiększyć grubość najniższej warstwy tłucznia.
• Jeżeli grunt jest nieprzepuszczalny, a zatrzymana na podłożu deszczówka nie wsiąka w ziemię przez dłuższy czas, przed układaniem kruszywa trzeba wykonać drenaż z rurek drenarskich zakopanych na głębokości ok. 50 cm. Rury należy prowadzić przy krawędziach i pod osią przyszłej nawierzchni żwirowej. Odpływ można wyprowadzić do studzienki chłonnej, rowu melioracyjnego, czy pobliskiego zbiornika wodnego. Jeśli woda opadowa zbiera się jedynie w zagłębieniu terenu, na którym ma powstać nawierzchnia żwirowa, można w tym miejscu wykopać studzienkę chłonną sięgają do przepuszczalnych warstw gruntu i wypełnić ją kamiennym tłuczniem, co pozwoli na swobodne odpływanie wody.