Samodzielne rozmnażanie róż wydaje się być sztuką niemal magiczną. I chociaż faktycznie zadanie nie należy do najłatwiejszych, możemy sobie z nim poradzić, o ile będziemy wiedzieli, jak to zrobić. Sposobów na rozmnażanie róż jest kilka, począwszy od nasion, przez szczepienie i sadzonkowanie po odkłady. Szczepienie jest bardziej wymagające, ale efektywne, natomiast robienie sadzonek i odkładów - łatwiejsze, choć niezbawione wad.
Róża z nasion - raczej tylko na podkładki
Najbardziej oczywiste wydaje się rozmnażanie roślin przez wysiew nasion, ale w przypadku róż ta metoda się nie sprawdza i jest wykorzystywana wyłącznie do rozmnażania gatunków oraz roślin przeznaczonych na podkładki (np. róży dzikiej i wielokwiatowej).
Powodem jest między innymi brak powtarzalności cech odmianowych u potomstwa, co w przypadku róż szlachetnych ma ogromne znaczenie. Jeśli jednak chcemy uzyskać sadzonki czystego gatunku lub potrzebujemy podkładek do rozmnażania odmian szlachetnych, możemy skorzystać z nasion.
Jak rozmnażać róże z nasion
Jesienią z wybranej róży musimy zebrać dojrzałe owoce, oczyścić nasiona z miąższu, umieścić je w wilgotnym piasku i wstawić na zimę do piwnicy. Należy jednak pamiętać, że niektórym nasionom wystarczy kilka zimowych miesięcy, aby mogły wykiełkować (róża wielokwiatowa), a inne potrzebują nawet roku leżakowania, zanim zostaną wysiane (róża dzika).
Wiosną nasiona wysiewa się do podłoża, a następnie siewki pikuje. Jesienią sadzonki wyjmuje się z ziemi, sortuje, wiąże w pęczki i dołuje, a wiosną następnego roku sadzi do gruntu (tak, aby szyjka korzeniowa znajdowała się kilka cm nad ziemią) i kopczykuje. Na nich możemy zaszczepić szlachetne odmiany metodą okulizacji lub zrazów.
Rozmnażanie róż przez okulizację – jak to się robi
Przed okulizacją (w lipcu-sierpniu) oczyszcza się z ziemi szyjkę korzeniową, odpowiednio nacina (np. w literę T), zakłada oczko, mocuje je gumową łatką lub rafią, po czym ponownie obsypuje ziemią.
Oczka do okulizacji pobiera się specjalnym nożem (okulizakiem) z środkowej części kwitnącego pędu róży szlachetnej, którą chcemy rozmnożyć. Zaokulizowane oczko wypuści pęd następnego roku wiosną (tzw. śpiące oczko), dlatego dopiero wtedy należy ściąć pędy podkładki, a podrośnięty pęd odmiany szlachetnej skrócić nad 3-4 pąkiem (lepiej się rozkrzewi). Pierwsze kwiaty pojawiają się w lipcu.
Jeśli nie mamy możliwości samodzielnie przygotować podkładek, możemy nabyć gotowe w szkółce.
Rozmnażanie róż ze zrazów
Rodzajem szczepienia jest też szczepienie za pomocą zrazów (np. na przystawkę). Zabieg przeprowadza się podobnie jak okulizację, z tym, że z odmiany szlachetnej nie pobiera się oczka, ale fragment odpowiednio ściętego pędu z oczkami (zrazu), który umieszcza się na pędzie podkładki.
Łatwiejsze metody rozmnażania róż
Przed przystąpieniem do szczepienia róż, należy dokładnie zapoznać się z techniką wykonania zabiegu (są różne sposoby pobierania i zakładania oczek oraz zrazów), gdyż tylko wtedy mamy szansę na sukces. W tym celu warto poszukać np. w Internecie szczegółowych, najlepiej ilustrowanych instrukcji, które ułatwią nam zadanie.
Powyższe metody rozmnażania róż szlachetnych są popularne wśród hodowców, ale amatorowi mogą przysporzyć nieco problemów, dlatego przygodę z rozmnażaniem róż warto rozpocząć od sadzonek i odkładów, z których łatwiej otrzymać młode rośliny. Musimy tylko pamiętać, że chociaż większość róż można rozmnażać w ten sposób, odmiany na własnych korzeniach mogą mieć słabszy wzrost i mniejszą odporność na mróz od róż szczepionych.
Rozmnażanie róż z sadzonek zielnych
Największą szansę powodzenia daje rozmnażanie róż za pomocą sadzonek zielnych. W tym celu należy ściąć latem silny pęd wybranej odmiany tuż przed kwitnieniem, usunąć jego górną część z pąkiem kwiatowym, pozostawić trzy oczka i obciąć resztę pędu.
Po usunięciu dolnej pary liści, sadzonkę należy umieścić w wilgotnym piasku zmieszanym z torfem (można użyć ukorzeniacza) i nakryć plastikową butelką lub szklanym słojem do czasu ukorzenienia (ok. 4-6 tygodni). Sadzonka powinna stać w jasnym miejscu, ale absolutnie nie na słońcu. Należy ją delikatnie podlewać, tak żeby ziemia była wilgotna i w razie potrzeby - wietrzyć, zdejmując na chwilę osłonkę, żeby roślina nie zaparzyła się (jeśli nakryjemy w ją plastikową butelką, można w górnej części zrobić kilka otworów wentylacyjnych).
Następnie sadzonkę należy umieścić w gruncie, a jesienią solidnie zabezpieczyć przed mrozem.
Rozmnażanie róż przez odkłady
Róże można też rozmnożyć przez odkłady, przyginając i mocując ich pęd do ziemi, a następnie obsypując go podłożem tak, aby tylko wierzchołek pędu wystawał ponad ziemię. Po roku sadzonkę można odkopać i odciąć od rośliny matecznej, gdyż powinna się już ukorzenić. Ten sposób najlepiej nadaje się do rozmnażania róż o elastycznych pędach (np. pnących), ale w zmodyfikowanej formie może być też wykorzystywany do rozmnażania róż krzaczastych.
