Groch w ogrodzie: zielony i cukrowy. Warzywo łatwe w uprawie

Groch zwyczajny (Pisum sativum) to jedno z najstarszych i najwcześniej uprawianych przez człowieka warzyw. Jego bogate w białko, dojrzałe ziarna, często traktowano jak zamiennik mięsa. Po wysuszeniu i zmieleniu wykorzystywano go także do przygotowywania pieczywa. Obecnie większą popularność od tradycyjnego grochu mają jego delikatniejsze odmiany łuskowe nazywane zielonym groszkiem (groch łuskowy) oraz odmiany cukrowe (groch cukrowy).

Groch zielony i cukrowy – różnice i zastosowanie

W przypadku grochu łuskowego częścią jadalną są zielone, okrągłe nasiona nazywane zielonym groszkiem. W zależności od odmiany mogą być idealnie okrągłe i gładkie (szybciej dojrzewają, ale krócej pozostają delikatne i szybciej stają się mączyste) lub pomarszczone (dojrzewają później, ale dłużej zachowują słodki smak i są bardziej uniwersalne).

Strąki zielonego groszku nie nadają się do spożycia na surowo, gdyż ich wnętrze pokryte jest grubą, pergaminową wyściółką, ale znajdujące się w ich wnętrzu nasiona, po ugotowaniu są znakomitym dodatkiem do sałatek i surówek, wytrawnych galaretek, potraw rybnych, zup (np. zupa-krem z zielonego groszku) oraz dań głównych. Zielony groszek nadaje się też do konserwowania, a po krótkiej obróbce termicznej również do mrożenia.

Podobne zastosowanie ma groszek cukrowy, ale w przeciwieństwie do zielonego groszku, można go spożywać również na surowo (do jedzenia nadają się całe strąki). Strąki groszku cukrowego są bardziej płaskie niż strąki grochu łuskowego, a ich wnętrze pozbawione jest pergaminowej, twardej wyściółki. Znajdujące się w ich wnętrzu nasiona są małe, ale słodkie.

Odmiany grochu, które warto mieć w ogrodzie

Do najpopularniejszych odmian grochu łuskowego należą m.in.:

• Nefryt – odmiana wczesna, nasiona pomarszczone, słodkie, doskonałe do konserwowania,
• Cud Kelvedonu – odmiana wczesna, odporna na wirusy, nasiona pomarszczone,
• Pegaz – odmiana wczesna, nasiona pomarszczone, duże, słodkie,
• Telefon – odmiana bardzo późna, wysoka, nasiona pomarszczone,
• Polar Nochowski – odmiana wczesna, nasiona pomarszczone,
• Walor – odmiana średnio wczesna, nasiona pomarszczone,
• Izolda – odmiana średnio wczesna, nasiona pomarszczone,
• Sześciotygodniowy – odmiana bardzo wczesna, odporna na choroby, nasiona gładki).

Wśród odmian grochu cukrowego na uwagę zasługują natomiast:

• Bajka – odmiana późna, strąki bardzo duże, smaczne),
• Iłówiecki – odmiana średnio wczesna, strąki bardzo smaczne),
• Kent – odmiana wczesna, posiadająca duże ziarna),
• Desiree – odmiana o fioletowych strąkach),
• Hrabia – odmiana średnio późna),
• Hetman – odmiana średnio wczesna).

Uprawa grochu w ogrodzie – wymagania

Bez względu jednak na odmianę, groch zwyczajny ma podobne wymagania uprawowe i nie jest trudny w uprawie. Oczekuje słonecznego stanowiska oraz przepuszczalnej, próchniczej, umiarkowanie wilgotnej gleby o obojętnym lub lekko zasadowym odczynie pH.

Groch nie lubi gleb suchych, podmokłych, zimnych ani łatwo zaskorupiających się na których słabo kiełkują i źle rosną. Mogą być natomiast uprawiane po wielu warzywach z wyjątkiem roślin należących do tej samej rodziny botanicznej – bobowatych, czyli motylkowatych (należy do nich m.in. fasola, bób, ale też łubin, czy wisteria).

Groch jest też doskonałym przedplonem dla innych warzyw, gdyż dzięki znajdującym się na korzeniach bakteriom brodawkowych, wiążącym azot, zostawiają po sobie stanowisko wzbogacone w ten pierwiastek.

Kiedy i jak wysiewać groch

Jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na wielkość plonu u grochu jest jego wczesny wysiew. Warzywo uprawia się wyłącznie z siewu wprost do gruntu (nasiona powinny być zaprawione przeciwko chorobom), jednak nasiona muszą zostać wysiane w lutym-marcu lub najpóźniej na przełomie marca i kwietnia. Groch jest rośliną dnia długiego, co oznacza, że przy dniu trwającym powyżej 14 godz. szybko zaczyna kwitnąć, nie rozwijając już części zielonych.

Wysiany odpowiednio wcześnie (gdy dzień jest jeszcze krótki), ma szansę wykształcić silną masę zieloną, zdolną do wydania dużego plonu. Nie należy się bać wczesnego siewu, gdyż rośliny są stosunkowo odporne na niskie temperatury. Najlepiej rozwijają się przy temp. ok. 13-18ºC, a ich nasiona kiełkują już w temp. ok. 2ºC. Wczesny wysiew może też ochronić rośliny przed groźnym szkodnikiem grochu – pachóweczką strąkóweczką.

Nazwy groch i groszek często używane są zamiennie. Szczególnie przyjęło się określenie „groszek zielony”. Jednak w botanice to dwa odrębne rodzaje roślin:

• omawiany w tym artykule groch łuskowy (zielony) i cukrowy – o łacińskiej nazwie Pisum, wykorzystywany głównie spożywczo,
• oraz groszek – łac. Lathyrus, od którego pochodzi m.in. groszek pachnący oraz siewny. Nasiona roślin z tego rodzaju były również jadane, ale zawierają one trujący alkaloid, który powoduje uszkodzenie układu nerwowego.

Polecamy: Krzewy owocowe do ogrodu. Co wybrać i jak je uprawiać