Orliki pospolite i nie tylko
Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris), to jeden z gatunków orlików, który rośnie między innymi w Polsce. Nie jest wprawdzie bardzo powszechny, ale można go spotkać w dość widnych lasach liściastych i w zaroślach. Kwiaty tego dzikiego orlika przeważnie są fioletowe. Jeśli go napotkamy – nie zrywajmy go, ani nie przenośmy do ogrodu, bo jest on pod ochroną.
Orlik pospolity nie jest jedynym gatunkiem rosnącym dziko. Na terenie Europy, północnej Afryki i Ameryki Północnej występuje ich ok. 120. I to pochodzące od nich mieszańce są ozdobą naszych rabat. Orliki zresztą krzyżują się z dużym upodobaniem, co możemy zauważyć w ogródku. Z nasion rzadko kiedy wyrosną orliki identyczne z macierzystymi.
Zobaczcie zdjęcia orlików
Orliki, czyli kwiaty z ostrogami jak szpony orła
Największą ozdobą orlików są kwiaty. Tworzą je dwa rzędy (okółki) płatków. Zewnętrzny krąg składa się z pięciu płatków, które są spiczasto zakończone. Wewnętrzny okółek również liczy pięć płatków, ale mają one inny kształt. Ich brzegi są półokrągłe, a w kierunku nasady zwężają się w rurkę, a potem przechodzą w wygiętą ostrogę. To od niej pochodzi nazwa orlika, bo kształt ostrogi kojarzy się ze szponami orła.
U odmian uprawnych płatki obu okółków mogą mieć różne kolory, występują także odmiany o pełnych kwiatach (wtedy płatków jest więcej, ale też mają charakterystycznie zróżnicowany kształt).
Kwiaty orlików osadzone są na dość długich łodyżkach, wyrastających z kępy liści.
Liście orlików też są dekoracyjne, ale po przekwitnięciu tracą one swoje walory ozdobne. Dlatego orliki dobrze jest sadzić razem z innymi roślinami (np. tawułkami, żurawkami, funkiami). Orliki są dość wysokie - dorastają do 80-100 cm, ale najczęściej osiągają 60-80 cm.
Jakie wymagania mają orliki
Orliki wymagające nie są. Najlepiej rosną i kwitną w półcieniu, ale odpowiadają im też słoneczne miejsca. Lubią lekko wilgotną ziemię, ale nadmiar wody im szkodzi. Ziemia powinna być próchnicza i przepuszczalna, o odczynie obojętnym lub zasadowym.
Nie mają dużego zapotrzebowania na nawóz – wystarczy wiosną zastosować nawóz wieloskładnikowy. Również regularne polewanie nie jest konieczne. Orliki podlewamy w przypadku dłuższej posuchy. Orliki są mrozoodporne i nie wymagają okrycia na zimę.
Orliki na rabaty i do wazonów
Orliki kwitną od maja do lipca. Szczególnie dobrze pasują do ogrodów w stylu wiejskim i naturalistycznym. Można sadzić je na rabatach, wzdłuż ścieżek, nadają się też na obwódki.
Orliki pięknie wyglądają też w bukietach (zarówno kwiaty, jak i liście) i znakomicie nadają się na kwiat cięty.
UWAGA: orliki są lekko trujące. Ich spożycie może wywołać odurzenie, omdlenie, biegunkę.
Wielką zaletą jest jednak to, że nie tylko my źle znosimy substancje zawarte w tych roślinach. Orlików nie lubią ślimaki. Nie ruszają one nie tylko orlików, ale często też roślin rosnących w ich sąsiedztwie. Jeśli macie problemy ze ślimakami – sadźcie orliki.
Rozmnażamy i odmładzamy orliki
Orliki można rozmnażać dwoma sposobami: przed podział kępy oraz wysiew nasion.
Przez podział kępy orliki rozmnażamy, kiedy przekwitną, czyli w sierpniu. Wykopujemy korzenie, wybieramy dobrze wyglądające fragmenty z młodymi pędami i wsadzamy je do ziemi. Taki zabieg warto wykonać co 4-5 lat, bo orliki nie są długowieczne, a tym sposobem odmłodzimy je. Dzieląc kępy orlików otrzymamy rośliny takie same, jak mieliśmy do tej pory.
Orliki z powodzeniem można też uprawiać z nasion, ale wtedy musimy się liczyć z niespodziankami. Ponieważ orliki łatwo krzyżują się przy zapylaniu, kwiaty wyrosłe z nasion mogą mieć inne kolory niż „pierwotna” roślina. Ale to można potraktować jako dodatkową zaletę i niespodziankę zrobioną przez kwiaty. Nasiona orlików wysiewa się jesienią lub wiosną (można je też podhodować w inspekcie przez lato i wysadzić jesienią). Trzeba tylko uzbroić się w cierpliwość, bo najczęściej w pierwszym roku orliki mają tylko liście, a kwitną od drugiego roku po wysiewie.
Orliki z powodzeniem rozsiewają się też same, więc kiedy zaczniemy je uprawiać, zwracajmy uwagę (np. przy pieleniu rabat), czy gdzieś się nie pojawiły. Wtedy możemy je przesadzić w wybrane miejsce.
