Najczęstsze choroby pomidorów. Objawy i leczenie

Sezon na pomidory to przez wielu z nas najbardziej wyczekiwany okres w roku, dlatego jeśli tylko mamy okazję, chętnie uprawiamy te smakowite warzywa na własnych działkach. Niestety, poza tym, że pomidory są smaczne i zdrowe, są też jednymi z najbardziej wrażliwych i wymagających roślin warzywnych.

Należą do rodziny psiankowatych, dlatego często padają ofiarą licznych chorób, a ponieważ pochodzą z łagodnego klimatu Ameryki Południowej, mają też wysokie wymagania uprawowe. Jeśli więc chcemy doczekać się pomidorów z własnej uprawy, musimy nie tylko zapewnić roślinom odpowiednie warunki, ale też ochronić je przed chorobami. Aby jednak nasze działania były skuteczne, musimy wiedzieć, co może im zagrażać.

Sprawdź: Z czym sadzić pomidory? Te rośliny sprawią, że będą zdrowsze i smaczniejsze. Ale z niektórymi nie wolno ich sadzić

Jedną z popularniejszych chorób pomidora jest bakteryjna cętkowatość. Jej sprawcą są bakterie Pseudomonas syringae, atakujące zwykle pomidory uprawiane w gruncie. Patogeny trafiają na pomidory za pośrednictwem wody deszczowej, przez uszkodzenia mechaniczne, skażone narzędzia ogrodnicze lub z resztek roślinnych.

Objawami wywołanej przez nie choroby są drobne, nieregularnych, początkowo jasne i wodniste, później ciemne i otoczone jasną obwódką plamki, pojawiające się na wszystkich częściach rośliny. W sprzyjających warunkach plamki szybko się powiększają, prowadzając do zamierania i zasuszenia dużych obszarów tkanek.

W walce z chorobą skuteczna może być profilaktyka, polegająca na sadzeniu odmian odpornych, dokładnym zbiorze resztek roślinnych oraz przestrzeganiu zmianowania. Jeśli jednak mimo wszystko choroba się pojawi, w jej zwalczaniu pomóc może jeden z polecanych preparatów ochrony roślin np. Miedzian 50 WP, Cobresal 50 WP, Miedzian Extra 350 SC.

Cętkowatość bakteryjna powoduje w uprawach spore szkody, ale jeszcze groźniejsza od niej może okazać się zaraza ziemniaka (wywoływana przez grzyby Phytophthora infestans), która potrafi zniszczyć całą plantację pomidorów. Zarodniki grzybów trafiają na pomidory głównie z upraw ziemniaków, rozsiewając się na znaczne odległości za pomocą wiatru. Choroba najlepiej rozwija się podczas chłodnego i wilgotnego lata, gdy temperatura spada nocą poniżej 15°C.

Objawem zarazy ziemniaka są duże, brunatne, nieregularne plamy, pojawiające się głównie na liściach i owocach. W miejscu plam tkanka owocu twardnieje i staje się lekko wypukła, a na spodzie liści pojawia się nalot grzybni (przy dużej wilgotności powietrza). Porażone rośliny szybko zamierają, a owoce nie nadają się do zbioru.

W przypadku zarazy, ważna jest profilaktyka, która polega na uprawie pomidorów w znacznej odległości od plantacji ziemniaków. Kiedy jednak to nie wystarczy i rośliny zostaną porażone przez grzyba, należy zastosować jeden z środków ochrony roślin np.: Miedzian Extra 350 SC, Amistar 250 SC, Acrobat MZ 69 WG, Signum 33 WG, Curzate Cu 49,5 WP, Scorpion 325 SC, AGRECOL REWUS 250 SC.

Kolejnym zagrożeniem dla pomidorów jest alternarioza pomidora wywoływana przez grzyby _Alternaria solani. _Choroba najlepiej rozwija się w warunkach podwyższonej temperatury, dlatego stanowi zagrożenie głównie dla upraw szklarniowych.

Jej objawami są niewielkie, brunatne, kanciaste plamki, pojawiające się na liściach pomiędzy nerwami. Plamy stopniowo się powiększają, zasychają i wykruszają, a liście zwijają się, żółkną i zamierają. Brunatne, lekko zapadnięte plamy gnilne pojawiają się też na owocach (zwykle w okolicy szypułki), sięgając w głąb miąższu. Porażony owoc szybko gnije i nie nadaje się do zbioru.

W zapobieganiu i zwalczaniu choroby, mogą pomóc takie preparaty jak np.: Topsin M 500 SC, Scorpion 325 SC, Nordox 75 WG oraz niektóre środki przeciwko zarazie ziemniaka.

Kolejnym zagrożeniem dla pomidorów jest brunatna plamistość liści, której sprawcą są grzyby z gatunku Cladosporium fulvum. Choroba objawia się widocznymi na górnej stronie liści dużymi, rozmytymi, żółtymi plamami, od spodu pokrytymi nalotem brunatnej grzybni. Plamy szybko się powiększają i ciemnieją, liście żółkną i opadają, a wzrost roślin zostaje zahamowany.

W walce z chorobą pomoże uprawa odmian odpornych, systematyczne usuwanie dolnych liści z roślin oraz preparaty chemiczne np.: Scorpion 325 SC, Topsin M 500 SC.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa

Inną chorobą pomidorów jest sucha zgnilizna wierzchołkowa. Wywołuje ją niedobór wapnia. Taka sytuacja może nastąpić, kiedy brakuje go w ziemi. Ale zdarza się też, kiedy roślina nie jest w stanie go pobierać - bo jest zbyt mało podlewana i/lub panują wysokie temperatury. Powodem może być też zalanie korzeni, które w takiej sytuacji nie są w stanie prawidłowo pobierać wody z gleby.

Szczególnie często pojawia się podczas uprawy pod osłonami, a najbardziej newralgicznym okresem jest tworzenie się owoców (począwszy od czasu tuż po zapyleniu). Jeśli w tym okresie roślina nie jest w stanie "zaopatrzyć" powstających owoców w wapń ich rozwój będzie zaburzony. Na pomidorach pojawią się czarne plamy - najczęściej w części wierzchołkowej, ale mogą też się tworzyć wewnątrz owocu i będą widoczne dopiero po przekrojeniu. Jednak jednym z pierwszych objawów jest to, że wierzchołki roślin czernieją i zasychają, następnie przysycha cała roślina.

Sucha zgnilizna wierzchołkowa jest chorobą fizjologiczną - nie jest zaraźliwa. Można jej zapobiegać prawidłowo podlewając pomidory i nie przegrzewając ich. Należy też zadbać o właściwe nawożenie i zaopatrzenie ziemi w wapń. Natomiast trzeba unikać przenawożenia azotem. Doraźnym działaniem, po pojawieniu się objawów choroby, jest oprysk np. z saletry wapniowej.