Gatunki i odmiany szefler doniczkowych
Rodzaj szeflera skupia ponad 700 gatunków roślin, ale w uprawie doniczkowej spotyka się zaledwie trzy z nich: szeflerę parasolowatą (ostrolistną), szeflerę drzewkowatą oraz zaliczaną do tej rodziny dopiero od niedawana, szeflerę najwytworniejszą, znaną dotychczas jako dizygoteka.
Wszystkie gatunki uprawiane w mieszkaniach, to duże rośliny, które mogą dorastać nawet do ponad 2-3 m wysokości. Największa z nich jest szeflera parasolowata, która w uprawie doniczkowej osiąga ok. 2,5-3 m. Niewiele mniejsze od niej są też oba pozostałe gatunki, które w mieszkaniu mogą dorastać do ok. 2-2,5 m wysokości.
Jak wyglądają szeflery
Szeflery mają zwykle formę wielopędowego krzewu lub niewielkiego drzewka, rosnącego raczej w górę niż rozrastającego się na boki. Ich największą ozdobą są duże, dłoniaste liście, przypominające pokrojem oryginalne parasolki. Wyróżnia się spośród nich jedynie szeflera najwytworniejsza, której liście także mają kształt parasolek, ale poszczególne listki nie są szerokie i gładkie na brzegach jak u innych szefler, tylko bardzo wąskie i mocno ząbkowane.
Ze względu na rosnącą popularność, szeflery doczekały się też wielu ciekawych odmian, różniących się między sobą głównie barwą lub kształtem liści. Najatrakcyjniejsze są odmiany o liściach z dużymi, żółtymi lub kremowymi plamami bądź posiadających jasne obrzeże. Najwięcej znajdziemy ich u szeflery drzewkowatej (np. „Trinette”, „Janine”, „Gerda”, „Gold Capella”), ale na ciekawe rośliny możemy też trafić wśród pozostałych gatunków (np. szeflera najwytworniejsza „Variegata”).
Jak uprawiać szeflery
Uprawa szefler nie jest trudna, ale jeśli nie chcemy mieć z roślinami problemów, musimy bliżej poznać ich potrzeby. Najmniej wymagające i najłatwiejsze w uprawie są szeflery parasolowata i drzewkowata, natomiast bardziej delikatna i kapryśna jest szeflera najwytworniejsza (dizygoteka).
Dwa pierwsze gatunki oczekują wyższych temperatur latem (ok. 22-24°C) i niższych zimą (ok. 16-18°C), dizygoteka natomiast przez cały rok wymaga ciepła (temp. ok. 22-24°C). Szeflery preferują podwyższoną wilgotność powietrza, ale są w stanie znieść też środowisko bardziej suche. Wyjątkiem ponownie jest tu dizygoteka, która na przesuszone powietrze może zareagować nawet zrzuceniem liści.
Różnice dotyczą też podlewania. Szeflera drzewkowata i parasolowata preferują stale lekko wilgotne podłoże (nigdy mokre), ale są w stanie przetrwać chwilową suszę. Dizygoteka nie jest już tak tolerancyjna i zarówno na przesuszenie jak i na zalanie może reagować żółknięciem i zrzucaniem liści (ziemia w doniczce zawsze musi być stale lekko wilgotna, ale nigdy mokra ani sucha).
Wszystkie szeflery oczekują natomiast jasnego, ale nie bezpośrednio nasłonecznionego stanowiska (ostre słońce może poparzyć ich liście). Rośliny zniosą wprawdzie półcień, ale ich barwne odmiany w niedoświetlonym miejscu zaczną tracić kolor i zielenieć. Szeflery lubią też świeże powietrze (ale nie znoszą przeciągów), dlatego sezon letni mogą spędzać w lekkim półcieniu na balkonie.
Nawożenie, przesadzanie i rozmnażanie szefler
Ze względu na dość szybki wzrost, rośliny oczekują też systematycznego dokarmiania (od marca do września), najlepiej nawozami dla roślin doniczkowych o ozdobnych liściach. Kiedy szeflery nadmiernie się rozrosną, wiosną można je przesadzić, wykorzystując do tego celu dobrej jakości ziemię kwiatową.
Wiosną zbyt wyrośnięte egzemplarze można też odmłodzić. Przycięcie czubka, pozwoli roślinie lepiej się rozkrzewić, a nam pozyskać sadzonkę, którą będziemy mogli ukorzenić i posadzić do nowej doniczki. Szeflery nie są roślinami wymagającymi (z wyjątkiem dizygoteki), ale na błędy uprawowe mogą reagować żółknięciem lub zrzucaniem liści (przelanie, przesuszenie, przeciągi, zbyt suche powietrze, przechłodzenie w temp. poniżej 10°C lub przegrzanie zimą).