Ochrona roślin bez chemii
Chemia daje wprawdzie spektakularne efekty w leczeniu chorób roślin i zwalczaniu szkodników, jednak coraz częściej zdajemy sobie sprawę, że pestycydy, fungicydy, insektycydy i herbicydy nie są obojętne dla zdrowia. O ile w przypadku produkcji przemysłowej trudno sobie wyobrazić rezygnację z używania tych środków, o tyle w przydomowych ogrodach i na działkach można je zastąpić metodami naturalnymi, stosowanymi powszechnie w gospodarstwach ekologicznych.
W naturalny sposób rośliny można chronić przede wszystkim dbając o równowagę ogrodowego ekosystemu i takie prowadzenie nasadzeń oraz upraw sadowniczych, by ogród stał się miejscem przyjaznym dla drapieżnych owadów, żywiących się larwami, jajami i dorosłymi postaciami szkodników. Na przykład duża ilość biedronek w ogrodzie skutecznie pomaga w walce z mszycami.
Ponadto rośliny można chronić za pomocą roślinnych preparatów przygotowywanych samodzielnie, biopreparatów dostępnych na rynku i całej gamy pułapek do wabienia i wyłapywania szkodników.
Jak stosować biopreparaty w ogrodzie
Biopreparaty, czyli środki ochronne i lecznicze zawierające wyłącznie naturalne substancje, często są równie skuteczne, jak chemiczne opryski, a nie zawierają związków szkodliwych dla zdrowia. Dzięki ekstraktom roślinnym, preparatom bakteryjnym, preparatom opartym na wirusach, czy na bazie pasożytniczych grzybów, można stymulować wzrost roślin, odstraszać szkodniki, a także zwalczać choroby w uprawach warzyw i owoców.
Biopreparaty działają inaczej, niż środki chemiczne. I
ch cechą charakterystyczną jest ograniczona skuteczność i zakres zastosowań, dlatego zazwyczaj wymagają większej ilości zabiegów przeprowadzanych na roślinach, jak przy zastosowaniu konwencjonalnej chemii.
Biopreparaty, w przypadku pojawienia się szkodników, czy choroby roślin, należy stosować najczęściej co 3 dni, a zabiegi powtarzać nawet pięciokrotnie. Podstawową zaletą biopreparatów jest ich bezpieczeństwo dla środowiska - stosowane według zaleceń producentów nie są szkodliwe dla ludzi, roślin i pożytecznych owadów. Najpopularniejsze biopreparaty na rynku to Biosept 33 SL (ekstrakt z nasion i miąższu grapefruita wspomagający system odpornościowy roślin, zwalczający dość szeroką gamę chorób bakteryjnych i grzybiczych) oraz kostki Himal (dawniej Bioczos BR) - ekstrakt z czosnku stosowany w warzywnictwie, skutecznie odstraszający szkodniki: śmietki, pchełki, mszyce i połyśnicę marchwiankę.
Pułapki feromonowe i lepy na ogrodowe szkodniki
Ochronę ogrodu można wzmocnić stosując pułapki lepowe i feromonowe. Warto jednak pamiętać, że urządzenia te nie wystarczą w walce z bardzo nasilonym atakiem szkodników - służą raczej do sygnalizacji, że dane szkodniki pojawiły się w ogrodzie i należy rozpocząć z nimi walkę. Stosując odpowiednie pułapki feromonowe (np. Grapodor, Medchem) można określić terminy pojawienia się owocówek, czy zwójek i zastosować odpowiedni biopreparat. Za pomocą tablic lepowych można także określić i częściowo wyłapać kilkanaście innych gatunków szkodników. Przeznaczenie tablic lepowych jest oznaczone kolorami. Żółte służą do wyłapywania mączlika szklarniowego w inspektach i szklarniach, niebieskie do odławiania wciornastków (również na domowym parapecie), białe używane są w sadach do sygnalizowania obecności owocnic (jabłkowej i żółtorogiej), a pomarańczowe do sygnalizowania ataku połyśnicy marchwianki w uprawach warzywniczych.
Zrób to sam - przepisy na preparaty zwalczające szkodniki
Pokolenia ogrodników przez wieki opracowywały receptury wyciągów, naparów, wywarów i sfermentowanych roztworów (gnojówek) z roślin skutecznych przeciwko rozmaitym chorobom i szkodnikom roślin. Własnoręcznie przygotowywane opryski mają tę zaletę, że owoce, czy warzywa można zbierać już po dwóch trzech dniach od zabiegu, a ponadto nie są szkodliwe dla środowiska. Należy jednak pamiętać, że działanie roślinnych "domowych" leków nie jest tak silne, jak gotowych biopreparatów, czy tym bardziej środków chemicznych. Używać ich należy głównie zapobiegawczo, gdyż z rozległą infekcją, czy masowym atakiem szkodników mogą sobie nie poradzić. Poniżej kilka receptur najpopularniejszych środków ochrony roślin do samodzielnego przygotowania:
Wyciąg z czosnku
- pomaga zwalczać szkodniki - mszyce, połyśnicę marchwiankę, wielkopąkowca porzeczkowego, przędziorki - i leczący liczne choroby bakteryjne oraz grzybowe.
Rozetrzeć 200 g ząbków czosnku, zalać 10 litrami wody i odstawić na 4 dni. Preparat ten można też odstawić tylko na dobę, a następnego dnia gotować przez 30 minut. Stosować jako oprysk.
Ferment z czosnku
- wzmacnia rośliny i zapobiega chorobom grzybowym.
75 g roztartych ząbków czosnku lub 500 g świeżych liści i łusek zalać 10 litrami wody i odstawić na ok. 10 dni. Stosować po rozcieńczeniu w stosunku 1:10 do podlewania. Nierozcieńczony może służyć jako oprysk przeciwko połyśnicy marchwiance.
Wyciąg z aksamitki
- odstrasza mszyce.
Kilogram suszonych roślin moczyć przez 48 godzin w 10 litrach ciepłej wody. Opryskać drzewa w razie ataku szkodników.
Wywar z aksamitki
- do zaprawiania cebul i korzeni rozsad, zapobiega zgorzeli.
Pół kilograma suszonych roślin gotować przez 30 minut w 3 litrach wody.
Wyciąg z czarnego bzu
- przeciwko gąsienicom i mszycom.
Kilogram świeżych lub 200 g suszonych liści i kwiatów moczyć przez 24 godziny w 10 litrach wody. Przed użyciem rozcieńczyć w stosunku 1:10. Można stosować jako oprysk i do podlewania.
Ferment z czarnego bzu
- odstrasza krety i nornice.
Kilogram świeżych lub 200 g suszonych liści i kwiatów zalać 10 litrami wody i odstawić na 5 dni do fermentacji. Wlewać bezpośrednio do nor.
Wyciąg z cebuli
- przeciwko mszycom, miodówkom, skoczkom i przędziorkom.
200 g łusek cebuli gotować przez pół godziny w 10 litrach wody. Do zastosowania jako oprysk.
Wywar ze skrzypu polnego
- leczy mączniaka prawdziwego i rzekomego oraz rdzę i kędzierzawość liści brzoskwini.
Kilogram świeżego lub 200 g suszonego skrzypu zalać 10 litrami wody i gotować przez pół godziny. Do zastosowania jako oprysk.
Wyciąg z piołunu
- przeciwko mszycom, mrówkom, gąsienicom bielinka kapustnika, przędziorkom.
300 g świeżego piołunu lub 30 g suszonego moczyć przez 12 godzin w 10 litrach wody. Stosować nierozcieńczony do opryskiwania lub podlewania.
Napar z piołunu
- przeciwko połyśnicy marchwiance, śmietce cebulance, owocówce jabłkóweczce i chorobom grzybowym.
300 g świeżego piołunu lub 30 g suszonego gotować przez pół godziny w 10 litrach wody. Do zastosowania jako oprysk.
Wyciąg z tytoniu
- przeciwko mszycom, przędziorkom, miodówkom, mączlikowi i wciornastkom.
Kilogram tytoniu (może również pochodzić z najtańszych papierosów) zaparzyć 10 litrami wrzącej wody i zostawić na 24 godziny. Stosować jako oprysk po rozcieńczeniu w stosunku 1:2. Uwaga - jest to jeden z nielicznych preparatów naturalnych, dla którego trzeba zachować siedmiodniowy okres karencji, gdyż na roślinach mogą pozostać szkodliwe substancje nikotynopochodne. Rośliny przed spożyciem należy bezwzględnie i dokładnie umyć.
Wywar z wrotyczu
- zwalcza szkodniki: pchełki, rośliniarki, mączlika szklarniowego, mrówki, kwieciaki, roztocza truskawkowe i opuchlaka truskawkowca.
Pół kilograma zmielonego, świeżego wrotyczu lub 75 g suszonego moczyć w 10 litrach wody przez pół godziny. Stosować w formie oprysku.
Wyciąg z krwawnika pospolitego
- zapobiega chorobom: mączniakowi prawdziwemu, brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych, plamistości liści drzew pestkowych, moniliozie i kędzierzawości liści brzoskwini.
Kilogram świeżego lub 100 g suszonego krwawnika zalać 10 litrami wody i zostawić na 24 godziny. Stosować jako oprysk w okresie kwitnienia drzew.
Wywar z krwawnika
- przeciwko mszycom, miodówkom, larwom pluskwiaków i gąsienicom.
Kilogram świeżego lub 100 g suszonego krwawnika zalać 10 litrami wody i zostawić na 24 godziny. Następnego dnia gotować 30 minut. Stosować jako oprysk.
Wyciąg z mniszka lekarskiego
- przeciwko mszycom, miodówkom i przędziorkom.
250 g zmielonych korzeni lub 400 g świeżych liści zalać 10 litrami wody na 3 godziny. Stosować jako oprysk i do podlewania.
Ferment z pokrzywy
- przeciwko mszycom, przędziorkom, misecznikom i tarcznikom.
Kilogram świeżych lub 200 g suszonych pokrzyw zalać 10 litrami wody i odstawić na 10 dni. Stosować jako oprysk po rozcieńczeniu w stosunku 1:10.
Ferment ze skrzypu polnego
- przeciwko mszycom, przędziorkom, misecznikom i tarcznikom.
Kilogram świeżego lub 200 g suszonego skrzypu zalać 10 litrami wody i odstawić na 5 dni. Stosować jako oprysk po rozcieńczeniu w stosunku 1:50.
