Phytophthora).
Jakie rośliny atakuje fytoftoroza
Fytoftoroza to choroba zagraża przede wszystkim krzewom i drzewom iglastym (m.in. żywotnikowi zachodniemu), ale może również atakować wiele innych gatunków roślin ozdobnych i użytkowych np. warzywa, byliny, kwiaty balkonowe i doniczkowe, krzewy ozdobne np. różaneczniki i azalie. Patogeny powodujące fytoftorozę odpowiadają też za wystąpienie zarazy ziemniaka na ziemniakach i pomidorach, dlatego nigdy nie należy jej lekceważyć.
Rozwojowi choroby sprzyja podwyższona wilgotność powietrza oraz wysoka temperatura, dlatego największe ryzyko jej wystąpienia przypada na okres ciepłego i wilgotnego lata.
Jak rozpoznać fytoftorozę - objawy choroby
W początkowej fazie rozwoju fytoftoroza jest trudna do zdiagnozowania, gdyż jest chorobą odglebową, atakującą głównie system korzeniowy rośliny, utrudniając jej pobieranie wody i składników odżywczych. W tym czasie można jedynie zaobserwować ciemne, nekrotyczne plamy, pojawiające się na korze i szyjce korzeniowej u podstawy krzewu (po zdrapaniu wierzchniej warstwy kory, widoczna jest zgnilizna tkanek), dlatego nie zawsze udaje się w porę zauważyć niepokojące zmiany.
Objawy choroby zaczynają być widoczne na innych częściach rośliny dopiero wtedy, gdy choroba jest już w pełnej fazie rozwoju. Wtedy na liściach i ogonkach liściowych zaczynają pojawiać się nekrotyczne, żółtawe lub brunatne plamy, a końcówki pędów szarzeją, brunatnieją, więdną i zasychają. Cała roślina przestaje rosnąć i traci intensywne barwy, aż w końcu więdnie i zamiera, zachowując przy tym jednak swoje liście, które w końcowej fazie choroby zwijają się wzdłuż nerwów, zasychają i zwieszają się do dołu.
Co robić, kiedy roślina choruje na fytoftorozę
Kiedy choroba osiągnie zaawansowany etap rozwoju, dla rośliny jest już zwykle za późno na ratunek. Mimo to zawsze można podjąć próbę ratowania niezbyt silnie zaatakowanego, a szczególnie cennego egzemplarza, wycinając z niego porażone części i opryskując go odpowiednim preparatem chemicznym:
- dla iglaków: Substral Fytoftoroza Aliette, Substral Proplant, Signum 33 WG;
- dla roślin ozdobnych: Mildex 711,9 WG, Aliette S, Rubikon 67,8 WG, Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG;
- dla roślin ozdobnych i iglaków: Mildex 71,1 WG; dla warzyw: Nordox 75 WG;
- dla roślin ozdobnych i różaneczników: Previcur Energy 840 SL;
- dla różnych gatunków roślin: Proplant 722 SL, Polyversum WP, Ridomil Gold Mz Pepite 67,8 WG ).
Zwalczanie fytoftorozy
Profilaktycznie należy również opryskać rośliny rosnące w bliskim sąsiedztwie chorego egzemplarza nawet wtedy, gdy pozornie wydają się być zdrowe. Jeśli jednak nasze działania nie przyniosą spodziewanego efektu, całą roślinę należy jak najszybciej wykopać razem z bryłą korzeniową, usunąć z ogrodu i spalić, aby nie stała się źródłem zakażenia dla innych roślin.
Z tego samego powodu warto też odkazić glebę w miejscu, z którego została wykopana (np. za pomocą Previcurem Energy 840 SL, Agrosteril). Na skażonym stanowisku nie należy też przez 3-4 lata sadzić roślin wrażliwych na fytoftorozę (m.in. azalii, różaneczników czy żywotników zachodnich), gdyż patogeny chorobotwórcze mogą przetrwać w glebie w formie przetrwalnikowej, porażając kolejne rośliny.
Jak zapobiegać fytoftorozie
Ze względu na swoją specyfikę, fytoftoroza jest nie tylko bardzo niebezpieczną, ale często też nieuleczalną chorobą, dlatego w jej zwalczaniu duże znaczenie ma profilaktyka. Ryzyko pojawienia się choroby możemy znacznie ograniczyć, wybierając do uprawy wyłącznie zdrowe sadzonki, pochodzące z pewnego źródła, unikając sadzenia roślin z grupy podwyższonego ryzyka na terenach wilgotnych, uprawie odmian szlachetnych szczepionych na podkładkach pochodzących z gatunków odpornych na fytoftorozę oraz stosowaniu profilaktycznych oprysków ekologicznymi preparatami przeciwgrzybowymi (np. Polyversum WP). Podczas podlewania, powinniśmy też unikać moczenia liści i zalewania roślin, a po zakończeniu podlewania, sprawdzić, czy woda całkowicie wsiąknęła w podłoże (nie może pozostawać na powierzchni gleby w postaci kałuż lub zastoisk).
